Як жывуць Стоўбцы праз год пасля забойства настаўніцы і 11-класніка

Са школьнікамі дагэтуль працуе псіхолаг.

Назва невялікага райцэнтра ў гадзіне язды ад Менска ў многіх цяпер надоўга звязаная з трагедыяй, якая адбылася 11 лютага 2019 года, піша kp.by. У Стоўбцах цяпер нічога пра гэта не нагадвае, але кожны мінак тут адразу назаве імёны тых, каго ў той дзень не стала: Марыны Пархімовіч і Сашы Раманава... Мясцовыя імкнуцца пазбягаць гучных слоў «забойства», «напад» - пра трагедыю, якая здарылася тут год таму, яны кажуць проста: 11 лютага.

Нагадаем, трагедыя адбылася ў школе №2: у тую раніцу дзесяцікласнік Вадзім М. напаў з нажом на настаўніцу Марыну Пархімовіч. Педагог загінула. Затым 15-гадовы школьнік выйшаў з кабінета, зайшоў у іншы клас і напаў на 11-класніка Сашу Раманава, які сядзеў за апошняй партай у шэрагу - хлопец памёр на месцы.

А далей былі паўгода расследавання і суд, які прысудзіў Вадзіма да 13 гадоў пазбаўлення волі. Пасяджэнні праходзілі ў закрытым рэжыме, таму мясцовыя жыхары дагэтуль будуюць версіі аб тым, чаму адбылася бяда.

Муж Марыны Пархімовіч: «Час не дапамагае, толькі горш становіцца»

У 51-гадовай настаўніцы гісторыі і грамадазнаўства Марыны Міхайлаўны Пархімовіч засталіся муж і двое дарослых дзяцей: 26-гадовая дачка і 29-гадовы сын, яны жывуць у Менску. Муж, Вячаслаў Іванавіч, застаўся ў Стоўбцах. Рэчы ў ягонай кватэры дагэтуль раскладзеныя так, як іх пакінула ў той панядзелак перад выхадам на працу жонка…

- Яна ў нядзелю займалася, рыхтавалася да ўрокаў. Крэсла дагэтуль гэтак жа стаіць. Дачка нічога не дазваляе прыбіраць пакуль. Сукенка на выпускны, якую яна толькі набыла, вісіць у шафе. Ведаеце, калі б чалавек захварэў, неяк можна было маральна падрыхтавацца. А так пайшла на працу і не вярнулася. Вось так, бачыце, - абрывае складаную тэму мужчына.

Збольшага Вячаслава Іванавіча выратавала праца. Мужчына працуе ў службе аховы філіяла Гарадзейскага цукровага завода. Але адукацыя ў яго педагагічная: такую ВНУ выбраў не з любові да выкладання - каб быць бліжэй да Марыны Міхайлаўны.

- Мы пазнаёміліся, калі я быў у 9-м класе, а яна ў 8-м - у адной школе вучыліся, - святлее твар Вячаслава Іванавіча. - 8 гадоў сябравалі, перш чым ажаніцца. Я нават пайшоў у педінстытут дзеля яе! Усе памяняў, каб толькі быць побач з ёй. Мне французская не давалася, а яна была дзяўчына разумная, мне дапамагала. Так усё і закруцілася…

У апошнія месяцы мужчына часта бачыць жонку ў сне.

- Рамонты нейкія сняцца, нешта пра школу. Раз прыснілася, што я пайшоў у школу працаваць, і яна мне казала, што я дрэнна планы напісаў, - смяецца Вячаслаў Іванавіч і неўзабаве змаўкае. - Час не дапамагае, толькі горш становіцца. У першыя месяцы думаў: напэўна, вось-вось адпусціць. А цяпер разумею, што не адпусціць, і нічога ўжо не вернеш. Дачка цяжка адыходзіла, цяпер стала ледзь-ледзь лягчэй. Але ўсё адно, калі прыязджае, адразу ляціць у Шашкі (вёска, дзе пахавана Марына Міхайлаўна. - Рэд.) на могілкі.

Пытанне «чаму» для Вячаслава Іванавіча так і засталося адкрытым:

- Яго пыталіся, за што - адказ быў «не ведаю, не памятаю». Вось два дзеясловы, якія ён бесперапынна паўтараў усе гэтыя 15 дзён, пакуль ішоў суд. У яго пачуцця раскаяння не было. Сказаў, што ў яго было памутненне, не памятае, за што забіваў. Суды нам даліся цяжка, але трэба ж неяк было іх перажыць. Мы незадаволеныя прысудам. Ён праз 13 гадоў выйдзе, яму будзе 29. Усё жыццё наперадзе. Так, я разумею, што гэта дзіця, але пакаранне павінна быць адэкватным - хоць бы пажыццёвае.

«Нават баюся ў двор глянуць, каб не ўбачыць маму Сашы»

Бацькі Вадзіма М. жывуць у прыватным сектары прыкладна за два кіламетры адсюль. Невялікі дом акуратна атынкаваны, побач прыбудова, якая выходзіць вокнамі на вуліцу. Мама Вадзіма адкрывае браму, каб выехаць са двара, у аўтамабілі сядзіць яе малодшая дачка. Пачуўшы пытанне пра сына, жанчына адразу адмахваецца, садзіцца за стырно і з'язджае.

У Стоўбцы сям'я пераехала блізу пяці гадоў таму. Суседзі ў адзін голас кажуць, што гэта спакойныя працавітыя людзі:

- Прыйдуць з працы і ўвесь час нешта робяць і робяць. Яны ж набылі такую разваліну тут, што страх! Драўляны домік сядзеў проста ў зямлі...яны прыбудову зрабілі вялікую. Усё самі. Аксана працуе прыбіральшчыцай, а Віталь кіроўцам. Ніколі не бачыла, каб іх дзеці па вуліцы бегалі або з кімсьці біліся. Увесь час бацькам дапамагалі.

Суседка кажа, што пасля трагедыі ад сям'і М. ніхто не адвярнуўся.

- Але яны самі вельмі паніклі. Калі б хто сказаў, што гэтае дзіця так зробіць, ніхто б не паверыў. Гэта катастрофа была для нашай школы, і вуліцы, і Стоўбцаў - такі ціхі гарадок быў. Усе суседзі шкадуюць, што так здарылася. Іншыя дзеці распавядаюць, што Вадзім вучыўся добра, у алімпіядах у гісторыі ўдзельнічаў. Кажуць, што быў нейкі канфлікт, у школе яго крыўдзілі. Але чаму ён нікому не сказаў? З усім можна было разабрацца…

Ад дома сям'і Раманавых да школы некалькі хвілін язды на аўтамабілі. Бацька заўсёды адвозіў Сашу, так было і 11 лютага мінулага года. Вялікі жоўты дом, абсаджаны туямі, відаць здалёк. У завулку з намі спыняецца пагаварыць суседка Раманавых:

- Шчыра кажучы, калі іду побач з іх домам, нават баюся ў двор глянуць, каб суседку не ўбачыць. Нават балюча глядзець. Калі было ўсё добра, яна і падыдзе, і пагаворыць. Цяпер аб чым гаварыць? Словы захрасаюць у горле. Так, жывуць яны добра, прыгожы дом - на ўсё зарабілі сумленнай працай, у іх свой бізнэс. Кажуць, яны кожны дзень ходзяць на могілкі - тут недалёка. На магіле Сашы заўсёды стаяць жывыя кветкі.

У кошыках у надмагіллі Сашы сапраўды стаяць жывыя ружы. На помніку ўнізе, пасля даты смерці напісана: «Ніколі, ніколі, ніколі...».

«Мы стараемся, каб дзеці не заходзілі ў кабінеты, дзе ўсё адбылося»

На веснічках школы №2 вісіць замок, шыльда на паркане папярэджвае аб тым, што вядзецца відэаназіранне. У калідоры на першым паверсе нас сустракае супрацоўніца школы з часопісам для запісу наведвальнікаў. Відэакамеры ёсць і ў калідорах - яны віселі тут і год таму. Ад бяды гэта не выратавала, але, магчыма, палегчыла працу следчых.

У школе цяпер новы дырэктар. Аксана Міхайлаўна Лось, ранейшая кіраўніца, напярэдадні навучальнага года напісала заяву на звальненне і цяпер працуе ў сферы, не звязанай з адукацыяй.

Распавядаючы пра тое, як школа перажыла 11 лютага і ўвесь наступны за гэтым днём год, у адміністрацыі імкнуцца падкрэсліць, што праца ні на дзень не спынялася, у іншую школу праз трагедыю не перавёўся ніводзін вучань, для дзяцей вось-вось адкрыецца новы стэнд-клас у робататэхніцы. На выдыху дадаюць: выкрасліць той дзень з памяці не атрымаецца ніколі.

Адразу пасля трагедыі з дзецьмі і настаўнікамі працавала цэлая брыгада псіхолагаў. Цяпер з наступствамі таго дня спраўляецца школьны псіхолаг Вольга Паўлаўна Варачкіна:

- Пасля 11 лютага адразу была плынь. Трэба было справіцца з тымі эмоцыямі і станамі, якія ўзніклі ў дзяцей у гэтай сітуацыі. Асабліва часта прыходзіў 11 «А» клас (там вучыўся Саша Раманаў. - Рэд.), мы да канца года з імі працавалі. А з 10 «Б» класам, аднакласнікамі Вадзіма, я сама праяўляла ініцыятыву...так, у першы час у дзяцей была паніка і нявызначанасць, гэта было ўспрыманне з пункту гледжання дарослых, якія нешта казалі дома. Цяпер яны перажылі суд і стварылі сваё стаўленне да ўсяго гэтага. Стала лягчэй жыць. Але трагедыя будзе ўзгадвацца ўсё жыццё. Калі я размаўляю з былымі аднакласнікамі Вадзіма, яны трошкі пабойваюцца будучыні, таго, што адбудзецца праз 13 гадоў...у нас ва ўсіх складаныя пачуцці, і ў дзяцей таксама. Мы стараемся, каб яны не заходзілі ў гэтыя кабінеты, дзе ўсё здарылася.

Начальнік аддзела адукацыі, спорту і турызму Стаўбцоўскага райвыканкама Людміла Станько распавядае, што цяпер у школах раёна павялічваюць колькасць відэакамер.

- Трывожныя кнопкі ў нас таксама былі ўсталяваныя яшчэ год таму. Магчыма, у будучыні ў нас будуць дзяжурыць супрацоўнікі Дэпартамента аховы. Мы разглядаем гэтае пытанне. Захады бяспекі з'явіліся не пасля гэтага выпадку, яны былі і раней. Але гэта ж свой вучань, не нехта з вуліцы. Некаторыя захады пасля 11 лютага былі ўзмоцненыя: напрыклад, у школу цяпер забаронена праносіць пэўныя прадметы. Магчыма, больш эфектыўна будзе, калі бацькі стануць больш гаварыць з дзецьмі.