19 сакавiка 2024, aўторак, 14:54
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Міліцыянты называюць Лукашэнку «прабітым білетам»

82
Міліцыянты называюць Лукашэнку «прабітым білетам»

Супрацоўнік МУС распавёў праўду.

Адзін з высокапастаўленых супрацоўнікаў Міністэрства ўнутраных спраў Беларусі, прадстаўнік старшага афіцэрскага складу выйшаў на сувязь з сайтам Charter97.org і расказаў пра сітуацыю ў сілавых структурах краіны, настроі калег і іх рэальнае дачыненне да нелегітымнага правадыра.

- Чаму вы наважылі даць інтэрв'ю нашаму сайту?

- Не магу больш маўчаць. Усё больш і больш беларусаў сутыкаюцца з перавышэннем улады і службовых паўнамоцтваў з боку супрацоўнікаў міліцыі.

Я надумаў гэта зрабіць таксама праз апошнія змяненні і дапаўненні, якія былі ўнесеныя ў шэраг нарматыўных прававых актаў, такіх як адміністрацыйны, крымінальны кодэкс, закон аб органах унутраных спраў, закон аб дзяржаўнай службе. Яшчэ даслоўна год ці два таму такая рэдакцыя законаў была проста немагчымая, шэраг пунктаў не ўкладваецца ў галаве не толькі грамадзян, але іх саміх супрацоўнікаў. Цяпер, калі мы канкрэтна закранем закон аб органах унутраных спраў, уведзенае становішча, згодна з якім за кожнае адміністрацыйнае правапарушэнне супрацоўнік на сваё меркаванні (гэта таксама новаўвядзенне закона) можа выкарыстаць агнястрэльную зброю і спецыяльныя сродкі. З часам гэта можа закрануць кожнага чалавека, у тым ліку і саміх супрацоўнікаў, іх сям'і і сваякоў. Нельга пра гэта маўчаць!

- Як на вашу пастанову паўплывалі леташнія падзеі жніўня і верасня, калі на вуліцы ў Беларусі адначасова выходзілі да паўмільёна чалавек? Як вы і вашы калегі на працы ўспрынялі тое, што адбываецца? Ці ўразілі вас народныя пратэсты?

- Па-першае, тое, што такая колькасць людзей выйшла на вуліцы, сталася шокам для супрацоўнікаў сілавых структур. Па-другое, больш за ўсё кіраўніцтва сілавых структур баіцца праўды. Таму перад супрацоўнікамі, якія працуюць у падраздзяленнях, якія адказваюць за ідэалагічнае суправаджэнне службовай дзейнасці, была пастаўлена задача ўсяляк распавядаць пра тое, што тыя людзі, якія выходзяць - гэта «праплачаныя агенты», «рэзідэнты», што гэта «людзі, якія паддаліся на правакацыі, падрыхтаваныя заходнімі краінамі». І калі мы заступалі на службу, многія з намеснікаў начальнікаў РУУС распавядалі пра тое, што мы павінны «бараніць дзяржаўнасць». Але мае калегі, асабліва якія сочаць і аналізуюць сітуацыю ў краіне, чытаюць, у тым ліку, і сайт «Хартыя-97», у гэтую прапаганду як не верылі, так і не вераць.

- Ці шмат сярод вашых знаёмых з сілавых структур было тых, хто з разуменнем або нават сімпатыяй ставіўся да пратэстоўцаў?

- На мой погляд, прыкладна 55% супрацоўнікаў сілавых структур перакананыя ў тым, што Беларусі патрэбныя перамены, што мы цяпер у стадыі застою і ў выбарах Лукашэнка, безумоўна, саступіў. Вельмі многія супрацоўнікі бачылі, калі ўдзельнічалі ў ахове грамадскага парадку ва ўчастковых выбарчых камісіях, як знішчаліся нават арыгінальныя пратаколы, бачылі як фальшывыя пратаколы падкладаліся сакратарамі камісій. Многія пры камунікацыі з кіраўнікамі ўчастковых выбарчых камісій чулі ад іх, што кіраўнікі раёнаў, адміністрацый ужо ў сярэдзіне датэрміновага галасавання даручылі ім зрабіць так, каб да выбараў Лукашэнка «перамог».

Многія супрацоўнікі міліцыі, МНС абмяркоўвалі ў курылках, актавых і спартыўных залах, што прыход выбарцаў перасягнуў ўсе іх чаканні. Былі людзі, якія дзесяць гадоў наогул не бралі ўдзелу ні ў якіх выбарах - ні ў мясцовых, ні ў прэзідэнцкіх, ні ў парламенцкіх - і тут яны з'явіліся, захацелі пакінуць свой голас. Ужо 9 жніўня 2020 года яны зразумелі, што выбары сфальсіфікаваныя. Супрацоўнікам міліцыі ж убіваюць у галаву, што яны знаходзяцца на выбарчых участках асабліва для аховы грамадскага парадку і ў іх абавязкі ніяк не ўваходзіць ўмяшальніцтва ў працэдуру падліку галасоў. Хоць былі нават смельчакі, якія дакладвалі пра фальсіфікацыі кіраўніцтву, гэта значыць начальнікам аддзелаў. Тыя ж у адказ казалі: «Ну, вы ж разумееце, што мы нічога не зробім. У найлепшым выпадку нас усіх звольняць, у найгоршым выпадку - яшчэ і пасадзяць». І вялікая частка супрацоўнікаў, асабліва да 30 гадоў, разумеючы, што ў іх крэдыты, маладыя сем'і, цяжарныя жонкі, маленькія дзеці, проста маўчалі.

Я перакананы ў тым, што калі мы пераможам - сведчанняў фальсіфікацый прэзідэнцкіх выбараў будзе вельмі шмат. І самі ж супрацоўнікі, пры камунікацыі са мной і з іншымі, казалі пра тое, што «мы маўчаць не будзем, і ўсё гэта ў новай Беларусі абавязкова раскажам, калі будзе суд над тымі, хто, у тым ліку, прымаў удзел у фальсыфікацыі выбараў».

- Які цяпер рэальны расклад сілаў у АУС? Колькі сярод афіцэраў апанентаў улады, колькі прыхільнікаў, колькі тых, хто вагаецца і тых, хто ўпотай не лаяльны да ўлады і толькі чакае сігналу?

- Безумоўна, на нашым баку большасць. Гэта не нейкая выдуманая лічба. Гэта можна назіраць з камунікацыі з вялікай колькасцю супрацоўнікаў, з якімі мне даводзіцца размаўляць. У адсотках - 55% на нашым баку, гэта значыць на баку дабра і праўды. Гэтыя людзі хочуць зменаў, хочуць, каб Беларусь стала еўрапейскай краінай з каштоўнасцямі, якія пазіцыянуе Еўропа.

Але калі казаць пра тых, хто сумняваецца, то іх дзесьці адсоткаў 25, якіх, у прынцыпе, быццам як усё задавальняе. Але трэба разумець, што гэтыя 25% зусім не цікавяцца палітычнай сітуацыяй у краіне. У іх з нейкіх прычын досыць нядрэннае матэрыяльнае становішча, магчыма, падтрымліваюць бацькі, і яны не задумваюцца над тым, што пры дэмакратычным развіцці жыццё ў краіне было б значна лепшае. У гэтыя 25% уваходзіць і кіроўны склад, які, у прынцыпе, увесь час адно і тое ж кажа сваім падначаленым: «мне б пару гадоў да пенсіі дапрацаваць», «мяне гэтыя вашы змены ўжо не цікавяць і наўрад ці мне чымсьці дапамогуць».

Ім абы дасядзець, абы даслужыць і забыцца наогул пра службу ў органах унутраных спраў.

І застаецца 20% «ябацек», перакананых у тым, што дзейнічалі правільна. З маіх назіранняў гэта людзі, якія прыехалі ў Менск альбо ў абласны цэнтр з вёсак. У іх невысокі ўзровень адукацыі, яны не цікавяцца дадатковай інфармацыяй, глядзяць дзяржаўную тэлевізію, не кантактуюць з катэгорыяй насельніцтва, якая працуе дзе-небудзь у бізнэсе, у недзяржаўных структурах. Гэта, як правіла, дастаткова абмежаваныя людзі, яны размаўляюць альбо з міліцыянтамі, альбо з вайскоўцамі, альбо з дзяржаўнымі службоўцамі, якія, у прынцыпе, нават часам і баяцца казаць пра тое, што яны супраць улады.

- Гэта значыць прыхільнікаў рэжыму ў міліцыі - не больш за 20%?

- Я ўпэўнены ў гэтым. І гэта пацвярджаецца не толькі назіраннямі, але і размовамі з многімі людзьмі, якія працуюць не толькі ў сістэме МУС. Гэта і ў выканкамах, у тым ліку, і ў адміністрацыях раёнаў, і прадстаўнікі пракуратуры, і суддзі. Пазіцыя пракурорскіх работнікаў наогул незразумелая, таму што раней пракуратура ўспрымалася ўвесь час як найбольш пісьменны касцяк юрыстаў, асноўная задача якіх акурат і зводзіцца да таго, каб сачыць за тым, каб у нас у краіне выконваўся закон. Замест гэта яны сышлі ў сябе і змірыліся з тым, што яны вырадкі і баязліўцы.

- А што можа паслужыць сігналам для пераходу структур МУС на бок народа? Якія чыннікі могуць спрацаваць?

- Нам усім, у тым ліку сілавікам, вельмі мала паказваюць як у нас ёсць і як магло б быць. Нездарма, напрыклад, у паездкі за мяжу, якія арганізоўвае Міністэрства ўнутраных спраў, трапляюць толькі кіраўнікі і вельмі нязначная колькасць супрацоўнікаў, якія не знаходзяцца на кіроўных пасадах. Праўда, у асноўным такія паездкі здзяйсняюцца ў Расею і краіны СНД. Пра нейкі перадавы досвед, які б прымусіў задумацца, казаць не даводзіцца. Мы не паказваем моладзі, маладым супрацоўнікам, як наогул вось магло б быць. У нас цалкам не арганізоўваецца навучанне, якое праходзіла б на базе нейкіх навучальных устаноў развітых еўрапейскіх краін. Зараз, калі Лукашэнка нелегітымны, гэта, вядома ж, немагчыма. Але раней такая магчымасць была, аднак, паўтару, акрамя начальнікаў, ёю амаль ніхто не карыстаўся.

На сённяшні дзень праўда, толькі праўда можа падштурхнуць міліцыянтаў да таго, каб яны перайшлі на бок народа. Таму мы часцей павінны гаварыць праўду, мы часцей павінны раскрываць людзям вочы на тое, што цяперашняя сітуацыя катастрафічная для краіны, яна адназначна заб'е рэжым і памагатых рэжыму. І альбо мы пяройдзем у статус Паўночнай Карэі з закрыццём межаў, альбо мы ўсё ж такі пераможам дыктатуру і возьмем вектар еўрапейскага развіцця, папросім краіны Еўрапейскага звязу дапамагчы нам у пераўтварэннях, у якіх мае патрэбу Беларусь, у тым ліку ў судовай і ў праваахоўнай сістэме. Тады мы зможам пераадолець усе гэтыя цяжкасці.

Супрацоўнікі міліцыі разумеюць, што большасць народа супраць гэтай улады. Яны адчулі наколькі змянілася стаўленне да іх і іх блізкіх з моманту фальсіфікацыі выбараў і выкарыстання гвалту супраць мірных грамадзян. Кожны разважны прадстаўнік сілавых структур разумее, што гэта доўга працягвацца не можа і псіхалагічна рыхтуецца стаць на бок народа. У тым, што гэта адбудзецца - я не сумняваюся.

- Ці дапамогуць эканамічныя санкцыі заняць нявызначаным супрацоўнікам міліцыі пазіцыю на баку народа?

- Прынамсі, праз сваіх блізкіх, сяброў, знаёмых, якія пачнуць распавядаць міліцыянтам пра гэта. Гэта прымусіць іх задумацца. Гэта прымусіць іх нешта пачаць чытаць. Пра санкцыі ў міліцэйскім асяроддзі шмат гаворыцца. Праўда, міліцыянты праз свой невысокі ўзровень эканамічнага адукацыі не разумеюць усіх цяжараў наступстваў эканамічных санкцый. Але разам з тым, у многіх з іх ёсць жонкі, якія працуюць бухгалтарамі, эканамістамі, фінансістамі. І ўжо яны дакладна разумеюць, да чаго гэта прывядзе. Таму задумваюцца над гэтым усё.

Вельмі моцна іх палохае падзенне рубля і, як вынік, змяншэнне заробку. Яны разумеюць, што ў гэтым выпадку іх заробак зменшыцца ў разы і наогул ніякага сэнсу не будзе падтрымліваць таго ж самага Лукашэнку. Гэтыя 25% нявызначаных адразу скажуць: «Ну, усё! Даняў!» Ён нам тут распавядае пра залатыя горы, рост вытворчых магутнасцяў, але напраўду іх няма і не можа быць.

Таму, безумоўна, санкцыі працуюць і дзейнічаюць.

- Давайце вернемся да знакавых падзеяў жніўня 2020 года. Пасля спынення блакавання інтэрнэту 11 жніўня свет быў шакаваны зверствамі тых, хто душыў мірныя мітынгі. Як адрэагавалі на факты масавых збіванняў, катаванняў і нават забойстваў вы і вашы знаёмыя? Ці было адчуванне, што можна стаць суўдзельнікамі злачынстваў супраць народа?

- У міліцэйскай асяроддзі пасля ўсіх гэтых падзей стаўленне да супрацоўнікаў АМАПу і ГУБАЗіК стала вельмі негатыўным. Гэта значыць, раней усе разумелі, што ў АМАПе працуюць дурні. З іх, у прынцыпе, заўсёды хтосьці жартаваў, хтосьці імкнуўся гэтую тэму не закранаць. Але пасля падзей 2020 года ўсе зразумелі, што там адмарозкі.

Больш за тое, вельмі многія зразумелі, што там ёсць катэгорыя садыстаў, якім падабаецца здзекавацца з людзей і паказваць сваю ўладу над безабароннымі. Вельмі шмат хто стаў казаць аб тым, што менавіта для катэгорыі гэтых супрацоўнікаў, а, магчыма, і для ўсіх супрацоўнікаў органаў унутраных спраў трэба ўводзіць штогадовае абавязковае псіхалагічнае тэставанне. Чаго цяпер няма.

Мы спадзяемся, што ў новай Беларусі гэта будзе. Таму што нармальныя людзі так дзейнічаць проста не могуць. Гэта адназначныя адхіленні ў людзей у псіхіцы. Ім трэба не толькі гаварыць «да пабачэння», але і асобна ўзятых - ізаляваць.

Сведчанняў супрацьпраўных дзеянняў сілавікоў будзе яшчэ больш: многія супрацоўнікі, у якіх ёсць гэты кантэнт, трымаюць яго пры сабе да лепшых часоў. Я асабіста ведаю, што шмат хто з маіх калегі цяпер збіраюць тэчкі на тых садыстаў, якія здзекаваліся з людзей. Гэтыя матэрыялы яны імкнуцца трымаць дзесьці вельмі-вельмі далёка, каб у адзін цудоўны момант дастаць і паказаць сапраўдны твар тых, хто ўдзельнічаў у гэтых збіваннях. Шматлікім кіраўнікам паведамлялі факты таго, што было здзеклівае стаўленне з боку супрацоўнікаў АМАПу і іншых падраздзяленняў з пратэстоўцаў, аднак рэакцыі не было.

Калі мы гаворым пра псіхалагічны стане супрацоўнікаў - то яны ўсё стаміліся. Многія з іх ужо цяпер разумеюць, што могуць трапіць пад санкцыі і нікуды не змогуць выехаць. Іх гэта не кранула. Прычым, калі раней яны казалі: «Ну добра, я не паеду адпачываць. Нічога страшнага». То цяпер гэта ўжо тычыцца іх сем'яў. Многія, напрыклад, хацелі, каб іх дзеці вучыліся дзесьці ў еўрапейскіх універсітэтах. Разам з тым, зараз праз захоп самалёта яны разумеюць, што з гэтай марай іх дзяцей і ўнукаў можна развітацца. Многія з кіраўнікоў, якія ўваходзяць у лік 25% тых, хто сумняваецца, любілі на выходных з’ездзіць у Літву, Латвію, Польшчу. Цяпер яны пазбаўленыя гэтай магчымасці і, безумоўна, гэта на іх ўплывае. Кожнага разу пры гэтым яны ўспамінаюць нядобрым словам нелегітымнага «прэзідэнта».

- Гэта значыць, тануць з капітанам «Тытаніка» мала хто хоча? А ці ёсць разуменне таго, што прасцей было б арыштаваць капітана-недарэку, чым ісці з ім на дно?

- Прасцей было б арыштаваць, калі б сам Лукашэнка не ездзіў перад выбарамі па частках унутраных войскаў, у АМАП. Калі ён прыязджаў і распавядаў пра тое, што «вы аплот дзяржаўнасці, на вас я разлічваю, вы павінны дзейнічаць максімальна жорстка». Прасцей, калі б не было столькі запэцканых людзей. Таму ўлада цяпер усяляк імкнецца выпацкаць усіх супрацоўнікаў, выпацкаць пракурорскiх работнiкаў, выпацкаць усіх следчых, суддзяў, кіраўнікоў адміністрацый. Яны хочуць такім чынам убіць у галовы людзям, што іх абавязкова ўсіх «расстраляюць», а іх сем'і «пашкуматаюць». І наша задача, задача журналістаў, задача палітыкаў, казаць, што элемент прабачэння будзе прысутнічаць, калі толькі сілавікі не ўдзельнічалі ў цяжкіх і асабліва цяжкіх злачынствах.

Думаю, што ў новай Беларусі павінна быць створана незалежная структура, якая зоймецца расследаваннем учыненых супрацьпраўных дзеянняў з боку супрацоўнікаў сілавых структур. А далей вызначаць усё будзе незалежны суд.

- Катаванні і забойствы мірных грамадзян працягваюцца і цяпер. Дастаткова ўспомніць дзіўную смерць Вітольда Ашурка ў турме, самагубства 17-гадовага падлетка-сіраты, на якога ціснула міліцыя, спробу Сцяпана Латыпава перарэзаць сабе горла ў судзе... Ці ўсведамляюць тыя, хто працягвае ўдзельнічаць у рэпрэсіях супраць беларусаў, што ім усё ж давядзецца адказаць паводле закону? Якое пакаранне чакае іх у выніку?

- Не, злачынцы ў пагонах пра гэта не думаюць. Яны думаюць, што будзе поўная беспакаранасць. Але мы ведаем хто гэта. Мы разумеем, што Сцяпан Латыпаў не проста так згадаў супрацоўнікаў ГУБАЗіК. Таму што, калі мы гаворым аб свабодным доступе ва ўстановы крымінальна-выканаўчай сістэмы, то акурат супрацоўнікі ГУБАЗіК і маюць туды свабодны доступ. Гэта ўсім вядомае Другая ўправа. Калі раней іх праца зводзілася да крымінальных аўтарытэтаў, то цяпер яны пераключыліся цалкам на катэгорыю тых грамадзян, якіх пераследуюць паводле палітычных артыкулаў. І яны адпрацоўваюць свой кавалак хлеба. Спыніцца ўжо не могуць - кроў адчулі.

Але трэба разумець што іх няшмат, напраўду, ГУБАЗіК - гэта нешматлікае падраздзяленне. У ГУБАЗіК 12 аддзелаў. У кожным аддзеле працуе ў сярэднім ад 12 да 30 чалавек. Шмат аддзелаў, пяты, шосты, сёмы - людзі, якія займаюцца аналітыкай і ў якіх-небудзь дзеяннях, звязаных з прычыненнем цялесных пашкоджанняў грамадзянам альбо здзекаў з іх, не бяруць удзел.

У дзейным крымінальным заканадаўстве змяшчаюцца нормы аб тым, што той, хто спрыяе раскрыццю злачынства, вызваляецца ад крымінальнай адказнасці. Калі мы будзем нагадваць пра гэта - даведаемся імёны большасці злачынцаў.

- Што рабіць тым супрацоўнікам МУС, хто хацеў бы захаваць сумленнае імя і чысціню мундзіра?

- Яны павінны разумець, што іх больш. Яны павінны разумець, што яны маладзейшыя. І яны павінны разумець, што так, як раней, ужо не будзе ніколі. Я размаўляў з маладымі супрацоўнікамі, яны мне задавалі пытанне: «Вы кіраўнік, вы не падтрымліваеце рэжым. А чаму? Быццам не так усё і дрэнна». На што я ім сказаў, што «нядрэнна» - гэта калі выконваецца закон. І калі нешта не атрымліваецца - то мы стараемся змяніць закон, каб ён працаваў. А калі зараз закон перапісваецца і нас пераконваюць у тым, што супрацьзаконныя дзеянні будуць прызнаныя законнымі - гэта ўтопія, і з гэтым згаджацца ні ў якім разе нельга.

Я звычайна падаваў маладым супрацоўнікам прыклад з мабільным тэлефонам: «Лукашэнка - гэта кнопкавы мабільны тэлефон, чаму вы з ім не ходзіце? Навошта вам смартфон? Аддайце яго мне, а самі хадзіце з кнопкавым». Міліцыянтам трэба падаваць нейкія, можа быць, нават дзіцячыя прыклады. Таму што інакш яны не разумеюць сутнасці праблемы. Калі я падаю прыклад з мабільным тэлефонам - да іх гэта імгненна даходзіць. І ўсе кажуць: «Так, вы маеце рацыю. Трэба ўсё ўжо даўно мяняць».

- Што ў будучыні чакае тых афіцэраў міліцыі, хто цяпер зробіць правільны выбар?

- Я б узгадаў словы Бібліі: «І апошнія стануць першымі». Таму менавіта тыя супрацоўнікі, хто цяпер думае, што ад іх нічога не залежыць - могуць арганізоўвацца ў нейкія суполкі, могуць ужо цяпер неяк задумацца над тым, што калі будуць масавыя акцыі - ім не тое, што зброя выкарыстоўваць нельга, а трэба зрабіць так, каб іх калегі ні ў якім разе не выкарысталі гэтую зброю супраць цывільнага насельніцтва.

- Апошні час Лукашэнка даслоўна апантаны ідэямі змовы і замаху на яго. Падпісваючы дэкрэт №2 аб пераходзе ўлады да Савету бяспекі, ён публічна дапусціў, што яго застрэляць. На чым заснаваныя страхі дыктатара? Наколькі моцная непрыязнасць да яго сярод афіцэраў сілавых структур? Ці можа сярод беларускіх сілавікоў сапраўды знайсціся свой палкоўнік фон Штаўфэнбэрг?

- Міліцыянты не любяць выкарыстоўваць слова «дыктатар» і прыдумляюць для Лукашэнкі свае мянушкі. Часцей за ўсё яго называюць «прабіты білет». І калі міліцыянты кажуць «прабіты білет», то, калі мы размаўлялі з вайскоўцамі, то яны Лукашэнку называюць «збітым лётчыкам».

Калі вайскоўцы і міліцыянеры выкарыстоўваюць такую лексіку - паверце, шмат хто з іх нават чакаюць моманту, калі змогуць перайсці на бок народа. Але міліцыянтам, як і вайскоўцам, трэба разумець, што, сапраўды, народа - большасць, і яны гатовыя да рашучых дзеянняў. Патрэбныя страйкі, сур'ёзныя заявы іншых слаёў насельніцтва аб тым, што яны не будуць карміць рэжым.

- Што яшчэ для людзей, верных прысязе і сапраўдным патрыётам краіны можа паслужыць сігналам, што трэба дзейнічаць супраць дзяржаўнага злачынцы? Ці важныя ў гэтым сэнсе пастановы міжнародных судоў аб злачынствах супраць чалавечнасці, куды ўжо пададзеныя пазовы супраць Лукашэнкі?

- Калі статус гэтага чалавека пяройдзе ў статус міжнароднага тэрарыста, многія супрацоўнікі сілавых структур задумаюцца: «А каму ж мы ўсё ж служым?» і калі жаданне большасці - змяніць уладу, то трэба гэта падтрымаць.

- Што б вы хацелі сказаць сваім калегам, хто яшчэ вагаецца і сумняваецца, але разумее, што трэба паспець заскочыць у апошні вагон, каб не быць суўдзельнікам злачынстваў супраць народа?

- Я б узгадаў словы Робэрта Раждзественскага:

Человеку в милицейской форме
Суть присяги не дано забыть!
Ведь на самом неслужебном фоне —
Вдумайтесь! — каким он должен быть!
Если люди разного покроя,
Глядя на него со стороны,
По нему по одному порою
Судят о Законе всей страны!

Напісаць каментар 82

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках