Аляксандр Хара: Такога не было нават у часы Рэйгана

Украінскі дыпламат расказаў, якім можа быць адказ ЗША на атаку праіранскіх баевікоў.

28 студзеня ЗША заявілі аб нападзе беспілотнага лятальнага апарата на амерыканскія сілы, якія дыслакуюцца на паўночным усходзе Ярданіі. У выніку ўдару загінулі трое амерыканскіх вайскоўцаў, больш за тры дзясяткі жаўнераў пацярпелі.

Выданне Sky News піша, што неўзабаве можа пачацца амерыканская ваенная аперацыя на Блізкім Усходзе.

Як яна можа выглядаць? Пра гэта сайт Chаrter97.org пагаварыў з дыпламатам і экспертам украінскага Цэнтра абаронных стратэгій Аляксандрам Харам:

- Пачну з дня тэрарыстычнага нападу ХАМАС на Ізраіль. З аднаго боку, была поўная падтрымка Злучаных Штатаў свайго хаўрусніка Ізраілю, аднак амерыканцы пастанавілі і фактычна накіравалі ў рэгіён авіяносец, каб вайна і гэты канфлікт не разрасліся. Фактычна, гэта галоўная мэта Злучаных Штатаў - не дапусціць таго, каб адбылася ланцуговая рэакцыя. Гэтая мэта і застаецца.

Натуральна, што Байдэн не можа не адказаць на гэты ўдар, які забраў жыцці звыш 40 амерыканскіх вайскоўцаў. З іншага боку, проксі-групы Ірана за апошні год учынялі сотні нападаў на амерыканскія сілы і ў Сірыі, і ў Іраку. Тут асаблівай навізны няма, атакі адбываліся і раней.

Мы павінны разумець, што цяпер адбываюцца выбары, і ад таго, якую пастанову прыме Байдэн, шмат што залежыць. Натуральна, што рэспубліканцы будуць крытыкаваць яго за слабыя пастановы, яны крытыкуюць яго за разблакаванне грошай для Ірана, калі іх мянялі на амерыканскіх закладнікаў. Байдэн, канечне, павінен разумець і ўлічваць у сваім адказе ўсе гэтыя рэчы: нежаданне пашырэння канфлікту на Блізкім Усходзе, а таксама тое, што ад яго пастановы будзе залежаць падтрымка ў Злучаных Штатах перад выбарамі.

Гэта важны момант яшчэ і таму, што яго абсалютна дакладная пазіцыя па падтрымцы Ізраіля дастаткова моцна ўдарыла з пункту гледжання падтрымкі ад левага крыла дэмакратаў. Яны мяркуюць, што Байдэн занадта падтрымлівае Ізраіль, ціснуць на яго, каб спынілася ваенная кампанія.

Які можа быць адказ? Энтані Блінкен учора падчас выступу генсакам НАТА казаў пра тое, што будзе жорсткі адказ, і ён будзе комплексным. Вядома, ён не збіраецца расказваць, які менавіта. Хутчэй гэта будзе шэраг рэчаў.

Першае, самае бязбольнае, што могуць рабіць Злучаныя Штаты, не падштурхнуўшы Іран да пашырэння канфлікту, - гэта эканамічны ціск. Іран і цяпер знаходзіцца пад вялікай колькасцю санкцый, але ў яго ўжо ёсць магчымасць, ён навучыўся абыходзіць гэтыя санкцыі. Адпаведна, можа быць як мяккі захад, гэта новыя санкцыі плюс узмацненне выканання існых санкцый у дачыненні да тых, хто дапамагае абыходзіць абмежаванні. Гэта простая рэч, яна таксама хутчэй за ўсё будзе ў адказе.

Другая рэч - гэта ўдары па проксі-сілах Ірана ў рэгіёне, гэта і «Хезбала», і хусіты, і, уласна, іранскія сілы ў Сірыі. Хутчэй за ўсё, найбольш прымальная мэта – прычыніць шкоду, паказаць, што сур'ёзнасць у амерыканцаў ёсць. Магчыма, гэта будзе серыя ўдараў па розных аб'ектах. Мы памятаем, што амерыканцы з брытанцамі ўжо нанеслі 4 ці 5 удараў па еменскіх хусітах, па іранскіх проксі ў Емене, у сувязі з тым, што яны наносяць удары па амерыканскіх і брытанскіх караблях, як вайсковых, так і па цывільных караблях з нафтай. Тут таксама ёсць сэнс, калі яны яшчэ не знішчылі, не разбурылі інфраструктуру, якая дазваляе хусітам гэта рабіць.

Трэці варыянт, які можа быць, - гэта ўдар па нейкай вайсковай інфраструктуры на тэрыторыі Ірана або ў яго тэрытарыяльных водах. Такога не было нават у часы Рэйгана. За Рэйганам, каб паказаць сур'ёзнасць сваіх намераў, быў нанесены ўдар па нафтаздабываючых вышках, якія знаходзіліся ў моры. Думаю, магчымы ўдар па іранскім караблі, нейкай інфраструктуры, звязанай з энэргетыкай, але не па аб'екце на сушы.

Мне падаецца малаімаверным удар па тэрыторыі самога Ірана, бо ён можа запусціць ланцуговую рэакцыю. Адпаведна, іранцам давядзецца нейкім чынам ужо не стрымлівацца непасрэдна, бо гэта была іх стратэгія — выкарыстоўваць проксі і адмаўляць сваё дачыненне.

Гэта як з Украінай, іранцы дагэтуль кажуць, што не пастаўлялі дроны Расеі. Але ў нас ужо тона довадаў гэтага. Іранцы пастаўлялі ракеты, ёсць выведвальныя звесткі, але яны працягваюць усё адмаўляць.

Тут тая самая гісторыя. Думаю, хутчэй за ўсё, будзе камбінаваны падыход: санкцыі і прымус да выканання санкцый, удары па проксі-сілах у рэгіёне і, магчыма, па нечым, што знаходзіцца ў моры. Хаця, з іншага боку, вы цудоўна разумееце, што ўдар па вайсковаму караблю з пункту гледжання міжнароднага права з'яўляецца актам агрэсіі. І хоць у выпадку Злучаных Штатаў гэта будзе ўдар у адказ, але з пункту гледжання міжнароднага права ў Ірана будзе магчымасць абвінаваціць ЗША ў нападзе, агрэсіі, правакацыі. Ізноў жа, паўтараючы хлусню, што яны недатычныя да ўсякіх проксі-групаў, якія дзейнічаюць на тэрыторыі Лібана, Сірыі, ну і, натуральна, у Емене.

- Ці чакаць новай вайны на Блізкім Усходзе?

- Гэта пытанне на мільён, вядома, я не хацеў бы гэтага як з пункту гледжання таго, каб людзі там пацярпелі, так і з пункту гледжання таго, што гэта моцна адцягнула б увагу Злучаных Штатаў і еўрапейцаў ад падтрымкі Украіны.

Гэта таксама дастаткова моцна ўдарыла б па глабальным рынку і азначала б павышэнне коштаў нафты. Натуральна, што Расея, якая навучылася абыходзіць санкцыі, атрымала б больш нафтадаляраў. У шырокамаштабнай вайне на Блізкім Усходзе ніхто не зацікаўлены, акрамя, мусіць, расейцаў.

Думаю, што мы найбліжэйшым часам убачым, як Кітай будзе спрабаваць нейкім чынам паўплываць на сітуацыю, бо ён атрымлівае рэсурсы, у тым ліку і нафту, з Блізкага Усходу. Тая самая Савудаўская Арабія з'яўляецца найбуйнейшым пастаўшчыком нафты. Адназначна, дэстабілізацыя Блізкага Усходу будзе азначаць дэстабілізацыю глабальнай эканомікі і ўдар па самім Кітаю, які цяпер і так сутыкнуўся з дастаткова вялікімі цяжкасцямі ў эканоміцы.

Таму Расея і тэрарысты (хоць тут можна знак роўнасці паставіць) - гэта адзіныя бакі, зацікаўленыя ў магчымым пашырэнні зоны канфлікту. Аднак мы разумеем, што свет знаходзіцца ў турбулентнасці, будуць з'яўляцца новыя месцы трэння, новыя канфлікты. Нешта можа адбыцца ў Афрыцы - Самалі ці Эфіопіі. Яны ўжо ў напружаным стане знаходзяцца, тамака могуць быць нюансы.

Ёсць тэрарыстычныя цэнтры і ў Еўропе. Пару дзён таму ў Брытаніі чалавека з нажом затрымалі, я праўда не глядзеў, належыць ён да нейкіх тэрарыстычных групаў ці не, але такія рэчы — гэта аснова, будзе новая хваля і ў Еўропе. Таму хутчэй за ўсё будзе павялічвацца колькасць такіх адзіночных актаў, магчыма, будзе пашырэнне канфлікту. Натуральна, што не хацелася б бачыць гэтага.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com