Атрыманыя сакрэтныя дакументы аб гатоўнасці выкарыстання Крамлём ядзернай зброі

Па якіх цэлях запланаваны ўдары?

Расея гатова выкарыстоўваць ядзерную зброю ў звычайных баявых аперацыях і не толькі ў якасці меры ў адказ, але таксама для “працверажэння” супраціўніка. Крытэрыі для яе выкарыстання былі значна мякчэйшымі, чым калі-небудзь публічна прызнавалі расейскія кіраўнікі, піша Financial Times, у распараджэнні якой апынуліся сакрэтныя дакументы Узброеных сіл РФ.

Дакументы, у якіх апісваюцца прынцыпы выкарыстання тактычнай ядзернай зброі, сцэнары яе выкарыстання падчас вайсковых вучэнняў і прэзентацыі для афіцэраў Ваенна-марскіх сіл, газеце далі заходнія крыніцы. Хаця яны датуюцца 2008-2014 гг., апісаны ў матэрыялах падыход адпавядае цяперашняй ваеннай дактрыне Расеі, што бачна ў адпрацоўках выкарыстання ядзернай зброі падчас вучэнняў, у тым ліку ў апошнія гады, упэўнены апытаныя FT экспэрты.

У адрозненне ад стратэгічнай ядзернай зброі, накіраванай на галоўнага супраціўніка - ЗША, тактычныя набоі (могуць дастаўляцца па зямлі, самалётамі і ракетамі марскога базавання) прызначаныя для выкарыстання ў Еўропе і Азіі. У тым ліку супраць Кітая: у адных вучэннях апісваецца яго выкарыстанне ў выпадку нападзення кітайскіх войскаў на Расею. Магчымасці ядзерных сіл на Далёкім Усходзе падтрымліваюцца і адпрацоўваюцца дагэтуль, у тым ліку з дапамогай ракет, якія дастаюць толькі да кітайскай тэрыторыі.

У сакрэтных дакументах апісваюцца наступныя крытэры выкарыстання тактычных ядзерных боезарадаў, якіх, паводле ацэнкі ЗША, у Расеі ёсць блізу 2000.

Агульныя прынцыпы (разглядаюцца як спалучэнне чыннікаў, пры якіх страты сярод расейскіх войскаў "відавочна вядуць да іх няздольнасці спыніць буйную варожую агрэсію" і ствараюць "крытычную сітуацыю для бяспекі расейскай дзяржавы"):

высадка варожых войскаў на тэрыторыі Расеі,

разгром падраздзяленняў, якія абараняюць памежныя раёны,

немінучы напад з выкарыстаннем звычайных відаў узбраенняў.

Больш канкрэтныя крытэры:

знішчэнне 20% падводных лодак, якія нясуць балістычныя ракеты стратэгічнага прызначэння,

знішчэнне 30% атамных падводных лодак, трох ці больш крэйсераў, трох ваенных аэрадромаў,

адначасовы ўдар па галоўным і запасным наземных камандных цэнтрах.

Таксама УС РФ павінны быць здольныя выкарыстоўваць тактычную ядзерную зброю для шырокага кола цэляў, уключаючы “стрымліванне іншых дзяржаў ад выкарыстання агрэсіі <…> або ад эскалацыі ўзброеных канфліктаў”, “спынення агрэсіі”, недапушчэнне паразы або страты тэрыторыі, “падвышэння эфектыўнасці” ВМС.

Такія дакументы ўпершыню апынуліся ў адкрытым доступе, сказаў FT Аляксандр Габуеў, дырэктар Бэрлінскага цэнтра Карнегі ў вывучэнні Расеі і Еўразіі:

“З іх бачна, што аператыўныя крытэры для выкарыстання ядзернай зброі дастаткова мяккія, калі жаданы вынік не можа быць дасягнуты з дапамогай звычайных узбраенняў.

Пытанне аб магчымым выкарыстанні тактычнай ядзернай зброі ва Украіне не раз падымалася на працягу 2022 г., калі Расея не змагла хутка захапіць Кіеў і іншыя важныя гарады, была вымушана адвесці войскі, пацярпела буйныя паразы пад Харкавам і Херсонам і спешна далучыла тэрыторыі чатырох акупаваных ўкраінскіх абласцей. Уладзімір Пуцін і асабліва Дзмітрый Мядзведзеў не раз пагражалі ядзерным ударам, у тым ліку ў выпадку спробы вызваліць "новыя тэрыторыі".

Шантаж спрацаваў, мяркуе галоўны міжнародны карэспандэнт The Wall Street Journal Яраслаў Трафімаў, які асвятляе падзеі ва Украіне з пачатку 2022 г. Асцерагаючыся расейскіх ядзерных удараў, ЗША ў першы год вайны некалькі разоў не наважвалася паставіць Украіне ўзбраенні, якія маглі б радыкальна пераламаць ход канфлікту, напісаў Трафімаў у кнізе, якая нядаўна выйшла, са спасылкай на ўкраінскіх і амерыканскіх чыноўнікаў, вайскоўцаў і выведчыкаў.

Матэрыялы, якія апынуліся ў распараджэнні FT, накіраваны на падрыхтоўку расейскіх воінскіх падраздзяленняў да дзеянняў у сітуацыі, калі ўлады могуць пастанавіць выкарыстаць ядзерную зброю, мяркуе Джэк Уотлінг, старшы навуковы супрацоўнік Каралеўскага аб'яднанага інстытута абаронных даследаванняў.

Апісаныя ў дакументах крытэры працягваюць выкарыстоўвацца - гэта відаць па вучэннях, якія Расея праводзіла як да, так і пасля пачатку вайны ва Украіне, кажа Уільям Албэрк, дырэктар у стратэгіі, тэхналогіях і кантролі за ўзбраеннямі ў Міжнародным інстытуце стратэгічных даследаванняў. У Маскве мяркуюць, што тактычная ядзерная зброя можа быць скарыстаная для недапушчэння перарастання ўзброенага канфлікту ў маштабную вайну, у тым ліку з удзелам ЗША. Яе выкарыстанне на раннім этапе або пагроза выкарыстання павінна “ацверазіць” супраціўнікаў, тлумачыць Албэрк, які раней працаваў у NАТО і Міністэрстве абароны ЗША:

“На іх думку, лепш за ўсё гэтага можна дамагчыся, выкарыстоўваючы тое, што яны называюць “дазаваным” выкарыстанне ядзернай зброі на значна ніжэйшым узроўні супрацьстаяння, каб прадухіліць эскалацыю”