Ціхія героі

Памяці чытача «Хартыі».

Я хачу расказаць вам пра чытача. У памяць пра яго і ў падзяку. "Тата стараўся", - напісаў шэсць гадоў таму ягоны сын, апублікаваўшы фатаграфію бацькі ў "Фэйсбуку". Ён меў на ўвазе татаву працу. Але зараз ужо можна сказаць у мінулым часе не толькі пра працу: ён стараўся.

Чытачы «Хартыі’97» - народ асаблівы. Яны (дакладней, вы) - нашы суаўтары, паплечнікі, сузаснавальнікі і, вядома, наша галоўная каштоўнасць. Я люблю чытаць каментары да навін і аўтарскіх калонак на сайце - гэтыя каментары часта дапамагаюць знайсці новую важную тэму, натхняюць і часта бываюць больш дакладнымі і вострымі, чым самі тэксты.

Шмат гадоў адным з самых актыўных нашых чытачоў-каментатараў быў чалавек пад мянушкай "Міхаіл, сын Давідаў". Ён рэагаваў на многія артыкулы і заўжды адэкватна. Дык вось, яго больш няма. І зараз можна раскрыць інкогніта і расказаць пра яго.

Гэтага чалавека звалі Міхаіл Малочнікаў. З майго пункту гледжання, асоба легендарная. Гэта ён быў генеральным дырэктарам ЗАТ "Прессбол" у дзевяностыя. Прычым узначаліў яго ў 1994 годзе, ужо будучы паспяховым бізнэсоўцам. У сярэдзіне дзевяностых заробак на 150 даляраў лічыўся высокім, у фірме Малочнікава супрацоўнікі зараблялі па 700 даляраў. Ён ствараў працоўныя месцы, дапамагаў тым, хто жыве ў нястачы, быў шчодры і высакародны. А ў 1997 годзе яго пасадзілі.

Выйшаў з турмы ўжо іншы чалавек. І справа была не ў тым, што яго бізнэс паспяхова забралі. Пакуль Міхась сядзеў, ягоная жонка Святлана, якую ён моцна кахаў, цяжка захварэла і памерла. А сам ён перанёс інсульт і аслеп на левае вока. Але не свае страчаныя гады, не страчанае здароўе і не адабраныя магчымасці і грошы ён не дараваў рэжыму, а смерць жонкі. Гэта ўжо было асабістае. Не крыўда, а смяротная варожасць.

Потым Малочнікаў сустрэў іншую жанчыну, якая стала ягонай другой жонкай і нарадзіла сына. Хлопчык нарадзіўся з інваліднасцю. Яму цяжка хадзіць, і з ранняга дзяцінства было зразумела, што ў школе ён будзе на хатнім навучанні. І тады Міхась стаў вучыць маленькага Міхала шахматам. Свет дзіцяці не звузіўся да меж кватэры, а пашырэў да бясконцасці, таму што шахматы - гэта Сусвет.

Міхась з жонкай вазілі сына ў дзіцячую спартовую школу, і з шасці гадоў ён удзельнічаў у турнірах. А потым пачаў перамагаць. І перастаў гуляць з бацькам, таму што перамагаў з лёгкасцю.

Малочнікаў быў крыху наіўны. Ён увесь час прыдумваў, як змяніць уладу, і аднойчы, гадоў дзесяць таму, надумаў, што апазіцыі трэба працаваць з праваслаўнай царквой: вось калі мітрапаліт перад Вялікаднем звернецца да беларусаў і закліча да страйкку, тады ён абавязкова пачнецца, і рэжым абрынецца. Падзенне рэжыму - тое, чаго ён чакаў больш за ўсё на свеце. Не дачакаўся.

Ён хварэў доўга і пакутліва. Добрая дзяржава прызначыла пенсію з прычыны інваліднасці 377 рублёў. Міхась адчайна змагаўся за жыццё - ён вельмі хацеў дажыць да змен. Ён пісаў мне, што ў іх у родзе ўсе доўгажыхары, а дзякуючы спорту ў яго моцнае цягавітае сэрца, і ён дажыве, абавязкова дажыве.

Трывалае сэрца спынілася месяц таму, за два тыдні да 65-годдзя. Больш на "Хартыі" не будзе каментароў ад Міхаіла, сына Давідава. Мы пазбавіліся адданага, разумнага, высакароднага чытача, які быў героем. Таму што выжываць пасля інсульту ў турме і смерці жонкі - гэта гераізм. Жыць у Беларусі з інваліднасцю - гэта гераізм. Дабіцца для дзіцяці з абмежаванымі магчымасцямі паўнацэннага жыцця і перамог на турнірах - гэта гераізм. Верыць у тое, што дажывеш да змен, калі ўжо зусім аслеп і ледзь перасоўваўся, - гэта гераічнасць.

Мы не ведаем шматлікіх нашых герояў - тых, якія жывуць насуперак, робяць немагчымае і не здаюцца. Я была знаёмая з Міхасём і таму змагла распавесці яго гісторыю. Але не сумняваюся, што ў кожнага з нас ёсць такія знаёмыя - ціхія героі, якія адныя змагаюцца за сябе і сваіх блізкіх і не раздушаныя нават пасля таго, як рэжым пераехаў іх жыццё танкам. І можна толькі ганарыцца тым, што ў «Хартыі» такія чытачы, а ў Беларусі такія грамадзяне. Устойлівыя, адважныя, якія не здагадваюцца, што яны героі. Таму што сёння жыць у Беларусі, калі ты не амапавец, - гэта сапраўдная гераічнасць.

Ірына Халіп, адмыслова для Charter97.org

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com