План Захаду пасля смерці Пуціна

Як пазбегнуць памылак 1990-х.

Нядаўна ў Кіеве я сустрэўся з адным з крымскіх палітыкаў, з якім знаёмы, страшна і сказаць, больш за трыццаць гадоў. Размова, вядома, ішла пра Крым — пра яго сучаснасць і будучыню. Падчас размовы ён неаднаразова падкрэсліваў: «Захад павінен мець адзіны план дзеянняў на этапе „змены ўлады“ пасля смерці Пуціна».

З гэтым, безумоўна, не магу не пагадзіцца. Таму паспрабую выкласці ўласныя развагі на гэтую тэму.

Смерць дыктатара Пуціна непазбежна стане паваротным момантам не толькі для самой Расіі, але і для ўсяго свету. Ужо сёння відавочна: розныя сцэнары развіцця расійска-ўкраінскай вайны пасля яго сыходу будуць патрабаваць ад Украіны і міжнароднай супольнасці не спантанных рашэнняў, а гатоўнасці дзейнічаць у адпаведнасці з загадзя выпрацаваным і ўзгодненым Украінай і партнёрамі стратэгічным планам.

Пуцінская сістэма — гэта вертыкаль улады, якая сцэментаваная прынцыпам асабістай адданасці. Яна трымаецца на страху, карупцыі і рабской лаяльнасці. Калі яе вяршына абрынецца, у самой пірамідзе пачнецца барацьба за ўладу. Канкуруючыя групоўкі — сілавікі, алігархі, рэгіянальныя эліты — паспрабуюць узяць пад кантроль рэсурсы і сімвалічную спадчыну «вялікай дзяржавы».

На перыферыі могуць успыхнуць беспарадкі: у нацыянальных рэспубліках, дзе прыніжэнне ад гвалтоўнай русіфікацыі дасягнула крайнасці, актывізуюцца нацыянальныя сілы, а часам і ўзброеныя выступленні. У гэты ж час расійская армія, знясіленая паражэннямі і маральнай разгубленасцю, можа страціць кіравальнасць.

У такой сітуацыі новая ўлада ў Маскве, імкнучыся выйграць час, хутчэй за ўсё будзе спрабаваць замарозіць вайну. Яна можа прапанаваць перамовы, перамір’е або «часовае спыненне баявых дзеянняў». Фармальна нібыта дзеля міру, фактычна — для стабілізацыі ўнутранага становішча і захавання кантролю над краінай.

Менавіта таму Захад не мае права дазволіць зацягнуць сябе ў пастку «часовага міру», не падмацаванага рэальнымі крокамі. Каб гэтага пазбегнуць, ужо цяпер, сёння, Украіна і яе партнёры павінны мець выразна распрацаваны План.

Ключавымі палажэннямі гэтага Плану павінны быць вызначаныя:

1. Неадкладнае спыненне агню. Ніводнае перамір’е не можа адбыцца без поўнага вываду расійскіх войскаў з тэрыторыі Украіны, уключаючы Крым.

2. Экстрадыцыя незаконных перасяленцаў. Усе грамадзяне Расіі, замежнікі і асобы без грамадзянства, якія пасяліліся на акупаваных тэрыторыях Украіны, павінны быць выведзеныя за межы Украінскай дзяржавы.

3. Міжнародны кантроль. На лініі дзяржаўнай мяжы паміж Украінай і Расіяй павінны быць размешчаныя місіі ААН, АБСЕ і міжнародныя назіральнікі.

4. Немінучасць пакарання за ваенныя злачынствы. Ніводная асоба, датычная да злачынстваў супраць Украіны і яе грамадзян, не можа пазбегнуць адказнасці. У той жа час упаўнаважаныя органы міжнароднага правасуддзя могуць заключаць спецыяльныя персанальныя пагадненні з прадстаўнікамі новага расійскага рэжыму аб змякчэнні ім пакарання. Але толькі ў выпадку іх рэальнага садзейнічання выкананню Плану.

5. Падтрымка права народаў Расіі на самавызначэнне. Ідзе пра прызнанне легітымных імкненняў народаў, якія дзесяцігоддзямі прыгняталіся Масквой: чачэнцаў, інгушаў, татараў, башкортаў (башкіраў), народаў Дагестана, народаў Сібіры і Далёкага Усходу і інш. Іх магчымая незалежнасць або новыя канфедэратыўныя формы расійскай дзяржаўнасці павінны быць прынятыя Захадам як непазбежны і абавязковы этап дэкаланізацыі Расіі.

6. Дэмілітарызацыя і дэмакратызацыя. Новая Расія можа разлічваць на вяртанне ў міжнародную супольнасць толькі пасля выплаты кампенсацый і рэпарацый у аб’ёме, які пакрывае страты, нанесеныя расійскай федэрацыяй Украіне і яе грамадзянам; сапраўднай трансфармацыі — рэфармавання арміі і сілавых структур, правядзення свабодных выбараў і прыняцця новай Канстытуцыі.

Менавіта такі, загадзя ўзгоднены План дазволіць пазбегнуць памылак пачатку 1990-х, калі распад СССР не суправаджаўся дэмантажам расійскай імперскасці. На гэты раз міжнародная супольнасць мусіць дзейнічаць рашуча. Іначай Масква вернецца зноў, на гэты раз — каб ужо не спыняцца.

Рэфат Чубараў, «Фэйсбук»

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com