Блогер «Шэры кот»: Хлопцы, будзьце бадзёрыя, вы ж на свабодзе!

Санкцыі выдатна працуюць.

Блогер Дзмітрый Казлоў «Шэры кот» правёў у лукашэнкаўскай турме больш за пяць гадоў і быў дэпартаваны ў Літву 11 верасня 2025 года.

У інтэрв'ю «Звычайнай раніцы» ён расказаў пра тое, што прывяло яго ў палітыку і дапамагала захоўваць веру за кратамі. Сайт Charter97.org прыводзіць вытрымкі з размовы.

— Чаму вы палезлі ў палітыку?

— Не я палез у палітыку, палітыка палезла да мяне. Так званы дэкрэт аб дармаедстве стаў стартам. Ён, уласна, і нарадзіў беларускую палітычную блогасферу. Пасля гэтага з'явілася мноства каналаў, пачалі абмяркоўваць гэтую тэму, блогеры сталі хадзіць на мерапрыемствы, яны вельмі хутка пазнаёміліся адзін з адным. Потым гэта было выкарыстана сістэмай, што нібыта існавала нейкая змова, арганізаваная Вашынгтонам і Бруселем.

— Рыхтавалі, атрымліваецца, разам з іншымі блогерамі. Дык вы тыя самыя куратары, лялькаводы?

— Не, не зусім. Мы гаварылі пра рэальна існуючыя праблемы ў Беларусі. Дакладна так жа, як і цяпер, напрыклад, мы гаворым пра рэальна існуючыя праблемы, на якія варта звярнуць увагу грамадству: гэта месцазнаходжанне Статкевіча, спыненне рэпрэсій. Бо ўсе кажуць пра тое, што былі «вызвалены» 50 палітзняволеных, але пра тое, што яшчэ плюс 100 зверху пасадзілі, ніхто не кажа. Тое самае і тады. Мы гаварылі пра рэальна існуючыя праблемы ў краіне.

— Мы зараз гаворым з усмешкай пра тое, што вы правялі ў гэтым пекле 5 гадоў і 3 месяцы…

— А хтосьці дагэтуль праводзіць!

— А хтосьці дагэтуль, так, і гэта ўжо, бачыце, у нас норма. Дарэчы, я дзесьці чытаў, што вы схуднелі на 30 кілаграмаў. Гэта праўда?

— Так, паглядзіце, ёсць такое відэа, фатаграфіі пасля майго вызвалення, калі 11-га мяне выпусцілі. Гэта не найгоршы варыянт, як я выглядаў. Я зірнуў збоку і сам здзівіўся. Бо адчуваў сябе цалкам нармальна. Вы б паглядзелі на мяне год таму, у верасні 2024 года, калі я ў міжсезонне трапіў у ШІЗА, калі мяне па 411 артыкуле «раскручвалі», вось тады я быў на «піку» сваёй фізічнай формы. Ну гэта, вядома, у двукоссях.

— Я так разумею, што самае цяжкае — гэта маральны ціск?

— Да мяне, на шчасце, «фізіку» не прымянялі, але маральны ціск — гэта нават сам тэрмін, разумееце? Нічога не трэба рабіць: проста дай чалавеку, скажам, 20 гадоў. І нават калі іх не адседзіш, табе раптам кажуць, што табе 20 гадоў сядзець, а ты ўжо год пад следствам прабыў. Але давайце ўсё ж такі настроімся на пазітыўную ноту. Я не хачу гаварыць пра тое, як там было дрэнна. Трэба гаварыць пра тое, што рабіць цяпер. Паглядзіце на мяне. Я гэта ўсё прайшоў. Няўжо я падобны на сумнага, прыгнечанага, дэпрэсіўнага чалавека?

— Мы выглядаем горш.

— Я больш не хачу жыць? Не, наадварот, усё цудоўна. Я гэта прайшоў, і я так кажу, а вы тут на свабодзе знаходзіліся. Хлопцы, будзьце бадзёрыя. Усё будзе добра, усё будзе цудоўна!

— Што вы прапануеце? Я ўжо хачу ісці за вамі.

— Я — палітычны блогер, не палітык. Тут розніца ў тым, што палітыкі ствараюць праграмы, яны кагосьці накіроўваюць, а палітычны блогер пра іх расказвае, іх паказвае, гэта значыць, яны — мой аб'ект працы.

— Адкуль ваш аптымізм?

— Мы жывём у добры час, час вялікіх перамен, вялікіх рашэнняў. Крызіс, як кажуць некаторыя людзі, — гэта заўсёды час магчымасцяў. Зараз мы жывём у час магчымасцяў, у час, калі ў краіне могуць наступіць вялікія змены. Паглядзіце, што адбываецца. Вы думаеце, Лукашэнка выпусціў палітвязняў з нейкай душэўнай дабрыні? Ці таму, што ён перастаў адчуваць у іх пагрозу? Не. Яго, у першую чаргу, прыціснула эканоміка. Грошай няма. І ён цяпер стараецца ўсяляк дамовіцца, каб крыху паслабіць гайкі. Гэта, дарэчы, да таго, што «санкцыі не працуюць». Санкцыі выдатна працуюць. І менавіта тое, што яны працавалі, і прывяло нас сюды. Колькі гадоў ён цярпеў? Ён не хацеў нікога выпускаць.

Выпускаць пачалі людзей у жніўні 2024 года, пасля амністыі. Па 20-30 чалавек, якія пісалі прашэнне аб памілаванні. Нікога са статусных, вядомых людзей.

Цяпер Лукашэнка вырашыў скарыстацца слабасцю і раз'яднанасцю Захаду і проста дамагчыся зняцця ўсіх санкцый у абмен на тое, каб выпусціць якіх-небудзь чалавек 200-300. Трэба цяпер будаваць усю сістэму адносін і ўзаемадзеяння з ім так, каб, так бы мовіць, не «прамелачыцца». Таму што ён выпусціў 50 чалавек, яшчэ 50 выпусціць, здымуць, дапусцім, з «Беларуськалія» санкцыі, а потым ён больш нікога не выпусціць. Ён скажа: мне больш не трэба, мне гэтага хопіць, цяпер я больш-менш змагу звесці дэбет з крэдытам, астатнія няхай сядзяць да канца і гніюць.

Усё ж такі трэба, дамаўляючыся з ім, вырашыць пытанне пра поўнае спыненне рэпрэсій, пра магчымасць вяртання людзей на радзіму і гарантыі бяспекі або магчымасць выбару. А то проста яны павыкідалі па нейкіх незразумелых спісах некалькі чалавек. А далей што? І пасадзілі яшчэ звыш гэтага сто чалавек новых. Гэта цудоўна, нават адзін чалавек, якога выпусцілі, — гэта цудоўна, бо гэта лёс чалавека, гэта не лічбы на паперы, але я не хачу быць эгаістам. Мы не эгаісты, мы хочам, каб усе гэта перажылі, каб усе выйшлі. Таму не трэба абмяжоўвацца 50 людзьмі. Тысячы астатніх, дзве-тры тысячы невядомых, якіх няма ў спісах, — яны там застануцца назаўсёды? Ім яшчэ будуць «накідваць» тэрмін?

— Вы ж бачыце, што адбываецца. Вы кажаце пра поўнае спыненне рэпрэсій, каб была магчымасць вярнуцца. Давайце называць рэчы сваімі імёнамі. Гэта немагчыма, пакуль Лукашэнка жывы.

— Гэта залежыць ад таго, як паставіць пытанне. Калі не пра поўнае спыненне рэпрэсій, то, прынамсі, хаця б неяк паэтапна гэта ажыццяўляць. Хоць бы, напрыклад, дамовіцца, каб безумоўна выпусціць усіх людзей з гэтага спісу. Вось цяпер. І потым гаварыць пра санкцыі. Можна па-рознаму будаваць гэты дыялог. Паглядзіце на цяперашнюю сітуацыю. Дамовіліся пра вызваленне 52 чалавек. Іх вызвалілі, але пры гэтым гвалтоўна дэпартавалі супраць волі большасці. І адзін чалавек, Мікалай Статкевіч, адмовіўся ад дэпартацыі.

За гэта яго вярнулі ў карную сістэму, мы нават не ведаем, дзе ён знаходзіцца цяпер. То бок здзелка не адбылася. Але ніхто чамусьці не сказаў Лукашэнку пра тое, што, «дружа, ты не выканаў свае ўмовы, і мы цяпер таксама не выканаем». Давайце-ка мы назад навесім санкцыі на запчасткі для «Белавія», і нічога вы не купіце для сваіх самалётаў, пакуль Мікалай Статкевіч не будзе вызвалены і не апынецца ў бяспецы.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com