The Telegraph: Кітай захапіў расійскі «задні двор»

Чвэрць стагоддзя таму сітуацыя была дыяметральна супрацьлеглай.

Аб’ёмы гандлю Кітая з Казахстанам, Узбекістанам, Таджыкістанам і Кіргізстанам па выніках 2024 года больш чым удвая перавысілі тавараабарот гэтых жа краін з Расіяй. Пекін захапіў «расійскі задні двор», піша брытанская газета The Telegraph, каментуючы гэтыя лічбы.

У 2024 годзе расійскі тавараабарот з краінамі Цэнтральнай Азіі перавысіў 45 млрд долараў, паведаміў 9 кастрычніка на саміце «Расія — Цэнтральная Азія» ў Таджыкістане Уладзімір Пуцін. Паводле даных кітайскага агенцтва «Сіньхуа», аб’ём гандлю Кітая з краінамі рэгіёна ў мінулым годзе склаў 94,8 млрд долараў.

Чвэрць стагоддзя таму сітуацыя была дыяметральна супрацьлеглай. У 2000 годзе аб’ём гандлю Расіі з краінамі Цэнтральнай Азіі больш як у пяць разоў перавышаў гандаль Кітая з гэтым рэгіёнам, піша The Telegraph. Расійскі тавараабарот з Казахстанам, Узбекістанам, Таджыкістанам і Кіргізстанам у 2000 годзе складаў 9 млрд долараў, кітайскі — 1,7 млрд. У 2010 годзе аб’ём гандлю Расіі з Цэнтральнай Азіяй быў у паўтара раза большы за гандаль рэгіёна з Кітаем — 15 млрд долараў супраць 10 млрд.

Кітайскі гандаль у Цэнтральнай Азіі імкліва вырас пасля запуску ў 2013 годзе праграмы Пекіна «Адзін пояс, адзін шлях», адзначае The Telegraph. У 2015 годзе тавараабарот Кітая з Казахстанам, Узбекістанам, Таджыкістанам і Кіргізстанам дасягнуў 30 млрд долараў, тады як расійскі склаў 18,6 млрд.

За апошнія тры гады рост ролі Кітая ў знешнім тавараабароце краін Цэнтральнай Азіі яшчэ больш паскорыўся, піша The Telegraph. Пакуль увага Масквы была адцягненая ад рэгіёна, Пекін запоўніў утвораны вакуум, не толькі заключаючы ўсё больш дамоваў аб пастаўках рэсурсаў з краінамі Цэнтральнай Азіі, але і разгарнуўшы бурнае будаўніцтва інфраструктуры па ўсім рэгіёне. Мэта відавочная: забяспечыць Кітай, незалежна ад геапалітычнай кан’юнктуры, магчымасцю бесперабойнага транзіту тавараў з Еўропай і іншымі сусветнымі рынкамі, піша The Telegraph.

Пасля ўварвання Расіі ва Украіну Кітай стаў значна радзей карыстацца «Паўночным калідорам» (транзіт грузаў у Еўропу праз тэрыторыю Расіі па чыгунцы), паколькі многія заходнія лагістычныя кампаніі баяцца санкцый і пазбягаюць лагістычных шляхоў, што праходзяць праз Расію. Адначасова з-за геапалітычнай напружанасці Пекін стаў значна радзей выкарыстоўваць і «Паўднёвы калідор» (марскі шлях праз Паўднёва-Кітайскае мора, Індыйскі акіян і Суэцкі канал).

Кітай занепакоены, што ў выпадку сур’ёзнага канфлікту — перадусім з-за Тайваня — ваенна-марскія сілы ЗША могуць заблакаваць Малакскі праліў, які злучае Паўднёва-Кітайскае мора з Індыйскім акіянам, гаворыцца ў публікацыі. Праз гэты праліў штодня праходзіць 25% сусветнага экспарту тавараў, уключаючы 80% кітайскага імпорту нафты.

Гэта тлумачыць растучыя інвестыцыі Кітая ў Цэнтральную Азію як у транзітны маршрут: калі Пекіну неабходна падтрымліваць экспартную эканоміку, значна прасцей кантраляваць шляхі ў залежных краінах, чым весці перамовы з ЗША, піша The Telegraph. Пекін фінансуе будаўніцтва чыгуначнай інфраструктуры ў Цэнтральнай Азіі і ўкладае сродкі ў парты Каспійскага і Чорнага мора, адначасова выкарыстоўваючы свой палітычны і фінансавы ўплыў, каб прывесці ў адзін лад дзяржавы, праз якія праходзіць Сярэдні калідор.

Кантэкст. Нягледзячы на часта супадальныя інтарэсы ва знешняй палітыцы, у Цэнтральнай Азіі Расія і Кітай застаюцца канкурэнтамі, піша The Telegraph. Краіны рэгіёна ўваходзілі ў склад СССР, і руская мова застаецца тут адным з асноўных сродкаў зносін. Тым не менш менавіта Кітай цяпер мае тут відавочную камерцыйную перавагу, гаворыцца ў публікацыі.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com