«Атрымліваю ад 120 долараў у суткі, але працую як вол»

Беларуска працуе вахтавым метадам няняй у Расіі і траціць заробак на лекараў.

Ірына больш за дваццаць гадоў працуе прыватнай няняй. Апошнія гады яе наймальнікі — заможныя расіяне. Беларуска распавяла MyFin.by пра заробкі, умовы і патрабаванні.

Паўтара месяца працавала без выхадных

Ірына — старэйшае дзіця ў сям'і, заўсёды любіла дзяцей і ведала, як з імі абыходзіцца. Да заканчэння школы ўжо вызначылася: хоча працу, звязаную менавіта з дзятвой, таму пайшла атрымліваць педагагічную адукацыю. Аднак па спецыяльнасці амаль не працавала.

— У 2000 годзе я знайшла першую сям'ю праз фірму па наборы нянь у Мінску. Гэта была сям'я без бацькі. Мама шмат працавала і мела патрэбу ў дапамозе, таму мяне і ўзялі. Я гуляла і займалася з дзяўчынкай, грэла прыгатаваную мамай ежу, карміла дзіця. Больш ніякіх абавязкаў на мяне не ўскладалі, плацілі 100 долараў (сярэдні заробак у тыя часы складаў каля 70. — Заўв. рэд.). Працавала некалькі гадоў. Потым мама змяніла графік працы, патрэба ў няні знікла.

Далей была маскоўская Рублёўка і больш забяспечаныя сем'і. У адну з такіх, з гадавалым дзіцем, Ірына ўладкавалася на зарплату ў 600 долараў. Па графіку «дзве праз дзве» яна адпрацавала пяць гадоў.

— Спачатку абавязкі былі вузкія: нагляд, купанне, апрананне, забавы, прыгатаванне ежы толькі для дзіцяці.

Мы жылі ў адным пакоі з дзяўчынкай. Бацькі з'яўляліся рэдка і ў асноўным перад сном.

Паступова нагрузка расла: да абавязкаў дадаліся мыццё і прасаванне дзіцячых рэчаў, прыбіранне не толькі за дзіцем, але і за ўсёй сям'ёй, у тым ліку пасля гасцей. Заробак доўга не павышалі, потым праз пару гадоў паднялі да 1000 долараў, але і праца стала значна цяжэйшай.

У сям'і быў дом у Іспаніі, лета падапечная Ірыны праводзіла там.

На віле пастаянна жыла бабуля дзяўчынкі, прыходзілі кухар і дамработніца, а бацькі гасцявалі перыядычна. Ірына з другой няняй змянялі адна адну па чарзе — хтосьці з іх з'язджаў, хтосьці заставаўся. Здавалася б, мора, Іспанія, але ніякіх адпачынкавых выгод беларуска не адчувала: не да таго.

— Калі прылятала сям'я, гаспадыня чакала, што ў доме ўсё будзе ідэальна. Па сутнасці, я пачала падмяняць яшчэ і прыхадную дамработніцу.

Да сям'і часта прыязджалі госці, заседжваліся за поўнач; мне даводзілася прыбіраць да другой ночы. А ўставаць з дзіцем у сем раніцы. Адзін раз, калі другая няня захварэла і не прыляцела, трэба было працаваць паўтара месяца без выхадных. Толькі некалькі разоў мяне адпускалі раней увечары, каб я схадзіла пакупацца ў моры.

За гады працы Ірына пазнаёмілася з мноствам калег-няняў, якія дзяліліся сваімі гісторыямі. Некаторыя жылі ў сем'ях амаль на правах блізкага сваяка, іншыя трывалі цяжкія ўмовы дзеля грошай.

Адна дзяўчына распавядала, што ёй даводзілася спаць у каморцы, бо больш нідзе спальнага месца не знайшлося. Па заробках у ўсіх была розная сітуацыя: пры прыкладна аднолькавай нагрузцы некаторым няням плацілі па 100 еўра ў суткі, а камусьці — 30.

Агенцтву неабходна аддаць 50% першага заробку

Цяпер стаўка Ірыны на вахтах у Расіі — ад 120 долараў у суткі. У залежнасці ад узросту дзіцяці і аб'ёму абавязкаў яна можа даходзіць да 170 долараў. Такая вялікая сума тлумачыцца досведам і наяўнасцю рэкамендацый. Дапамагае і сарафаннае радыё.

Дарогу, як правіла, наймальнікі не аплачваюць, але забяспечваюць харчаваннем.

Шчодрасць у сем'ях — заўсёды латарэя. У мінулым годзе Ірына працавала ў жанчыны, якая заўсёды клікала няню за агульны стол і карміла прысмакамі, прыгатаванымі асабістым кухарам. А гадоў пяць таму была сям'я, дзе сачылі, каб няня не з'ела лішняга кавалка.

Ірына аддае перавагу шукаць вакансіі самастойна на спецыяльных сайтах або ў групах у сацсетках, таму што праз агенцтвы нявыгадна: неабходна аддаваць 50% першага заробку.

— Сучасныя патрабаванні да нянь растуць: наймальнікам патрэбна відэазварот, яны просяць сустрэцца з псіхолагам, часам прызначаюць праверку на паліграфе і толькі потым — асабістую сустрэчу. У патрабаваннях нярэдка ўказваюць узрост. Пераважны дыяпазон — 40–45 гадоў: няня не павінна быць занадта маладой, але і не занадта старой, каб не ўзнікала сумненняў у яе фізічнай вытрывальнасці. Бывае, што прапісваюць параметры знешнасці і вагу.

Усё гэта робіць адбор складаным і часам прыніжальным.

Ірына адзначае, што самае сумнае — калі яе бачанне выхавання не супадае з уяўленнямі бацькоў, а ёй даводзіцца з гэтым мірыцца.

— Для некаторых ты быццам і не чалавек. Раз мы плацім табе грошы, ты павінна выконваць усе загады і забыць пра ўласную думку. Дзеці, бачачы пагарду з боку бацькоў, бяруць прыклад: могуць абразіць, выліць на цябе шклянку вады, кінуць чым-небудзь. Вельмі частая сітуацыя, калі спачатку агаворваюцца адны абавязкі, а потым ты з няні ператвараешся яшчэ і ў дамработніцу.

Яшчэ адзін сур'ёзны мінус — камеры відэаназірання, якія ставяць ва многіх дамах. Няням даводзіцца працаваць пад сталым прыцэлам, і гэта выклікае дыскамфорт. У некаторых дамах камеры стаяць і ў ванных пакоях.

«Прыязджаю дадому — і іду па лекарах, трачу заробленае»

Ірына ўспамінае крайнасці, з якімі даводзілася сутыкацца: у багатых сем'ях дзецям практычна не надаюць увагі, але адкупляюцца дарагімі цацкамі і брэндавымі рэчамі.

— У адной сям'і бацькі вырашылі «выхоўваць генія» з ранніх гадоў. Чатырохгадовай дзяўчынцы не дазвалялі гуляць, час трэба было праводзіць выключна з карысцю. У яе былі выкладчыкі англійскай і кітайскай, заняткі па матэматыцы і завучванне вершаў напамяць. Неабходнасць есці нажом і відэльцам кантралявалася да таго, што бацька раздражняўся пры невыкананні правілаў. Я адпрацавала там дзве тыдні і запомніла гэты досвед на ўсё жыццё.

Такой душнай, цяжкай атмасферы і такога няшчаснага дзіцяці я больш ніколі не бачыла.

Але ў працы няняй ёсць і прыемныя бакі. Добрыя наймальнікі робяць падарункі на святы, даюць прэміі, ставяцца з павагай. Бацькі ў такіх сем'ях часта цікавыя і адукаваныя людзі — і праца няняй прыносіць маральнае задавальненне.

— Адна гаспадыня на развітанне аддала мне цэлы чамадан вельмі дарагога абутку і адзення, многія рэчы былі з біркамі. Я б і за год на ўсё гэта не зарабіла. Іншая, калі я захварэла, адразу знайшла для мяне дарагія таблеткі.

З узростам, кажа Ірына, працаваць усё цяжэй. Калі дзіця маленькае, то ты не спіш з ім начамі, удзень выспацца таксама не атрымліваецца, бо наймальнік абавязкова прыдумае, чым цябе заняць. Добра, калі знаходзіш сям'ю з падобнымі каштоўнасцямі і застаешся з ёй на гады. Інакш пасля першай вахты няма ніякага жадання вяртацца на яшчэ адну, нягледзячы на добры заробак.

— Я атрымліваю ад 120 долараў у суткі, але пры гэтым працую як вол. Пастаянны недасып, баляць ногі, баліць спіна. Ездзіць дзве тыдні праз дзве ўжо цяжка па стане здароўя. Прыязджаю дадому — і іду па лекарах, трачу заробленае.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com