У Беларусь прыйшоў асабліва заразны мутаваны вірус грыпу

Чым небяспечны H3N2.

У 2025-м сезон грыпу пачаўся значна раней звычайнага, прычым адразу ў некалькіх краінах свету, калі параўноўваць з папярэднімі гадамі. Рост захворвальнасці ў апошнія тыдні звязаны з падтыпам найбольш распаўсюджанага віруса грыпу A — H3N2. У папярэднія сезоны ён не дамінаваў, але цяпер хутка распаўсюджваецца і выяўляецца на ўсіх кантынентах.

Свежыя даныя з Вялікабрытаніі, Канады і Японіі паказваюць рост колькасці заражэнняў менавіта вірусам A (H3N2). І яны ўжо складаюць значную частку ўсіх выпадкаў захворвання на грып у некаторых краінах. У Беларусі пакуль рэгіструюцца адзінкавыя выпадкі — але гэта не падстава губляць пільнасць.

Чым небяспечны H3N2

H3N2 — гэта новы штам грыпу A, які, паводле даных Еўрапейскага цэнтра прафілактыкі і кантролю захворванняў, цяпер складае трэць усіх падтыпаў віруса A ў свеце і амаль палову — у Еўрапейскім саюзе.

У Беларусі пакуль, як паведамляе Мінздароўя, назіраецца цыркуляцыя негрыпозных рэспіраторных вірусаў — адэна-, рынавірусаў і іншых. Аднак ужо рэгіструюцца і выпадкі грыпу A — у тым ліку падтыпу H3N2 — у непрышчэпленых пацыентаў і пацыентак. Вакцынацыя ад грыпу тым часам працягваецца.

У Беларусі цяпер выкарыстоўваюць тры вакцыны: расійская «Грыппол Плюс» (яе робяць за кошт бюджэту), а таксама нідэрландская «Інфлювак Тэтра» і французская «Ваксигрып Тэтра» (іх можна зрабіць за ўласныя грошы). Як казала намесніца галоўнага ўрача па эпідэміялогіі Рэспубліканскага цэнтра гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя Алла Дашкевіч, усе прэпараты, што выкарыстоўваюцца ў гэтым сезоне, утрымліваюць «актуальны штамавы склад вірусаў» грыпу.

— У параўнанні з мінулым годам у складзе вакцыны адбыліся змены па адным з кампанентаў — па вірусе грыпу H3N2. То бок вакцына, якая выкарыстоўваецца сёлета, абноўленая, актуалізаваная, — удакладняе яна.

Абнаўляць вакцыну ад грыпу трэба, бо варыянты асноўных тыпаў яго вірусаў, што цыркулююць па ўсім свеце, пастаянна эвалюцыянуюць. Гэты працэс называецца антыгенным дрэйфам — падрабязней пра яго «Zerkalo» распавядала педыятр Майя Тэрэкулова. Сусветная арганізацыя аховы здароўя ўважліва адсочвае, якія вірусы грыпу цыркулююць у свеце, каб спрагназаваць, якія штамы варта выкарыстоўваць для вырабу вакцын на наступны сезон.

— Іншы раз вірусы грыпу працягваюць эвалюцыянаваць ужо пасля таго, як штамы для вакцын былі выбраныя і самі вакцыны выраблены. Гэта азначае, што цыркулявалыя вірусы ўжо не так падобныя да вакцынных, як хацелася б. Менавіта гэта і адбылося ў дачыненні да аднаго з вірусаў — падтыпу H3N2, уключанага ў прэпараты, што выкарыстоўваюцца ў Паўночным паўшар'і (у тым ліку і ў Беларусі. — Заўв. рэд.) у гэтым сезоне, — тлумачаць у Агенцтве па бяспецы ў сферы аховы здароўя Вялікабрытаніі.

Група даследчыкаў з Кітая і Аўстраліі дадае: падобныя мутацыі робяць вірус не па зубах для імунітэту, што ўзнік пасля ўжо перанесенай інфекцыі або ў выніку прышчэпкі. У выніку — гэта прыводзіць да росту захворвальнасці і нават смяротнасці ад грыпу.

Амерыканскія вучоныя, са свайго боку, падрабязней тлумачаць, што імунная сістэма змагаецца з грыпам, распазнаючы два бялкі на паверхні віруса — так званыя антыгены — гемаглютынін і нейрамінідазу. Аднак мутацыі ў генах, якія кадуюць гэтыя бялкі, могуць змяняць іх настолькі, што імунная сістэма перастае іх распазнаваць, дазваляючы вірусу абыходзіць абарону.

У гэтым сезоне дамінуе субклад K — гэта значыць падтып — штаму H3N2, які з'явіўся ўжо пасля стварэння вакцыны. Менавіта ён і стаў прычынай усплёску захворвальнасці ў некаторых краінах.

Упершыню субклад K выявілі ў чэрвені. Генетычны аналіз паказаў, што гэта нашчадак штаму, які ў першай палове 2025 года стаў прычынай наймацнейшага сезона грыпу ў гісторыі Аўстраліі. Ён аказаўся нават горшы за вясну 2024-га, якая таксама была рэкорднай па захворвальнасці (сезон грыпу ў Паўднёвым паўшар'і прыпадае на нашы вясну — лета).

Урачы ж нагадваюць, што грыпозныя інфекцыі — гэта не тое самае, што прастуда. Яны могуць павышаць рызыку такіх ускладненняў, як інфекцыі вуха і сінусіт (запаленне пазух носа), а таксама больш сур'ёзных — пнеўманіі, шпіталізацыі і нават смерці, калі не лячыцца або пачаць лячэнне занадта позна.

Ці ёсць сэнс рабіць прышчэпку ў такім разе

Нягледзячы на пастаянныя мутацыі віруса, прышчэпка ад грыпу ўсё роўна добра зніжае рызыкі, падкрэсліваюць у Агенцтве па бяспецы ў сферы аховы здароўя Вялікабрытаніі.

— Наш аналіз паказвае, што вакцыны гэтага сезона эфектыўна абараняюць ад цяжкага цячэння грыпу, — кажуць там.

Паводле даных агенцтва, дзеці, якім зрабілі прышчэпку, прыкладна на 70−75% радзей маюць патрэбу ў шпіталізацыі або звароце ў бальніцу з грыпам, а дарослыя — прыкладна на 30−40%. Эфектыўнасць вакцыны супраць грыпу вагаецца ад сезона да сезона, але звычайна складае ад 30 да 60%. Пры гэтым больш высокая эфектыўнасць прышчэпкі, як правіла, назіраецца ў больш маладых узроставых групах — што і тлумачыць лепшую статыстыку ў дзяцей.

У Еўрапейскім цэнтры прафілактыкі і кантролю захворванняў пакуль ацэньваюць рызыку цяжкіх выпадкаў грыпу як умераную. Найбольш яна высокая ў людзей старэйшых за 65 гадоў, у тых, хто пакутуе на хранічныя захворванні або мае аслаблены імунітэт, а таксама ў цяжарных.

— Вірус A (H3N2) у апошнія гады не дамінаваў, людзі фактычна не кантактавалі з гэтым вірусам, і іх імунітэт мог аслабець. Аднак сералагічных дадзеных (г.зн. дадзеных аналізаў крыві на антыцелы, якія паказваюць узровень імуннай абароны. — Заўв. рэд.) для больш дакладнай ацэнкі пакуль няма, — пішуць у сваім дакладзе эксперты.

Тых, хто яшчэ не зрабіў прышчэпку, заклікаюць усё ж прайсці вакцынацыю, бо з-за зніжэння імунітэту да грыпу ў сувязі з з'яўленнем новага мутаванага падтыпу павышаецца верагоднасць маштабнай успышкі захворвання.

Сімптомы грыпу H3N2

Сімптомы заражэння грыпам часта з'яўляюцца раптоўна і могуць адчувацца вельмі востра, апісваюць медыкі з універсітэцкай бальніцы Stony Brook Medicine (ЗША). Гэтым хвароба адрозніваецца ад прастуды, якая можа працякаць вяла.

Хоць сімптомы грыпу могуць адрознівацца ў розных людзей, ёсць некалькі агульных прыкмет, на якія варта звярнуць увагу. Найбольш распаўсюджаныя з іх:

ліхаманка або адчуванне жару з дрыжыкамі;

пастаянны кашаль;

боль у горле;

насмарк або закладзенасць носа;

цягліцавыя або агульныя болі ў целе;

галаўны боль;

моцная стомленасць або зморанасць;

у некаторых выпадках, асабліва ў дзяцей, магчымыя ваніты і дыярэя.

Вірусы H3N2, як паказала адно карэйскае даследаванне, могуць выклікаць больш высокую тэмпературу, чым іншыя штамы (напрыклад, H1N1).

— Яна выклікае мацнейшае адчуванне дыскамфорту, чым іншыя рэспіраторныя сімптомы, такія як кашаль, мократа або боль у горле. Ліхаманка сустракаецца часцей, чым любыя іншыя сімптомы, у сезон, калі дамінуе штам A (H3N2), — адзначаюць вучоныя, дадаючы, што кашаль і боль у горле для яго, наадварот, менш выяўленыя і могуць нават не з'явіцца.

Вучоныя з расійскага НДІ грыпу таксама адзначаюць, што менавіта гэты штам віруса грыпу A — H3N2 — валодае найвышэйшай здольнасцю мутаваць.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com