Астраномы выявілі дзіўныя паводзіны вады на Юпітэры
- 1.12.2025, 12:14
- 2,576
Гэта ключ да разумення таго, як вада трапіла на Зямлю.
Астраномы вывучылі размеркаванне вады ў атмасферы найбуйнейшай планеты Сонечнай сістэмы — Юпітэра. У выніку яны выявілі, што яна размеркаваная нераўнамерна. Гэтае адкрыццё можа дапамагчы лепш зразумець дынаміку, склад і гісторыю эвалюцыі атмасферы Юпітэра.
Таксама гэта можа дапамагчы палепшыць разуменне таго, якім чынам на Зямлі былі створаныя ўмовы для з'яўлення жыцця. Даследаванне апублікавана ў часопісе PNAS, піша Universe Today (пераклад — «Фокус»).
Астраномы выкарысталі даныя пра Юпітэр для мадэлявання кругавароту вады на планеце. Даныя, атрыманыя касмічным апаратам «Юнона», паказалі, што вада ў атмасферы газавага гіганта размеркаваная нераўнамерна ў залежнасці ад вышыні.
Навукоўцы лічаць, што прычынай гэтага з'яўляецца высокая хуткасць вярчэння Юпітэра, якая прыводзіць да пераносу вады з верхняй часткі атмасферы ў больш глыбокія пласты. Такім чынам, з павелічэннем глыбіні колькасць вады ўзрастае.
Калі Зямля робіць поўны абарот вакол сваёй восі за 24 гадзіны, то Юпітэр — за 10 зямных дзён, нягледзячы на тое, што газавы гігант прыкладна ў 318 разоў масіўнейшы за нашу планету.
Даследаванне атмасферы Юпітэра можа праясніць, як вада магла патрапіць на Зямлю, паколькі Юпітэр лічыцца першай планетай, якая сфармавалася ў Сонечнай сістэме. Навукоўцы лічаць, што велізарная гравітацыя Юпітэра магла перанакіраваць багатыя на ваду астэроіды да Зямлі, або міграцыя гэтай планеты далей ад Сонца магла змяніць пратопланетны дыск, у якім фармавалася Зямля.
Гэтае даследаванне дапамагае лепш зразумець дынаміку атмасфер і вады на планетах па-за межамі Сонечнай сістэмы. NASA пацвердзіла існаванне больш за 6000 такіх планет, пры гэтым амаль 30% з іх — газавыя гіганты, падобныя да Юпітэра.
Найбуйнейшая планета ў Сонечнай сістэме знаходзіцца на адлегласці каля 778 мільёнаў кіламетраў ад Сонца і здзяйсняе поўны абарот вакол нашай зоркі амаль за 12 зямных гадоў. Некалькі пацверджаных газавых гігантаў знаходзяцца значна бліжэй да сваіх зорак, таму іх арбітальны перыяд складае ўсяго некалькі дзён. Такія планеты называюць «гарачымі Юпітэрамі».
Прыкладам такой планеты з'яўляецца HD 189733 b, якая знаходзіцца прыкладна за 64,5 святловых года ад нас. Газавы гігант здзяйсняе поўны абарот вакол сваёй зоркі ўсяго за 2,22 зямных дня. Для параўнання, арбітальны перыяд найбліжэйшай да Сонца планеты — Меркурыя — складае 88 зямных дзён.
Атмасфера планеты HD 189733 b вельмі дынамічная. Напрыклад, там дзьмуць звышгукавыя вятры са хуткасцю 7200 км/г і ідуць дажджы са шкла.
Вадзяная пара ў атмасферы Юпітэра займае ўсяго 0,25%. На 89% атмасфера планеты складаецца з вадароду, а на 10% — з гелію. Таксама ў атмасферы планеты ёсць метан, аміяк, неон і аргон.
Навукоўцы кажуць, што вынікі даследавання могуць праліць святло на фармаванне і эвалюцыю Сонечнай сістэмы, у тым ліку на тое, як вада трапіла на Зямлю, што з'яўляецца прычынай існавання жыцця на нашай планеце.