Фінансавы «час ікс» для Крэмля

Што нясе 2026 год Расіі.

У ўсіх медыя пастаянна паўтараюць, што РФ можа ваваць бясконца. У вайне на знясіленне такія сцвярджэнні не дадаюць аптымізму на фоне разбураных мастоў і блэкаўту ў Адэсе.

Але хочацца неяк падтрымаць сябе, убачыць хоць бы прамень святла побач з цёмным царствам, атрымаць вымяральны сігнал блізкага краху РФ.

Нягледзячы на вонкавую стабільнасць эканомікі РФ (67% расіян лічаць, што справы ідуць у правільным напрамку) і высокі ўзровень даверу да Пуціна (85%), 2026 год стане фінансавай кропкай незвароту для Крэмля. Пры захаванні бягучай эканамічнай сітуацыі ў РФ ліквідная частка Фонду нацыянальнага дабрабыту (ФНБ) будзе вычарпаная ўжо да канца 2026 года. І добрая навіна ў тым, што, хутчэй за ўсё, гэта адбудзецца раней — магчыма, ужо вясной 2026-га. Трэба толькі дачакацца свежага справаздачання аб стане ФНБ у студзені 2026 года.

Вычарпанасць ліквіднай часткі ФНБ ліквідуе апошні вялікі амартызатар для дзяржаўнага бюджэту РФ, які церпіць ад рэкорднага дэфіцыту (4,276 трлн рублёў, што адпавядае 2% ВУП). У выніку кіраўніцтва РФ будзе вымушана прымаць жорсткія рашэнні, якія закрануць або сацыяльную сферу, або аб’ёмы фінансавання ваеннай кампаніі, або ж завяршэнне вайны.

Дзе ж сігнал набліжэння фінансавага краху?

Калі паслухаць некаторых спікераў, можа скласціся ўражанне, што расійскія рэзервы невысерпныя, а эканоміка РФ дэманструе ўстойлівасць да санкцый і удараў украінскіх дронаў: ценявы флот працягвае перавозіць нафту, разлікі пераведзены ў крыптавалюту, а рубель нават умацоўваецца. Але гэтая стабільнасць — у значнай ступені фінансавая ілюзія, якую падтрымлівае ФНБ.

Гэтая стабільнасць, у значнай ступені, фінансавая ілюзія

Больш за тое, на першы погляд сам ФНБ дэманструе ўстойлівасць: агульны аб’ём ФНБ у 2022–2025 гадах застаецца на ўзроўні 12–14 трлн рублёў (6–8% ВУП) і не спяшаецца істотна скарачацца.

У нашым выпадку д’ябал хаваецца не толькі ў РФ, але і ў дэталях.

ФНБ, створаны для балансавання бюджэту, сёння выкарыстоўваецца для пакрыцця каласальнага дэфіцыту, што ўзнік з-за перанакіравання сродкаў на вайну. Важна разумець: фонд складаецца з двух частак. Неліквідная (акцыі, аблігацыі, даўгавыя абавязацельствы) не можа быць аператыўна выкарыстаная. Для латання бюджэтных дзюр ужываецца ліквідная частка (золата і валюта, пераважна юані). Пры аб’ёмах ліквіднай часткі амаль 4 трлн рублёў (1,9% ВУП) і штогадовых выдатках на пакрыццё дэфіцыту (змяншэнне ліквіднай часткі на 1,1–1,7% ВУП у год) гэты аператыўны рэзерв будзе вычарпаны на працягу наступнага года.

У снежні 2025 года ліквідная частка ФНБ складала 1,9% ВУП. Наперадзе яшчэ традыцыйнае снежаньскае падзенне прыкладна на 1%, і да канца наступнага года ліквідная частка дасягне дна.

Ці можа фінансавы крах адбыцца раней?

Так, прагноз можа зрушыцца амаль на год наперад, бо ў 2025 годзе РФ мела небачаны для папярэдніх гадоў бюджэтны дэфіцыт.

Для параўнання: за перыяд студзень — лістапад 2024 года дэфіцыт склаў 0,2%, а за той жа перыяд 2025 года — ужо 2%. А ў снежні звычайна ажыццяўляюцца найбуйнейшыя бюджэтныя выплаты, і менавіта ў снежні адбываецца рэзкі скачок дэфіцыту. У 2022–2024 гадах толькі снежань дадаваў каля 1,5% (пры лістападаўскіх 0,2% ВУП) да дэфіцыту бюджэту РФ.

Такім чынам, ужо ў студзені можна чакаць дэфіцыт на ўзроўні 3–4% ВУП. І менавіта гэты рэзкі скачок можа цалкам «вымыць» ліквідную частку ФНБ РФ нават на пачатку 2026 года — і сродкаў для аператыўнага пакрыцця растучых выдаткаў проста не застанецца.

Вычарпанне ліквіднай часткі ФНБ у 2026 годзе мае тры крытычныя наступствы:

1. Недахоп свабодных сродкаў.

Знікне магчымасць аператыўна пакрываць дэфіцыт, і бюджэт стане крытычна залежным ад бягучых нафтагазавых даходаў. Пры любых новых санкцыях або падзенні цэн на нафту ўзнікне вострая неабходнасць шукаць сродкі.

2. Вайна або сацыялка.

Крэмль апынецца перад жорсткім выбарам. Каб і далей весці вайну ў цяперашніх маштабах, давядзецца або запускаць «друкарскі станок» (гэта пацягне за сабой усплёск інфляцыі і падзенне рэальных даходаў грамадзян), або рэзка скарачаць невайсковыя і сацыяльныя выдаткі, падрываючы ўнутраную стабільнасць.

3. Унутрыэлітная напружанасць.

Скарачэнне фінансавання бюджэтных праграм, у прыватнасці звязаных з ВПК, нанясе прамы ўдар па фінансавых інтарэсах набліжаных да ўлады элітаў. Зарабляць на федэральным бюджэце стане значна складаней. І фінансавыя інтарэсы могуць увайсці ў прамую супярэчнасць з палітычнай лаяльнасцю да Пуціна.

Чаканне хуткага вычарпання ліквіднай часткі ФНБ паднімае настрой не так, як палаючыя НПЗ, але ўсё ж дадае аптымізму, калі думаеш пра будучы 2026 год.

Андрэй Федарэнка, nv.ua

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com