Вучоныя распрацоўваюць камп’ютары з клетак чалавечага мозгу
1- 5.12.2025, 11:46
Папулярнасць гэтай тэхналогіі расце.
Вучоныя распрацоўваюць новы тып камп’ютараў з жывых клетак чалавечага мозгу. Такія «біёкамп’ютары» пакуль простыя: яны могуць гуляць у гульні кшталту Pong або распазнаваць маўленне, піша New Voice.
Папулярнасць гэтай тэхналогіі расце з-за трох фактараў:
Інвестары ахвотна фінансуюць усё, што звязана з штучным інтэлектам.
Методыкі вырошчвання мазгавай тканкі па-за целам сталі надзейнымі, і фармацэўтычныя кампаніі актыўна іх выкарыстоўваюць.
Развіваюцца інтэрфейсы «мазг-камп’ютар», якія размываюць мяжу паміж біялогіяй і машынамі.
Ужо амаль 50 гадоў нейрабіёлагі вырошчваюць нейроны на мікраэлектродах, каб вывучаць іх актыўнасць. У 2000-х даследчыкі пачалі эксперыментаваць з двунакіраванай сувяззю паміж нейронамі і электродамі, ствараючы першыя «біягібрыдныя» сістэмы.
У 2013 годзе вучоныя паказалі, што ствалавыя клеткі могуць самастойна арганізоўвацца ў трохмерныя структуры, падобныя да мозгу, — так з’явіліся арганоіды мозгу. Сёння іх выкарыстоўваюць у тэставанні лекаў і даследаваннях развіцця мозгу. Але актыўнасць такіх арганоідаў вельмі простая і не набліжаецца да рэальнага мыслення або свядомасці.
У 2022 годзе лабараторыя Cortical Labs у Мельбурне паказала, што нейроны могуць навучыцца гуляць у Pong. Гэта прыцягнула ўвагу медыя, але многія нейрабіёлагі лічаць, што словы кшталту «ўцелаўлёная свядомасць» перабольшваюць магчымасці сістэмы.
У наступным годзе з’явіўся тэрмін «organoid intelligence» — ён гучыць прывабна, але не азначае, што арганоіды мысляць як штучны інтэлект. Этычныя правілы дагэтуль застаюцца састарэлымі: арганоіды разглядаюцца як інструменты для навукі, а не як частка камп’ютарных сістэм з жывых клетак.
Кампаніі і ўніверсітэты актыўна развіваюць тэхналогію:
Швейцарская кампанія FinalSpark дазваляе аддалена працаваць з нейроннымі арганоідамі.
Cortical Labs рыхтуе настольны біёкамп’ютар CL1.
Даследчыкі з UC San Diego хочуць выкарыстоўваць такія сістэмы для прагназавання разліваў нафты ў Амазоніі да 2028 года.
На сёння арганоіды толькі рэагуюць і адаптуюцца, але не праяўляюць складанага мыслення. У найбліжэйшы час даследчыкі засяродзяцца на тым, каб зрабіць сістэмы надзейнымі, маштабаваць іх і знайсці практычнае прымяненне — напрыклад, замест жывёл у доследах на таксічнасць або для лепшага прагназавання актыўнасці мозгу пры эпілепсіі.
Тэхналогія выклікае складаныя пытанні: што мы лічым інтэлектам? Калі клеткі могуць мець маральнае значэнне? Як рэгуляваць біялагічныя сістэмы, якія працуюць як маленькія камп’ютары?
Зараз тэхналогія толькі на пачатковым этапе, але яна падштурхоўвае абмяркоўваць свядомасць, мараль і этыку ўзаемадзеяння жывой тканкі з машынамі значна раней, чым можна было чакаць.