Крэмль баіцца нават цёплага ветрыку змен

Лічбавыя забароны — спроба задушыць сімптомы будучай адлігі.

Прырода лічбавага хуліганства, якое Крэмль практыкуе з нарастальнай інтэнсіўнасцю, застаецца непраясненай. Відавочных падстаў, каб так мандражыраваць, неўзброеным вокам не назіраецца. Натоўпаў, што пратэстуюць на вуліцах, не назіраецца, Крэмль тым больш ніхто штурмам не бярэ, дык чаго ж тады?

Бо ціск на сэрвісы, якімі карыстаюцца мільёны, не такі бяскрыўдны, як рэпрэсіі супраць іншадумцаў, лік якіх пакуль ідзе ў крайнім выпадку на дзясяткі тысяч. Усе гэтыя адключэнні звыклых, што сталі часткай паўсядзённага побыту і індыкатарамі дабрабыту, інструментаў раздражняюць людзей больш, чым пасадка актывістаў або закваска чарговай порцыі «інаагентаў». Ні тое, ні другое маса з сабой не суадносіць, а вось магчымасць тэлефанаваць па WhatsApp — яшчэ як суадносіць.

Адмазка, маўляў, пакруцяцца-павярцяцца, ды нікуды не дзенуцца і перасядуць на Max, яшчэ і дзякаваць будуць, — не працуе. Пакруцяцца, павярцяцца, перасядуць (а куды ж дзенешся?), але «асадак» застанецца. Вы калі-небудзь спрабавалі перасадзіць супрацоўнікаў вялікага офіса з «Фордаў» на «Волгі»? Я — так (у якасці юрыста ў самым пачатку 90-х па прыхаці кліента, які палічыў, што маскоўскім супрацоўнікам з выключна патрыятычных меркаванняў будзе прыемней рассякаць па сталічных заторах у вырабах Горкаўскага аўтазавода). Прычыненую іх псіхіцы траўму старожылы кампаніі згадвалі з дрыготай аж да канца ліхіх 90-х, трымаючыся за зноў набытыя да канца гэтага перыяду «Рэно» абедзвюма рукамі.

Не ўпэўнены, што самі архітэктары новага цудоўнага лічбавага свету да канца ўсведамляюць, якое мэтавае прызначэнне ў збудавання, якое яны ўзводзяць, — канцлагер ці парк культуры і адпачынку? Вядома, тут моцныя меркантыльныя інтарэсы, і хтосьці нядрэнна зарабляе на ўсіх гэтых блакіроўках. Але ўсё ж калектыўны інстынкт самазахавання мусіў бы спрацаваць: жалезнае правіла любой дыктатуры — не плюй у калодзеж, з якога масы п'юць ваду. Значыць, усё ж мусяць быць важкія прычыны. Але якія?

Адзінае, што прыходзіць мне ў галаву, — страх адлігі. Гэта такія лютаўскія замаразкі, якімі зіма спрабуе абараніцца ад непазбежнай вясны. Так ці інакш, усе гэтыя лічбавыя ганенні з'яўляюцца прадвестнікам таго, што хоць бы ў прынцыпе дапускаецца завяршэнне вайны. У Крамлі ёсць асцярогі, што сам факт яе заканчэння будзе ўспрыняты і часткай эліт, і часткай грамадства ў цэлым як сігнал да вяртання да «нармальнага жыцця» (г.зн. да палітычнай павесткі мірнага часу). А гэта менавіта тое, чаго Крэмль найменш за ўсё хацеў бы дапусціць.

Адзін з простых спосабаў не ўпусціць у дом цёплае паветра з вуліцы — заканапаціць вокны. Гэта мы, у прынцыпе, і назіраем. Улада спрабуе згуляць на апярэджанне і не дапусціць раскачкі грамадскай думкі ў той момант, калі фактары, што падтрымліваюць мабілізацыйную свядомасць, перастануць дзейнічаць. То бок усе гэтыя пужальныя меры прымаюцца не ад усведамлення сваёй сілы, а ад усведамлення сваёй слабасці як спроба падстрахаваць рызыкі, звязаныя з канверсіяй.

На мой погляд, мера дурная і недальнабачная, бо яе пазітыўны эфект для ўлады будзе кароткатэрміновым (хоць, вядома, будзе). На больш працяглым гістарычным адрэзку будзе больш мінусаў, чым плюсаў. Абмежаванне дэстабілізуючага ўплыву «нянадзейных элементаў» (як ліберальных, так і фашызуючых) з лішкам кампенсуецца масавым раздражненнем, якое выклікае грубае і непрадуманае ўмяшанне ў прыватнае жыццё абывацеля.

Нелішне нагадаць, што ўсе палітычныя заслугі Гарбачова ў абывацельскай свядомасці былі практычна абнулены адной-адзінай няўдалай кампаніяй, якая закранула за жывое звычайна дэпалітызаваныя пласты, — антыалкагольнай. Дык там хоць бы па сутнасці Гарбачоў меў рацыю. Праўда, папярэджваць Крэмль пра небяспеку пасварыцца з абывацелем — не мой клопат. Я магу толькі канстатаваць, што, як сказаў герой савецкага блокбастара, «хто нам перашкаджае — той нам і дапаможа». На жаль, не адразу. Каб пачалі давацца ў знакі доўгатэрміновыя наступствы, патрэбны час, і яго трэба неяк перажыць.

Уладзімір Пастухоў, Telegram

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com