Запарожцы пішуць ліст…
1- 8.12.2025, 13:26
- 3,442
Карціна Рэпіна ў сучаснай фатаграфіі.
Карціна мастака Ільі Рэпіна «Запарожцы пішуць ліст турэцкаму султану» стала прататыпам шматлікіх фотаздымкаў, зробленых у сувязі з расійскай агрэсіяй ва Украіне. Украінскія вайскоўцы цяпер паўтараюць па-свойму сцэну гэтай карціны: на палатне Рэпіна намаляваныя казакі, што кідаюць выклік варожай дзяржаве ў XVII стагоддзі.
Першыя здымкі ўкраінскіх вайскоўцаў, якія пазіравалі так, як на палатне мастака, з’явіліся ў 2014 годзе, калі падтрымліваемыя Масквой сілы на Данбасе пачалі ўзброены захоп тэрыторый Украіны. З таго часу байцы ЗСУ неаднойчы ўзнаўлялі карціну Рэпіна, і кожны раз гэта былі фотаздымкі, піша «Радыё Свабода».
Карціну «Запарожцы пішуць ліст турэцкаму султану» мастак-рэаліст Ілья Рэпін ствараў больш за 10 гадоў, пачаўшы ў 1880-м і скончыўшы ў 1891 годзе. На карціне адлюстраваныя казакі канца XVII стагоддзя ў момант, калі яны пішуць абразлівы адказ на ультыматум султана Асманскай імперыі. Паводле легенды, якая натхніла мастака на стварэнне манументальнага палатна, мусульманскі ўладар не змог перамагчы запарожскіх воінаў у бітве, але прыгразіў вярнуцца з вялікім войскам, калі яны не падпарадкуюцца. Ліст казакоў — апокрыф, але карціна стала для ўкраінцаў сімвалам свабоды.
Мабыць, самая скрупулёзная рэканструкцыя мастацкага твора — праца Эмерыка Люссэ «Здалёку чую адказ казакоў». Улетку 2023 года французскі фатограф правёў цэлы дзень на беразе Дняпра пад Кіевам, працуючы з вайскоўцамі 112-й асобнай брыгады тэрытарыяльнай абароны Украіны, каб стварыць фотакопію шэдэўра Рэпіна.
На фатаграфіі вэйп замяняе курыльныя люлькі, а замест мячаў на плячах сучасных воінаў вісяць гранатамёты. Жужжаючы побач дрон — сведчанне сучаснасці і вайны Расіі ва Украіне.
У інтэрв’ю Радыё Свабода французскі фатограф сказаў, што яго фатаграфія — «кульмінацыя шырокага даследавання расійскага каланіялізму ва Украіне і выкарыстання культуры як зброі вайны».
У цэнтры здымка з рацыяй у руках сядзіць Раман Грыбаў. Ён украінскі памежнік, які ў 2022 годзе аддаў каманду, што пазней стала мемам: «Расійскі ваенны карабель, ідзі на х…» у адказ на наступ ВМС Расіі на востраў Змяіны. Паводле слоў Люссэ, тое, што Грыбаў займае месца пісара на рэканструкцыі карціны, «паўтарае гісторыю рэакцыі казакоў XVII стагоддзя».
«Карціна Рэпіна імгненна пераносіць мяне ў эпоху, дзе адчуваецца дух свабоды Запарожскай Сечы, — расказаў у інтэрв’ю ўкраінскай службе Радыё Свабода Андрэй Малік, прадстаўнік 112-й брыгады. — І гэта пачуццё жыве і сёння. На маю думку, карціна Рэпіна ніколі не састарэе».
Падпіс да гэтага здымка гучыць: «Раней казакі пісалі ліст турэцкаму султану, а цяпер яны намячаюць канкрэтны план дзеянняў па знішчэнні ворага і поўным вызваленні ўкраінскіх земляў».
Арыгінал карціны Рэпіна знаходзіцца ў экспазіцыі Рускага музея ў Санкт-Пецярбургу. Палатно набыў Аляксандр III у 1892 годзе. Больш позняя і незавершаная версія карціны захоўваецца ў Харкаўскім мастацкім музеі. Ілья Рэпін нарадзіўся ў 1844 годзе недалёка ад Харкава, на тэрыторыі сучаснай Украіны. Тады гэты рэгіён уваходзіў у склад Расійскай імперыі.
Фатограф Эмерык Люссэ перадаў свой здымак у дар Херсонскаму мастацкаму музею ў канцы 2024 года. Падчас афіцыйнай цырымоніі ён сказаў супрацоўнікам музея і салдатам, адлюстраваным на здымку: «Спадзяюся, што калі-небудзь мы ўсе зможам сустрэцца падчас наведвання музея, а потым пайсці есці кавун на бераг Дняпра, не баючыся атак беспілотнікаў або артылерыйскага абстрэлу».
Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe
Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com
