Рыгор Пасько: Дыверсанты могуць арганізаваць «калідор» на Кіеў

Вядомы расейскі ваенны журналіст упэўнены ва ўдзеле ФСБ у падзеях на ўсходзе Украіны.

За захопамі адміністрацыйных будынкаў на Данбасе стаіць Расея. Па дадзеных Кіева, узброеныя групы, якія здзяйсняюць гэтыя захопы, часта ўзначальваюцца расейскімі агентамі або спецназаўцамі. Масква катэгарычна адмаўляе сваю датычнасць да падзеяў у Данецкай вобласці, як раней адмаўляла дачыненне да крымскіх падзеяў. У Крыме, нагадаем, прарасейскія сілы прыйшлі да ўлады пры падтрымцы добра ўзброеных і арганізаваных падраздзяленняў з бронетэхнікай, але без апазнавальных знакаў, байцы якіх атрымалі мянушкі "зялёных чалавечкаў".

Інфармацыйны фон у падзей на паўднёвым усходзе Украіны вельмі складаны: чуткі, недахоп звестак, разрозненыя або неправераныя дадзеныя, і ўсё гэта суправаджаецца магутнай прапагандысцкай кампаніяй расейскіх дзяржаўных і праўладных сродкаў масавай інфармацыі.

На пытанні "Радыё Свабода" аб выкарыстанні прапаганды ў такой незвычайнай сітуацыі адказвае ваенны журналіст і праваабаронца Рыгор Пасько. Ён упэўнены, што да падзей на ўсходзе Украіны датычныя расейскія спецслужбы:

- Ведаючы савецкую армію знутры, магу сказаць, што ніякіх спецыяльных распрацовак, аперацый - ні па захопах, ні па інфармацыйным забеспячэнні - загадзя не пісалася. Хутчэй адбываецца па-іншаму: "Давай мы вось так зробім! Зрабілі. А што, калі вось так? Зрабілі". Добрая глеба, таму што супрацьлеглы бок - украінская армія - разваленая. Працуе напэўна спецназ, навучаны для таго, каб рабіць усё ціха без інфармацыйнага шуму і нават без інфармацыйнага, я думаю, забеспячэння з боку спецыялістаў - ваенных прапагандыстаў і гэтак далей. Думаю, што ваенных журналістаў і блізка няма пры распрацоўцы аперацый. Ёсць нейкі навык у канкрэтных асоб (Пушкоў, Лявонцьеў, Кісялёў - прозвішчы могуць быць якія заўгодна). Яны вырашаюць: гэтай карцінкі быць не павінна, гэтага факту быць не павінна, тут мы зманім, пакажам чаргу, знятую на ўкраінска-польскай мяжы, як бы гэта адбываецца ў Белгарадскай вобласці. Усё робіцца на каленцы, з ходу.

- Часам на відэакадрах відаць, што на вастрыі захопу - падрыхтаваныя людзі ў камуфляжы без апазнавальных знакаў, што нагадвае "крымскі сцэнар". І толькі потым за імі ідуць настроеныя па-прарасейску мясцовыя жыхары...

- Да вайскоўцаў гэта дачынення не мае. Нідзе і ніколі такому вайскоўцаў не вучылі. Спецназ вучылі. Я думаю, што гэта часткі ФСБ, якія вывучаныя, яны, уласна, і не гублялі ніколі кваліфікацыі. Яны ва ўсіх гарачых кропках так ці інакш прысутнічалі, альбо правакацыйныя нейкія здзяйснялі дзеянні, альбо дзеянні па прыкрыцці. Нічога дзіўнага ў тым, што яны так дзейнічаюць, пара б ужо было навучыцца чаму-небудзь, XXI стагоддзе на двары.

- Гэта значыць, калі лічыць, што гэта спецназ, то ён можа досыць вольна апераваць у гэтым хаосе паўднёва-усходу Украіны?

- Аж да арганізацыі сухапутнага калідора ад Харкава да Кіева або ледзь у бок - у Прыднястроўе.

- Ці ў стане ўкраінская армія або ўкраінскія спецслужбы, МУС нешта супрацьпаставіць гэтаму?

- Вопыт паказаў, што не. Захоп Крыма яны не прадухілілі. І тут таксама, я думаю, што няма кім Авакаву адваёўваць мэрыю горада Краматорска або Славянска. Няма каму супрацьстаяць тым зялёненькім ці нейкім яшчэ чалавечкам, якія працягваюць распаўзацца па ўсёй Украіне.

- Прапаганда расейскага тэлебачання вядзецца з адзінага цэнтра? Або кожная з дзеючых асоб на расейскім тэлебачанні па-свойму разумее, што трэба, і дзейнічае адпаведна з гэтым?

- У самым пачатку такога цэнтра дакладна не было: на адным канале была адна карцінка, на іншым - іншая, часта яны не былі ўзгодненыя. З нейкага часу, калі пачалася падрыхтоўка да рэферэндуму ў Крыме, карцінка на ўсіх тэлеканалах стала аднолькавай. З тых часоў з'явіўся нейкі штаб, які гэта каардынуе, адсочвае: так, гэтая карцінка тут пойдзе тады, гэтая там, гэты факт абавязкова трэба, гэтую цётку шалёную - буйным планам. Праколы, вядома, непазбежныя, таму што прапаганда - гэта не журналістыка. Нас, ваенных журналістаў, у нейкай меры ў савецкі час вучылі быць прапагандыстамі ў Львоўскім вучылішчы. Але было зразумела, што рэчаіснасць уваходзіць у супярэчнасць з тэорыяй. Але, калі ты не разумееш гэтага, мозг можа проста раскалоцца - трэба выбіраць, альбо ты прапагандыст, альбо ты журналіст. У Расеі цяпер усё канкрэтна: толькі прапаганда, журналістыкі практычна няма. Яна ёсць толькі ў апазіцыйных выданнях і ў тых, хто мае магчымасць казаць праўду. Але ўсё ідзе да таго, што тыя, хто кажуць праўду, будуць рана ці позна (хутчэй за ўсё, рана) закрытыя, прыкрытыя, адрэзаныя ад эфіру, чытача.

Машына абалваньвання, калі яна заводзіцца, як танк, прэ наперад, назад яна не рухаецца.

У Расеі няма незалежных сродкаў масавай інфармацыі, у маім разуменні. Таму што ў маім разуменні незалежныя СМІ - гэта эканамічна незалежныя выданні, а эканамічна незалежных, самастойных у нас няма. Таму задушыць любога можна на працягу сутак. Застаецца адзіная свабодная незалежная пляцоўка - інтэрнэт. Але і тут улада падкопы будуе: хочуць прыраўняць папулярных блогераў да СМІ, з тым каб можна было іх кантраляваць. А штаб па ўдушэнні незалежных СМІ ў Расеі існуе даўным-даўно, думаю, што гадоў 8-10, а то і больш. Сядзіць група людзей: вось тут трэба гэта задушыць, тут трэба гэта абмежаваць, тут не перашкаджала б папраўкі пра экстрэмізм унесці ў закон аб экстрэмізме. Журналістаў ужо каралі па гэтым законе, Барыс Стамахін, па-мойму, да гэтага часу ў турме сядзіць. І мне даводзілася размаўляць неяк у студыі з адным з актыўным і заўзятым прапагандыстам (я думаю, што ён уваходзіць у гэты нефармальны штаб па ўдушэнні СМІ) - гэта таварыш Лугавы, былы кадэбэшнік, дэпутат Дзяржаўнай думы.

- Зараз сітуацыя са СМІ ў Расеі неяк асабліва стала больш жорсткай...

- Яшчэ як стала больш жорсткай! Успомніце блакаванне блога Навальнага, блакаванне сайтаў "Грани.ру", "Каспаров.ру". У "Ленте", мы ведаем, змянілася кіраўніцтва. Кіраўніцтва змянілася ў "Эхе Москвы". Я думаю, што ўсё гэта нездарма, вядома. Але гэта ўдушэнне не само па сабе адбываецца. Чым мацней будзе ціск санкцый на Расею звонку, тым унутры краіны будзе стражэй, горш, аж да (як хтосьці ўжо напісаў) ўвядзення выязных віз для грамадзян Расеі. Пра якую ўжо тут свабоду слова і крытыку існуючай улады казаць?!

- Паставім сябе на месца людзей, якія закручваюць гайкі, спрабуюць кантраляваць расейскае поле СМІ. Ці могуць яны надзейна перакрыць крыніцы доступу інфармацыі, не падкантрольныя ім?

- Інтэрнэт-дзеячы кажуць, што не. Але я думаю, што ўсё ж такі яны даб'юцца на гэтым фронце многага. Вось бачыце, лексіка ваенная - "на гэтым фронце". Расня - краіна, якая не вярнулася ні з адной вайны - ні з Вялікай Айчыннай, ні з афганскай, ні з чачэнскай, не перажыла ні адну вайну і не зрабіла высноваў. Патрэба ваяваць шмат у чым ад таго, што мы ні з адной вайны яшчэ не вярнуліся. У такой сітуацыі добрага чакаць не даводзіцца. Ніхто і нішто не перашкодзіць уладам завінціць гайкі да такой ступені, да якой дазволіць народ, прычым ва ўсім - у мітынгах, у шэсцях, у публікацыях.