«Раней хадзілі з мужам па рэстаранах, а цяпер шукаю супавы набор патанней»

Пенсіянеры распавялі, як удаецца выжыць на мізэрныя падачкі ад урада.

У свае 79 гадоў Вольга Сямёнаўна не забывае пра манікюр і рэгулярна ходзіць у любімую лазню. Праўда, гэтыя працэдуры ёй даводзіцца рабіць усяго раз у месяц, а то і радзей. Былая жонка палкоўніка, цяпер яна вымушаная жыць сціпла — на 333 рублі. Жанчына эканоміць, аднак кажа, што раз за разам укласціся ў гэты бюджэт становіцца ўсё цяжэй. Пра тое, як удаецца жыць на гэтыя грошы і колькі павінна быць пенсія ў краіне, яна і яшчэ чацвёра пажылых людзей распавялі onliner.by.

«У гэтым месяцы пасля выплаты камунальных паслуг, прыватызацыі і ўсяго астатняга ў мяне засталося 186 рублёў»

Берасцейцы Наталлі хутка будзе 62 гады. Амаль 40 з іх яна правяла, працуючы на Беларускай чыгунцы. І нават нягледзячы на такі вялікі стаж, яе пенсія цяпер складае 276 рублёў.

— Якім чынам налічана мая пенсія, я не разумею дагэтуль. Чаму ўжываюць той ці іншы каэфіцыент — таксама. Гэта не таму, што я не хачу разбірацца. На самай справе формула настолькі складаная, што ў нас у кіраванні не ўсе могуць выразна і зразумела растлумачыць, як налічваецца пенсія,— кажа Наталля. — Пра выдаткі. У мяне 60 рублёў сыходзіць на камунальныя паслугі, уключаючы прыватызацыю, тэлефон і інтэрнэт. Пару гадоў таму я купіла ў растэрміноўку ноўтбук: ён мне патрэбны для вучобы і, зразумелая справа, зносін. Яшчэ я шмат езджу па горадзе, таму яшчэ 30 рублёў у месяц сыходзіць на праезд.

Наталля тлумачыць: апошнія два месяцы яна пражыла без падпрацоўкі. І адразу адчула, што гэта такое.

— Вечарамі я падпрацоўвала прыбіральшчыцай, і мне плацілі яшчэ 200 рублёў, але цяпер падпрацоўкі няма, — тлумачыць жанчына. — І я вам скажу, што ў гэтым месяцы пасля аплаты камунальных паслуг, прыватызацыі і ўсяго астатняга ў мяне засталося 186 рублёў. Давялося вельмі моцна пастарацца, каб прахарчавацца на іх.

Абыходзілася без мяса і рыбы. Жыву пакуль толькі на малочным і кашах, не шыкую зусім.

Са слоў Наталлі, калі жыць на адну пенсію, пра куплю якога-небудзь адзення або абутку можна забыцца.

— За апошнія паўгода не купіла сабе ніякіх абновак. Добра, што куртка пакуль цэлая, чаравікі не знасіліся — быццам бы ўсё нядрэнна, — кажа Наталля. — Але ж яны ж калісьці зносяцца... А пенсія на такія выдаткі ўжо ніяк не разлічана. Добра, што здароўе пакуль не падводзіць. Бог мілаваў, таблеткі цяперака мне не патрэбныя.

Да ўнукаў Наталля ездзіць раз на пару месяцаў. З яе слоў, дабірацца да Берасця з аддаленай вёскі дорага і не заўсёды атрымліваецца.

— Дарога туды-назад — 8 рублёў, яшчэ гасцінцаў унукам купіць — і ўсе 15, а гэта для мяне амаль тры дні харчавання. Я ўжо не кажу пра тое, каб дапамагаць ім матэрыяльна. Гэта пры такіх даходах немагчыма, як, уласна, і адкладаць,— тлумачыць бабуля. — Калі шчыра, я не маркочуся і рэалізую свае мары. Так-так, у 61 год. А што? Жыццё ж яшчэ не сканчаецца. Цяпер вось вучуся ва ўніверсітэце на курсе па псіхалогіі. Закончу — паспрабую сябе ў кансультацыях. Я падлічыла, што для больш-менш нармальнага жыцця мне трэба як мінімум 300-400 рублёў. І спадзяюся, што лёс мяне без фінансаў не пакіне.

«Пенсіянераў на працу не бяруць, хоць мы і вельмі хочам»

Вольга Цярэнцьеўна і Мікалай Мікалаевіч жывуць у Магілёве. Ім 65 і 68 гадоў адпаведна. Вольга Цярэнцьеўна больш за 30 гадоў працавала начальнікам аднаго з цэхаў «Магілёўхімвалакна», Мікалай Мікалаевіч цягам такога ж тэрміну ўзначальваў вытворчы ўчастак.

— У мяне 302 рублі пенсія, у мужа крыху вышэй — 304 рублі. Яшчэ ён трохі падзарабляе, то выходзіць 700-750 рублёў на дваіх, — тлумачыць Вольга Цярэнцьеўна.

— Мы заўважылі, што ва ўсіх нашых былых таварышаў па службе пенсія прыкладна на такім жа ўзроўні. І стаж можа быць вышэйшы, і падвышаючы каэфіцыент большы, а розніца складае 20-30 рублёў,— дадае Мікалай Мікалаевіч. — Вядома, не ва ўсіх так. У былых намеснікаў дырэктара і самога дырэктара пенсія большая — блізу 400-500 рублёў. Там і стаж, і ўсё па-іншаму лічылася. Больш атрымліваюць на пенсіі і супрацоўнікі МНС.

У мяне стары прыяцель сышоў на пенсію, дык вось яму плацяць дзесьці 700 рублёў. У міліцыі такая ж карціна з пенсіямі.

Пара кажа, што «камуналка» з электрычнасцю і ўсім астатнім адразу ж «з'ядае» крыху больш за 50 рублёў. Інтэрнэт і два мабільныя тэлефоны каштуюць яшчэ 50.

— Але самы дарагі артыкул выдаткаў — лекі. У мяне ногі баляць, прымаю прэпараты для суставаў. Той жа «Хандрамед» каштуе 13 рублёў за ўпакоўку. Яшчэ п'ю «Эналапрыл» — недарагія таблеткі, упакоўка каштуе менш рубля. Але вось мужу майму не ідуць, яму трэба даражэйшыя, — тлумачыць Вольга Цярэнцьеўна. — Калі было абвастрэнне, то ўколы, абязбольваючыя і іншыя прэпараты абышліся ў 300 рублёў. Фактычна ўсю пенсію і аддала. А лекары лекі прызначаюць дарагія, часам даводзіцца ўгаворваць, каб таннейшыя далі.

— Акрамя таго, трэба перыядычна пракапывацца — гэта яшчэ 100 рублёў дадаткова, — кажа Мікалай Мікалаевіч. — З прадуктамі нам выдатна дапамагае лецішча. Уся гародніна і садавіна ў нас адтуль. На гэта практычна не выдаткоўваем. Мяса выбіраем таннейшае, глядзім на акцыях і зніжках. Але ў нас ужо рэжым харчавання зусім іншы, ежы патрабуецца менш.

Адзенне таксама даношваем старое, з новага — калготкі, бялізна, шкарпэткі, дзесьці часам і абутак. Пра астатняе казаць не даводзіцца.

Ведаеце, гэта як у анекдоце. Жывем па прынцыпе «4Д». Як гэта? Даядаем, дапіваем, даношваем, дажываем.

— Пра нейкія санаторыі, рамонты кватэры, куплі бытавой тэхнікі гаворка наогул не ідзе. А як па-іншаму, калі дачка адна гадуе ўнучку? Вучыць яе зараз — трэба і ім якую капейку падкінуць, — разважае Вольга Цярэнцьеўна.

З падпрацоўкамі, са слоў пенсіянераў, справы ў Магілёве ідуць кепска. Вольгу Цярэнцьеўну нават папрасілі з інтэрната: на гэта месца вырашылі ўзяць работніцу маладзейшую.

— Пенсіянераў бяруць тады, калі патрэбны чалавек на невысокі заробак, — тлумачыць магіляўчанка. — Але цяпер такі час, што моладзь асабліва не перабірае і хапаецца за любую магчымасць папрацаваць. Таму ўладкавацца кудысьці значна цяжэй.

Мікалай Мікалаевіч і Вольга Цярэнцьеўна лічаць, што для нармальнага жыцця пенсія павінна быць як мінімум 75% ад сярэдняга па краіне заробку.

— Тады на гэтыя грошы больш ці менш зможам жыць, — тлумачыць пара.

«Аддаём паўпенсіі на памперсы і яшчэ 60 рублёў на лекі»

Соф'і Ігнацьеўне ўжо 83 гады. Усё жыццё яна адпрацавала ў адным з калгасаў Берасцейскай вобласці. У працоўнай кніжцы ў шматдзетнай мамы (а дзяцей у Соф'і Ігнацьеўны чацвёра) значыцца «рознарабочая». У свой час ёй даводзілася і даіць кароў, і гатаваць абеды, і выходзіць у поле на праполку.

— Стаж у мяне невялікі — 30 гадоў. Астатні час сядзела з дзецьмі. Дзіцячых садкоў тады не было, дэкрэтны адпачынак таксама ў стаж не ўваходзіў, — тлумачыць яна.

Пенсія за кастрычнік у Соф'і Ігнацьеўна склала 234 рублі — і гэта з улікам надбаўкі 43 рублі для тых, чый узрост перавысіў 80 гадоў.

— Пенсія ў мяне заўсёды была маленькая. У майго мужа — нябожчыка — было 350 рублёў, а то і больш. Ён 45 гадоў адпрацаваў дырэктарам школы, так у яго каэфіцыент вышэйшы, — тлумачыць яна.

Соф'я Ігнацьеўна вось ужо год жыве ў дачкі ў суседняй вёсцы. Жанчына аслабла і адна ў сваім доме не справіцца.

— Цяпер асноўны артыкул выдаткаў у мяне — гэта лекі і памперсы (праз праблемы са здароўем я вымушана іх насіць), — кажа пажылая жанчына. — Я п'ю спецыяльныя лекі для суставаў. Упакоўка каштуе 11 рублёў, трэба тры ўпакоўкі — вось ужо 33 рублі. Плюс яшчэ «Валакардын» і іншыя лекі — так і 40 рублёў набягае. На памперсы — а іх трэба тры пачкі ў месяц — сыходзіць 120 рублёў. Ну і яшчэ купляю дачцэ два вялікія мяшкі парашка па 18 рублёў кожны, таму што шмат мыцця, — гэта яшчэ 36 рублёў. Вось ужо амаль дзве сотні і сышло. На рэшту магу купіць бялізну і шкарпэткі. Адзення мне больш не трэба, данасіць б тое, што ёсць. Корміць мяне дачка, «камуналка» таксама на яе плячах.

Калі Соф'я Ігнацьеўна жыла ў сваім доме, у яе дадаваліся выдаткі на брыкет і дровы.

— Брыкет каштуе 200 рублёў за тону. На зіму трэба было купіць 2 тоны — гэта 400 рублёў. Прычэп сечаных дроў — яшчэ 200 рублёў. Вось і лічыце. Па 50 рублёў у месяц адкладала. Праўда, тады на памперсы столькі не выдаткоўвала, — тлумачыць яна. — Што да «камуналкі», то ў сваім доме вада была з калодзежа. На электрычнасць і тэлефон сыходзіла яшчэ 10 рублёў. Калі сама жыла, паўпенсіі — 100-130 рублёў — заставалася. Ежай, малаком, мясам мяне забяспечвалі дзеці, таму што на свае 100 рублёў я магла дазволіць сабе не шмат. Ну, унукам па 10 рублёў даць, купіць чаго-небудзь смачнага — і ўсё.

Калі з дзедам жылі, было лягчэй. Адна пенсія сыходзіла на выдаткі, а на іншую жылі, нават трохі адкладалі, да прыкладу ўнукам на вяселле ці на хрэсьбіны.

— Як людзі жывуць у горадзе з такой «камуналкай» ды яшчэ і без дзяцей, не ўяўляю, — ківае галавой бабуля. — Мне здаецца, для нармальнага жыцця трэба як мінімум 300 рублёў.

«Так і напішыце: Вольга Сямёнаўна лічыць, што неабходна мець 1000 рублёў»

79-гадовая Вольга Сямёнаўна кажа, што валодае сібірскім здароўем. Да гэтага часу жанчына спакойна бегае на абцасах і не прымае ні адной таблеткі.

— Адзінае, цяпер зрок ад кампутара псавацца стаў, а так усё выдатна,— кажа Вольга Сямёнаўна.

Былая загадчыца секцыі ўнівермага пасля выхаду на пенсію адкрыла свой бізнэс. Праўда, ён усё ж разваліўся.

— Са сваім 30-гадовым стажам я атрымліваю 333,4 рубля пенсіі, — адзначае яна. — Яшчэ я 15 гадоў таму ўзяла пад апеку адну недзеяздольную жанчыну. У яе пенсія дзесьці блізу 240 рублёў. І вось на 533,4 рубля ў месяц мы ўдваіх і жывем.

На «камуналку» ў Вольгі Сямёнаўны сыходзіць 60 рублёў, яшчэ 10 яна выдаткоўвае на інтэрнэт і тэлефон. Акрамя таго, яна вучыцца ва ўніверсітэце, за які плаціць $500 па курсе Нацбанка ў год, ці крыху менш за $50 у месяц.

— Мы стараемся не шыкаваць,— кажа пажылая жанчына. — Калі раней я хадзіла ў лазню кожны тыдзень, то пасля таго як цана падскочыла з 4 рублёў да 8 хаджу адзін раз у месяц. Таму што цяпер гэта накладна. Манікюр хочацца зрабіць, але гэта таксама грошы. Праўда, я знайшла выйсце — хаджу ў вучнёўскую майстэрню, мяне туды ў якасці мадэлі запрашаюць. Таму за рукамі даглядаюць бясплатна. З ежы бярэм толькі неабходнае. Па-першае, я шмат пяку і гатую ўсе абеды сама. Мне ўнукі яблыкі вязуць, бульбу і іншую гародніну — так яшчэ эканомлю. Часта хаджу на акцыі ў крамах, там што танней выбіраю. Да прыкладу, булённы набор куплю — глядзіш і суп выйдзе, і другое.

Цікава атрымліваецца, так. Я, жонка вайсковага афіцэра, палкоўніка ў адстаўцы, раней ні ў чым не мела патрэбы, хадзіла з мужам па рэстаранах, ездзіла на адпачынак, а цяпер шукаю супавы набор патанней.

Тыя, што засталіся грошы Вольга Сямёнаўна траціць на рамонт кватэры, навучанне і куплю патрэбных бытавых рэчаў: хіміі, касметыкі. З яе слоў, на адзенне ўжо не асабліва стае, не кажучы ўжо пра адпачынак у санаторыі.

— Быць шчаслівым пенсіянерам, які падарожнічае па свеце, не выходзіць. Больш таго, пенсіянераў чамусьці проста выкрэсліваюць з жыцця. Як быццам людзям не трэба праводзіць вольны час, апранацца, харчавацца і жыць паўнавартасна. Як быццам пенсія — гэта ўсё, канец, — кажа мянчанка. — Дарэчы, многія пенсіянеры і самі сябе хаваюць. А я для сябе вырашыла, што, пакуль жыву, буду актыўнай, буду хадзіць, ездзіць, глядзець. І магу сказаць дакладна, што для маёй актыўнасці мне неабходная сума ў 1000 рублёў. Так і напішыце.