Канец пуціномікі

Дзякуючы 12 гадам росквіту і стабільнасці расейскі лідэр меў каласальную папулярнасць, але яго свет вось-вось абрынецца.

«Свет змяняецца. Расея не змяняецца, і Пуціна гэта цалкам задавальняе. Для яго стабільнасць - першарадная ўласцівасць, на якую ён напірае ў сваёй рэкламе з тых часоў, як прыйшоў да ўлады», - гаворыцца ў артыкуле ў часопісе Newsweek (пераклад - inopressa. ru). Нават заможныя масквічы, якім Уладзімір Пуцін неблізкі, шэпчуцца: лепш ужо прадказальнасць пуцінскага рэжыму, чым вар'яцкія ўзрушэнні 90-х.

На погляд журналіста Оўэна Мэцьюза, гэтых людзей можна зразумець: «За апошняе стагоддзе расейцы пабачылі нямала парывістых дэмагогаў, ад бальшавікоў да спецыялістаў па капіталістычнай «шокавай тэрапіі». Усе яны абяцалі буйныя перамены да лепшага, і большасць не стрымала абяцанняў», - піша аўтар . Менавіта таму больш за 60% расейцаў усё яшчэ прызнаюцца ў каханні да Пуціна.

Але перамены набліжаюцца, прычым Пуцін не ўладны ім перашкодзіць, лічыць журналіст. Першы фактар - сланцавы газ. «Новая тэхналогія, якая дазваляе здабываць прыродны газ таннымі спосабамі і ў раней недаступных месцах, вось-вось не толькі абрыне сусветныя кошты на энерганосьбіты, але і пераверне геапалітычны статус-кво, прычым буйна прайграе Расея», - гаворыцца ў артыкуле. Шалёныя грошы ад экспарту нафты і газу па цяперашніх высокіх коштах - сакрэт пуцінскага эканамічнага цуду, папулярнасці і фанабэрыстасці Пуціна, тлумачыць аўтар.

Пуціноміка шмат у чым падобная на «фінансавую піраміду», лічыць Мэцьюз. «Дармовыя грошы хвошчуць з-пад зямлі, урад і яго прыяцелі прысвойваюць сабе буйную долю, а на астатнія сродкі ўлагоджваюць народ: напрыклад, субсідзіруюць каласальны і састарэлы ВПК», - піша ён.

Але «піраміда» працуе, толькі пакуль не спыніцца прыток новых наяўных грошай, нагадвае аўтар. А ў Расеі «фантан трафеяў» пачынае перасыхаць. На першым месцы ў свеце па здабычы газу - зараз ЗША. Звадкаваны прыродны газ удвая танней у параўнанні з расейскім. Прычым у агляднай будучыні кошты на газ абавязкова будуць яшчэ больш зніжацца, мяркуе аўтар.

Вынікі прыкметныя: з траўня 2008 года капіталізацыя «Газпрама» ўпала з 365 млрд даляраў да 120 млрд. «Сланцавы газ і СПГ разбурылі панаванне «Газпрама» ў сферы паставак энерганосьбітаў у Еўропу», - тлумачыць аўтар. Як вынік, адносіны паміж Расеяй і ЕЗ мяняюцца: Ангела Меркель, у адрозненне ад свайго папярэдніка Шродэра, не саромеецца бэсціць Пуціна за парушэнні правоў чалавека. «У кантынента [г.зн. Еўропы. - Заўвага. рэд.] нарэшце ёсць шанец згуртавацца, і расейскім чыноўнікам пагражаюць не толькі санкцыі, караючыя іх за благое абыходжанне з палітычнымі дысідэнтамі, але і агульнаеўрапейскія меры па замарожванні незаконна нажытых грошай і ануляванню віз карумпаваных чыноўнікаў», - гаворыцца ў артыкуле.

Аднак мацней за ўсё «рэвалюцыя сланцавага газу» ўдарыць па простых расейцах, мяркуе аўтар. Бюджэт 2013 года звярстаны, зыходзячы з кошту барэля нафты ў 117 даляраў, але, па прагнозах Citibank, у рэальнасці барэль будзе каштаваць у сярэднім 80 даляраў. Расею чакае буйны дэфіцыт бюджэту («Пуцін спустошыў стабілізацыйную скарбонку дзеля павышэння сацыяльных выдаткаў і пераўзбраення войска», - сцвярджае аўтар).

«Іншымі словамі, у гэтым годзе ў Пуціна, верагодна, скончацца грошы. І, калі меркаваць па нядаўніх падзеях у Афінах, Лісабоне і Мадрыдзе, расейцы не настолькі флегматычна зрэагуюць на зразанне бюджэтных расходаў», - гаворыцца ў артыкуле.

Праўда, з крытыкамі з сярэдняга класа ўлады хутка расправіліся, адзначае аўтар, нагадваючы пра лёс удзельніц Pussy Riot і Леаніда Развазжаева. «У вачах расейцаў менавіта абсурднасць абвінавачванняў сімвалізуе сапраўдную небяспеку: мы можам прызнаць цябе вінаватым у чым заўгодна, і ў цябе не будзе шанцаў абараніцца», - гаворыцца ў артыкуле.

Расейскае кіраўніцтва і дзяржаўныя СМІ сцвярджаюць, што ў бедах краіны вінаватыя змоўшчыкі і шпіёны. «Тым часам чыноўнікі працягваюць абкрадаць казну і эканоміку на 300 млрд даляраў у год», - піша аўтар, спасылаючыся на высновы фонду «Індэм». У дадатак драпежныя чыноўнікі душаць незалежны бізнэс.

«Расейцы не разумеюць, дзе шукаць дапамогі, як вылечыцца ад ўсёпранікальнай гнілі», - піша аўтар, маючы на ўвазе карупцыю. «Злодзеі-чыноўнікі надакучылі ўсім. Калі хваля даходаў схлыне, гэтая крыўда стане толькі мацней», - прагназуе ён. Эліта стане яшчэ больш жорстка біцца паміж сабой, лічыць Мэцьюз: «канфлікты за багацце і за тое, кім з былых партнёраў лепш ахвяраваць, каб задобрыць разгневаны народ».

Галоўнае пытанне - ці здолее Пуцін застацца над сутычкай, лічыць аўтар. «У расейцаў засталося мала спосабаў выказаць гнеў, акрамя як наўпрост абрынуцца на кіраўніцтва краіны», - тлумачыць ён.

Калісьці Пуцін негалосна дамовіўся з народам: стабільнасць і росквіт ў абмен на свабоду рук. «Цяпер Пуцін губляе матэрыяльныя магчымасці для выканання дамовы. Але расейцы могуць разлічваць толькі на адно: Пуцін проста так не капітулюе», - заключае аўтар.