Бясплатнай медыцыны ў Беларусі больш няма

Пацыенты катэгарычна не разумеюць, за што плаціць, калі ўчора было бясплатна.

Пра тое, што за здароўе трэба плаціць, ужо даўно кажуць чыноўнікі самых розных узроўняў. Аднак ці лёгка атрымаць нават платныя медыцынскія паслугі і ці заўсёды платна, значыць, зручна для пацыента? Пра гэта пішуць «Белорусские новости».

Бюджэту - эканомія, а што за гэта пацыенту?

Аддзяленне дзённага знаходжання (у прастамоўі - дзённы стацыянар) - не самая дрэнная форма арганізацыі планавага лячэння пацыента, бо для многіх людзей псіхалагічна значна лягчэй і ў бытавым плане зручней лячыцца ў дзённым стацыянары, чым пасяліўшыся ў бальніцы.

Гадоў гэтак дванаццаць назад дзённыя стацыянары працавалі і пры гарадскіх лякарнях, а ўсе лекі і працэдуры былі бясплатнымі. Сёння ж карціна зусім іншая - аддзяленні дзённага знаходжання ёсць толькі ў паліклініках, а медыкаментознае забеспячэнне ажыццяўляецца за кошт пацыентаў.

Па дадзеных сталічнага Камітэта па ахове здароўя, сёння ў Менску пры арганізацыях аховы здароўя, якія аказваюць медыцынскую дапамогу ў амбулаторных умовах, налічваецца 36 аддзяленняў дзённага знаходжання. З іх у гарадскіх паліклініках - 35, у дзіцячых паліклініках - 1.

Нягледзячы на выгоды лячэння ў дзённых стацыянарах, у многіх пацыентаў узнікаюць пытанні датычна лекаў і расходных матэрыялаў. Праблема нават не ў тым, што іх прыходзіцца набываць за ўласны кошт (хоць усе мы ведаем, колькі цяпер каштуюць лекі), а ў тым, што не так часта атрымліваецца купіць усе патрэбныя медыкаменты ў бліжэйшай да дома аптэцы. А сярод пацыентаў аддзяленняў дзённага знаходжання нямала людзей сталага ўзросту.

Акрамя таго, узнікаюць пытанні па захоўванні лекаў. У некаторых медыкаментаў яны вельмі спецыфічныя і цяжкавыканальныя ў хатніх умовах.

Магчыма, варта было б падумаць над тым, каб арганізаваць працу аддзяленняў дзённага знаходжання такім чынам, каб закупкамі неабходных медыкаментаў і іх захоўваннем займаліся ўстановы аховы здароўя, а пацыенты аплачвалі пілюлі і ўколы непасрэдна па месцы лячэння.

З такім пытаннем мы звярнуліся ў Камітэт па ахове здароўя Менгарвыканкама. Аднак, як аказалася, пытанні зручнасці пацыентаў айчынным заканадаўствам не агаворваюцца.

«У адпаведнасці з палажэннямі ч.2 арт.38 закона «Аб ахове здароўя» і пастановы Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь ад 19.09.2008 № 143 «Аб арганізацыі дзейнасці аддзяленняў дзённага знаходжання дзяржаўнай арганізацыі аховы здароўя» аддзяленні дзённага знаходжання могуць функцыянаваць толькі як адасобленыя структурныя падраздзяленні ў амбулаторных умовах, і забеспячэнне іх пацыентаў лекавымі сродкамі і вырабамі медыцынскага прызначэння можа ажыццяўляцца за кошт уласных сродкаў грамадзян і юрыдычных асоб. Фінансаванне вышэйназваных расходаў за кошт бюджэтных сродкаў актамі заканадаўства не прадугледжана, таму паліклінікі не маюць магчымасці набываць лекавыя сродкі і вырабы медыцынскага прызначэння на гэтыя мэты загадзя.

Пацыенты, якія маюць льготы на выпіску лекавых сродкаў (90% ці 50% скідку ад кошту лекавых сродкаў або бясплатна), таксама самастойна набываюць неабходныя для лячэння ў аддзяленнях дзённага знаходжання лекавыя сродкі на льготнай аснове або бясплатна», - паведамляецца ў адказе за подпісам першага намесніка старшыні Камітэта па ахове здароўя Менгарвыканкама Ігара Юркевіча.

Гэта значыць пра тое, каб людзям было зручна - ні слова. І дадамо, кошт лекаў і расходнікаў, закупленых медустановай, павінен быць танней, чым набытых пацыентам у розніцу ў аптэцы.

Аддзяленні дзённага знаходжання прызначаныя для аказання медыцынскай дапамогі, якая не патрабуе пастаяннага кругласутачнага медыцынскага назірання і інтэнсіўнага лячэння, гэта значыць амбулаторна. Між тым, кожны лекар, які працуе ў клініцы, ведае пайменна пацыентаў, якія без асаблівых на тое паказанняў «зіму перабываюць у лякарні» - вандруюць з адной у іншую, а калі іх адмаўляюцца шпіталізаваць, то абвальваюцца са шквалам скаргаў.

Па дадзеных Камітэта па ахове здароўя Менгарвыканкама, сярэдні фактычны расход за адзін ложка-дзень знаходжання хворага ў сталічным стацыянары ў 2013 годзе склаўся ў суме 594,4 тыс. рублёў. Выдаткі на харчаванне ў разліку на адзін ложка-дзень склалі 31,2 тыс. рублёў, на камунальныя выдаткі - 31,4 тыс. рублёў.

Сярэдняя працягласць знаходжання ў аддзяленнях дзённага знаходжання ў 2013 годзе склала 8,3 дні, пры гэтым у гарадскіх паліклініках - 8,4, у дзіцячых - 6,9.

Не цяжка здагадацца, што пацыенты, які пагаджаюцца на лячэнне ў дзённым стацыянары, эканомяць дзяржаве немалыя грошы. Дзяржава, думаецца, у гэтым выпадку магла б пайсці пацыентам насустрач і арганізаваць цэнтралізаванае забеспячэнне медыкаментамі. Тым больш што плацяць за лекі людзі ўсё роўна са сваёй кішэні.

Бясплатна толькі праз галоўнага лекара

«Пасля 50 гадоў у мяне з'явіліся праблемы са здароўем. Была не ў вялікім захапленні ад стаўлення лекараў у паліклініцы, - распавядае менчанка Наталля Віктараўна. - Ужо год я пенсіянерка. І зараз стаўленне значна горш, маўляў, узрост. Ну, вядома, я ўжо не працую, падаткі не плачу, так што са мной не цырымоняцца. Нядаўна звярнулася ў паліклініку з нагоды наймацнейшага болю ў калене. Лекар выпісвае абязбольвальныя. Я пытаюся: а здымак, а лячэнне? Лекар кажа, што і без здымкаў ведае, што ў мяне. Але калі я настойваю, здымак толькі платна. Пайшла да загадчыцы, тая таксама кажа пра платны здымак. Я - пенсіянерка, у мяне няма лішніх грошай, і я не прашу нешта асаблівае, а просты здымак, каб ведаць дакладны дыягназ. Са слязамі на вачах ад болю і крыўды прыйшла ў рэгістратуру. Там падказалі: ідзіце да галоўнага лекара. Пайшла. Адразу ж і накіраванне да рэўматолага атрымала і накіраванне на бясплатны здымак. А без галоўнага лекара гэтага нельга было зрабіць? Пакуль лечаць бясплатна, як далей будзе - не ведаю, але ўпэўненая, што дакладна не лепш для пацыента».

Самая вялікая бяда нашых паліклінік у тым, што няма выразнай рэгламентацыі: што бясплатна, а што платна і на якой падставе. То ёсць падставы прапісаныя ў інструкцыях і загадах, але гэтыя дакументы схаваныя ад вачэй пацыентаў.

Усім зразумела, што сфера бясплатнай меддапамогі будзе звужацца, а платнай, наадварот - пашырацца, але да гэтага гатовыя далёка не ўсе пацыенты. І нават персанал дзяржмедустаноў не заўсёды ў захапленні. Таму канфлікты паміж пацыентамі і персаналам непазбежныя.

Пацыенты катэгарычна не разумеюць, за што плаціць, калі ўчора было бясплатна. А персанал не заўсёды задаволены размеркаваннем сродкаў, заробленых аказаннем платных паслуг, і ў такім выпадку разглядае іх як цяжар.

А крайнім, як заўсёды, аказваецца пацыент.