Леанід Заіка: Амаль усе разумныя беларусы «сышлі ў партызаны»

Замест падатку з «дармаедаў» улады атрымалі амаль 400 тысяч настроеных супраць іх грамадзян.

Пра гэта ў інтэрв'ю charter97.org заявіў эканаміст, кіраўнік аналітычнага цэнтра «Стратэгія» Леанід Заіка каментуючы ўнесеныя з 24 кастрычніка змены ў працоўнае заканадаўства Беларусі.

- Згодна з абноўленай рэдакцыі закона, «дармаеды» абавязаныя займацца самастойным пошукам працы. Таксама ўдвая скарочаны перыяд знаходжання на ўліку ў якасці беспрацоўнага - з 36 да 18 месяцаў.

- Змена аб тым, што беспрацоўныя павінны самастойна займацца пошукам працы - мае падставы, бо беспрацоўны - гэта той, хто шукае працу, а не той, хто сядзіць і паліць цыгары. Паняцце «круціся» больш адпавядае заходняй мадэлі, хоць сума дапамогі ў беспрацоўі застаўся ранейшай. Яна складае дзесьці суму супастаўную з добрай цыгарай прэм'ер-міністра суседняй краіны. Самая дапамога не мае эканамічнага сэнсу, яна не дазваляе чалавеку на гэтыя паўтара дзясятка даляраў пражыць.

18 месяцаў - гэта лічба бліжэйшая да тых стандартаў, якія ёсць за мяжой. Існуе цыклічнае беспрацоўе, таксама ёсць беспрацоўе і ў форме хранічнай, таму 1,5 года - нармальны тэрмін для змены статусу беспрацоўнага. Тут ёсць, вядома, процьма момантаў сумнеўных з пункту гледжання таго, а якая прычына звальненняў? А што прафзвязы? Чаму яны ўвогуле гэтыя праблемы не абмяркоўвалі? А аспект страхавання ад беспрацоўя. Хто будзе плаціць страхоўку?

Таму найбольш важныя моманты, гэта не гэтыя касметычныя змены, а самае галоўнае - увядзенне нацыянальнай сістэмы страхавання беспрацоўя.

Другі момант - увядзенне сістэмы, пры якой дапамога будзе складаць ад 40-70%, а то і больш, ад заробку. Вось гэта павінна быць зроблена. Ну і трэці момант - змяненне самой сістэмы дыягнаставання беспрацоўя - пераход на метады міжнароднай арганізацыі працы.

Яшчэ хачу сказаць, апроч гэтага, самае галоўнае - усім гэтым павінны займацца самі прафзвязы, страхавыя кампаніі павінны страхаваць, плаціць грошы з бюджэту...

- Вы казалі ў 2015 годзе, што «дармаеды» магчыма сыдуць у партызаны. Ці апраўдаўся ваш прагноз?

- Практычна ўсе разумныя людзі сышлі ў партызаны, а «дармаеды», якіх былы прэм'ер-міністр, цяперашні «сэнатар» Міхаіл Мясніковіч пазначыў як 450 - 500 тысяч. Урад доўга лічыў, відаць у іх не было калькулятараў, а потым высветлілася, што з гэтай колькасці 30-40 тысяч знаходзілася на мяжы прызнання іх «дармаедамі». Гэта значыць, няхай 50 тысяч прызналіся, гэта вельмі завышана, а 450 тысяч налічыў урад, бяром ацэнку ўладаў і тых, хто прыйшоў «здавацца» партызанаў, гэта мінус 50, то застаецца 400 тысяч «дармаедаў», вось яны ў лясах сядзяць. Так што, няхай хто-небудзь зняпраўдзіць мае словы.

- А ўвогуле да чаго прывядуць унесеныя змены ў працоўнае заканадаўства?

- Ведаеце, рэч у тым, што само беспрацоўе яно нармальнае ў Беларусі дзесьці 12-15%. Калі паглядзець на даследаванні сацыёлагаў, то яны прыкладна гэтую лічбу і вызначаюць. Плюс да гэтага беспрацоўнымі не будзем лічыць тых, хто з'ехаў працаваць за мяжу: у ЗША, Саудаўскую Арабію, Расею. Колькасць тых, хто з’ехаў працаваць за мяжу дацягвае да мільёны. І гэтых людзей урад можа запісаць у беспрацоўныя, хоць напраўду гэта тыя, хто дынамічна зарабляе грошы. А ў гэтых дачыненнях, у рамках гэтай новай інтэграцыйнай супольнасці, нічога на карысць людзей і працы не зроблена.