Бензін можа значна падаражэць

Расейская нафта падрыхтавала чарговы сюрпрыз для беларускага бюджэту.

Беларускі бюджэт-2017 сфармаваны на аснове кансерватыўнага сцэнару ўмоў эканамічнага развіцця. Асноўныя яго параметры: кошт нафты — 35 даляраў за барэль, курс расейскага рубля — 75 рублёў за 1 даляр, стаўка рэфінансавання – 15-17 %. Паводле версіі ўрада, такі асцярожны падыход дазволіць пазбегнуць скарачэння выдаткаў у выпадку невыканання макраэканамічных паказчыкаў. Магчымы больш аптымістычны бюджэтны сцэнар?

На гэтае пытанне адказвае аглядальніца «Белрынка» Таццяна Манёнак.

Паводле ацэнак, сярэдні кошт нафты маркі Urals за 2016 годзе перавысіў 41 даляр за барэль. У той жа час, як заяўлялася, рост ВУП Беларусі на 1,7% у 2017 годзе магчымы пры сярэдніх коштах на Urals 45 даляраў за барэль. Але ў студзені 2017 года кошты Urals падняліся вышэй за адзнаку ў 50 даляраў за барэль. І хоць, як ужо папярэдзіла Масква, у I квартале 2017 года беларускія НПЗ змогуць купіць у Расеі 4 млн тон нафты замест неабходных для поўнай загрузкі заводаў 6 млн тон, эфект ад зніжэння паставак можа быць у перспектыве часткова нівеліраваны ростам экспартных коштаў нафтапрадуктаў.

ДВАРКОВІЧ НЕ ЧАКАЕ ПОЎНАГА ВЫКАНАННЯ ДАМОЎЛЕНАСЦЯЎ АПЕК

Аднак ці ўдасца Беларусі рэалізаваць больш аптымістычны бюджэтны сцэнар, шмат у чым залежыць ад кошту нафты Urals, які фармуецца ў 2017 годзе на сусветным рынку. Для Расеі ўмовы скарачэння не занадта цяжкія.

Летась Расея, упершыню ў гісторыі стаўшы нефармальным медыятарам перамоваў унутры АПЕК, дамовілася аб зніжэнні нафтаздабычы для картэлі на 1,2 млн барэляў на дзень. Расея падтрымала гэтую пастанову, паабяцаўшы скараціць нафтаздабычу на 300 тысяч барэляў за дзень. Прычым АПЕК і Расея дамовіліся не проста замарозіць, а скараціць здабычу агуламна 1,5 млн барэляў за дзень, што прыкладна адпавядае 1, 5% сусветнага спажывання.

Вось як пракаментаваў дамоўленасці АПЕК у замарожванні здабычы нафты віцэ-прэм'ер РФ Аркадзь Дварковіч у інтэрв'ю газеце «Ведомости» (ад 27 снежня 2016 года). З ягоных слоў, дамоўленасць з АПЕК прадугледжвае, што Расея павінна знізіць здабычу ў параўнанні з узроўнем, дасягнутым у канцы 2016 года, але гэты ўзровень вышэйшы, чым сярэдні ў годзе. «Значыць, налета ў параўнанні з 2016 годам здабыча трохі вырасце, а не ўпадзе; такога прыросту дастаткова, каб агулам забяспечыць і бюджэтныя даходы, і пазітыўную дынаміку, і рост даходаў для сумежнікаў», — адзначыў А. Дварковіч.

Аднак ён, спасылаючыся на практыку, не чакае поўнага выканання дамоўленасцяў. Для станоўчай рэакцыі рынку важна, «каб на гандлёвыя пляцоўкі прытрымліваліся аб'ёмаў, блізкіх да ўзгодненых». «У сённяшнія кошты закладзена менавіта такое разуменне: абавязанні будуць выконвацца, але наўрад ці напоўніцу. Інакш кошты б, хутчэй за ўсё, наблізіліся да 60 даляраў за барэль», — адзначыў А. Дварковіч.

Даведка БЕЛРЫНКА

Паводле звестак Мінфінансаў РФ, у лістападзе 2016 года нафта маркі Urals каштавала прыкладна 43,87 даляра за барэль. У параўнанні з лістападам 2015 года (42,11 даляра) сярэдні кошт расейскага гатунку вырас на 4%. За 11 месяцаў года сярэдні кошт Urals склаў 41,02 даляра за барэль. У параўнанні са студзенем-лістападам 2015 года (52,57 даляра за барэль) ён знізіўся на 22%. Зафіксаваны вынік 11 месяцаў адпавядае распачатай у лістападзе праўцы бюджэту-2016, — 41 даляраў за барэль. Такім чынам, рост нафтавых коштаў у снежні стаў прыносіць расейскай казне ўжо дадатковыя даходы.

Сярэднямесячны мінімум падзення коштаў нафты з пачатку цыкла, які стартаваў восенню 2014 года, быў зафіксаваны ў студзені 2016 года — 28,8 даляраў за барэль.

ГАЛОЎНАЕ ЦЯПЕР — МАНІТОРЫНГ ЗА ПАГАДНЕННЕМ АПЕК

Прынятая ў лістападзе 2016 года пастанова АПЕК аб замарожванні здабычы павысіла кошты нафты да 58 даляраў за барэль, што перавышае не толькі мінімальныя кошты пачатку года, але і закладзеныя ў расейскім бюджэце арыенціры.

Аптымісты мяркуюць, што за паўгода дзеяння пагаднення АПЕК запасы нафты ў сусветных сховішчах скароцяцца, а кошты стабілізуюцца на ўзроўні 55-58 даляраў за барэль. Здабыча ж сланцавай нафты вырасце толькі на 300-400 тысяч барэляў за суткі, і гэты аб'ём паглыне павяланы попыт.

На думку многіх аналітыкаў, калі ўсе бакі будуць прытрымлівацца дамоўленасці, то ў 2017 годзе кошты нафты могуць яшчэ падрасці. У другім паўгоддзі Brent можа падняцца да 60 даляраў за барэль і вышэй — такі базавы сцэнар аналітыкаў Citigroup.

Песімісты мяркуюць, што здабыча сланцавай нафты вырасце значна больш, праз што кошты зноў знізяцца, а ўдзельнікі пагаднення, у тым ліку Расея, страцяць частку долі на рынку. Чым больш вырастуць кошты да канца 2017 года, тым больш яны апусцяцца да канца 2018 года, папярэджваюць у Citi, бо сланцавыя здабытчыкі ў ЗША будуць нарошчваць здабычу.

У той жа час шэраг экспэртаў звяртаюць увагу і на іншыя важныя для рынку фактары – напрыклад, якую палітыку ў дачыненні да ліцэнзавання і правілаў здабычы нафты абярэ новы прэзідэнт ЗША Дональд Трамп.

Цяпер жа ўвага будзе засяроджаная на маніторынгу сітуацыі. І калі статыстычныя інстытуты ў рэальнасці зафіксуюць абмежаванні, можна чакаць скокаў росту коштаў барэлю да узроўняў 60 даляраў і вышэй, адзначаюць экспэрты. Стрымаць іх можа толькі сланцавая нафта ЗША, а таксама захаванне нявызначанасці з попытам на вуглевадароды з боку прадстаўнікоў дзяржаў Азіяцка-Ціхаакіянскага рэгіёну, напрыклад, — Кітая.

АЛЬТЭРНАТЫЎНЫ ПРАГНОЗ У РАСЕІ: КОШТ НАФТЫ – 48 ДАЛЯРАЎ ЗА БАРЭЛЬ

У Расеі мяркуюць, што пастанова АПЕК будзе пазітыўнай для РФ, бо не толькі дазволіць падтрымаць нафтавыя кошты, але і створыць больш спрыяльныя макраэканамічныя ўмовы для краіны. Уладзімір Пуцін на прэс-канферэнцыі ў снежні адзначыў, што даходы расейскага бюджэту ад пагаднення з АПЕК могуць вырасці на 1,7 трлн. рублёў.

Між тым, Дзярждума РФ прыняла ў другім чытанні праект федэральнага бюджэту на 2017-2019 гады, звярстаны на аснове базавага прагнозу МЭР. Ён разглядае развіццё расейскай эканомікі ў варунках захавання кансерватыўных тэндэнцый змены вонкавых фактараў з улікам магчымага пагаршэння замежнаэканамічных і іншых умоў і характарызуецца захаваннем стрыманай бюджэтнай палітыкі.

Расейскі бюджэт-2017 звярстаны з разліку кошту нафты маркі Urals 40 даляраў за барэль. Пры гэтым мяркуецца істотнае павелічэнне аб'ёмаў экспарту нафты — амаль на 21 млн тон да 2019 года ў параўнанні з 2016 годам пры адначасовым павелічэнні долі несыравіннага экспарту ў агульным аб'ёме экспарту да 34,8% у коштах 2015 года.

Базавы сцэнар таксама прадугледжвае даволі стрыманы рост расейскай эканомікі: з 0,6% у 2017-м да 2,1%, у 2019-м. Што тычыцца інфляцыі, то, згодна з чаканнямі МЭР, цягам усёй трохгодкі яна павінна заставацца ў межах 4%.

У сваю чаргу, варыянт «базавы+», да якога цяпер звяртаюцца ў Мінэканамразвіцця, дапускае развіццё расейскай эканомікі ў больш спрыяльных замежнаэканамічных варунках. Напрыклад, альтэрнатыўны прагноз МЭР мяркуе сярэдні рост коштаў нафты Urals — да 48 даляраў за барэль у 2017 годзе, 52 даляраў за барэль у 2018-м і 55 даляраў за барэль у 2019 годзе. «Пры гэтым пры больш высокім кошце нафты ў варыянце «базавы+» велічыня нафтагазавых даходаў федэральны бюджэт будзе прыкметна вышэйшым, што дасць магчымасць забяспечыць дасягненне збалансаванага федэральнага бюджэту», — адзначаюць у МЭР.

Аднаўленне эканомікі ў варунках варыянту «базавы+» таксама будзе характарызавацца больш высокімі тэмпамі: 1,1% — у 2017 годзе, 1,8% — у 2018-м, 2,4% — у 2019 годзе. На гэтым фоне ў МЭР чакаюць і большай інфляцыі: 4,5% у 2017 годзе, 4,3% у 2018 годзе і 4,1% 2019-м.

Рост коштаў нафты перад выбарамі прэзідэнта можа заахвоціць расейскія ўлады павысіць заробкі дзяржслужбоўцаў і пенсіі. Сацыяльныя выдаткі, якія можа павялічыць Крэмль праз дарогую нафту напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў, могуць стаць нечаканым драйверам росту налета, адзначаюць экспэрты.

«ВАЗЬМІЦЕ ПАЛІВА Ў БЕЛАРУСАЎ АБО Ў ОМСКУ»

Аднак, цяперашняй зімой у Расеі аптовыя кошты аўтамабільнага паліва ўпершыню за многія гады дэманструюць рост замест звыклага сезоннага зніжэння. Прычына — у змене падаткаў на нафтаперапрацоўку, што разам з ростам коштаў нафты робіць экспарт паліва больш выгадным. Аналітыкі прагназуюць далейшы рост коштаў бензіну і дызпаліва і ў студзені.

«Мы назіраем нехарактэрнае для снежня павышэнне коштаў на аптовым рынку: на продаж выстаўляюцца студзеньскія аб'ёмы паліва, што звязана ў асноўным са змяненнем падаткаў налета», — адзначаў у снежні прэзідэнт Расейскага паліўнага саюза Яўген Аркуша.

Рост ПЗКВ у нафце ў рамках падатковага манеўру ў галіне павінен быў кампенсавацца паніжэннем акцызаў на нафтапрадукты, але ў выніку стаўкі акцызаў на бензін засталіся ранейшымі, на дызпаліва — выраслі, адзначае ён. Экспартны падатак на бензін са студзеня зніжаецца прыкладна ўдвая, а акцызы застаюцца ранейшымі, у выніку істотна павялічваецца прывабнасць экспарту паліва, заўважае Міхаіл Турукалаў з «Аналітыкі таварных рынкаў». На ягоную думку, аптовыя кошты бензіну і дызпаліва ў студзені - лютым будуць імкнуцца да экспартнага парытэту. Пры супастаўнай кан'юнктуры вонкавага рынку гэта азначае рост на 3-4 тысячы рублёў на тону ад існых значэнняў.

Удзельнікі рынка прагназуюць, што павышэнне акцызаў у 2017 годзе прывядзе да росту коштаў бензіну на 8-12%. У той жа час ва ўрадзе ўпэўненыя, што дэфіцыту аўтамабільнага паліва на расейскім рынку не будзе. Расейскія НПЗ закрыюць унутраную патрэба ў бензіне ў гэтым і ў наступным годзе, паведаміў 26 снежня журналістам намеснік міністра энэргетыкі РФ Кірыл Маладцоў. «Пры існым аб'ёме вытворчасці бензіну ў 38-39,8 млн тон мы ўнутраную патрэбнасць рынку закрыем», — сказаў ён. Са слоў Маладцова, у пачатку 2017 года кошты бензіну вырастуць, але ў далейшым іх рост замарудзіцца, а за год не перавысіць узровень інфляцыі.