«Лукашэнка! Давай дадому»

Буда-Кашалёва рыхтуе «сустрэчу» для дыктатара.

На цэнтральнай вуліцы Буда-Кашалёва змяшаліся тэхніка і людзі. У паветры — пах фарбы, роў балгарак і шоргат шчотак па асфальце. У горадзе «чакаюць» Лукашэнку. Павінен прыехаць заўтра. А журналісты tut.by пабывалі ў райцэнтры і паглядзелі, як ён «мяняецца», а таксама даведаліся, што напраўду хвалюе яго жыхароў.

Буда-Кашалёўскі раён — адзін з самых аграрных у вобласці. Тут няма буйных вытворчасцяў, тэрыторыя занятая ў асноўным сельскагаспадарчымі палямі. Сярод мясцовых гаспадарак нямала перадавікоў, але ёсць і «паршывыя авечкі» — напрыклад, скандальна вядомы «Крыўск», у якім нядаўна праз няспраўнай тэхнікі спынілася праца ў палях.

У самім Буда-Кашалёве Лукашэнку плануюць паказаць аб'екты сацкультбыту — прынамсі, сёння самы вялікі ажыятаж назіраўся каля іх. Вакол свежапафарбаванага мясцовага Дома культуры, дзе пройдзе сустрэча першага асобы з кіраўніцтвам раёна, з самай раніцы мітусяцца чыноўнікі рознага ўзроўню. Кіпіць праца і на тэрыторыі раённага шпіталю, уздоўж цэнтральнай вуліцы ў шакаладны колер фарбуюць агароджы, на галоўнай дарозе без стомы паліруе асфальт падмятальная машына.

На наіўнае пытанне аб прычынах пазапланавага суботніка службовыя асобы шматзначна ўсміхаюцца:

— Нічога спецыяльна мы не робім. Па-першае, горад ужо добраўпарадкаваны, бо ў 2014 годзе ў нас былі «Дажынкі». Таму асноўныя мерапрыемствы былі выкананыя яшчэ тады, а цяпер — толькі касметычныя работы, — тлумачыць адзін з кіраўнікоў мясцовага райжылкамгаса, які не пажадаў назвацца.

Ягоныя падначаленыя, якія працуюць на суседняй вуліцы, таксама нешматслоўныя: «Мы глядзім за сваім горадам увесь час. Платы фарбуем і вясной, і летам. Ні да чаго не прымеркаваная гэтая афарбоўка, звычайнае планавае абнаўленне».

Работніцы адукацыі, якія ўпрыгожваюць вакол школы № 1 клумбы свежым, толькі прывезеным чарназёмам, таксама кажуць аб «планавых работах»: «Нічога мы тут не робім. Добраўпарадкаванне ў нас тут. Звычайнае добраўпарадкаванне!»

Адзіныя, хто спакойна і без нерваў разважае на тэму візіту кіраўніка, — буда-кашалёўскія школьнікі.

— Заўтра дакладна прыедзе! — абяцае нам адзін з іх.

— Ды не, паслязаўтра, казалі ж, — не згаджаецца ягоны прыяцель.

— Лукашэнка! Давай дадому, — чуецца грознае праз дарогу.

— О, гэта наш настаўнік, — усміхаюцца вучні і паскараюць крок.

— А дзе Лукашэнка?

— Ды гэта ў мяне прозвішча такое, — адказвае адзін са школьнікаў.

Франтон жылога дома на рагу вуліц Чырвонаармейскай і 50 гадоў Кастрычніка спешна зашываюць сайдынгам.

— Ды гэта не наш дом. Мы рабочыя, — спускаецца з лясоў мужчына, які прадставіўся Віктарам. — Да гаспадыні прыйшлі з райвыканкама і сказалі: ваш дом на самым бачным месцы, а франтон непрыгожы. Далі два дні, каб прывесці ў парадак. Вось гэтае ўсё глупства, яна казала, ёй на700 рублёў абышлося, плюс нам за працу заплаціць 300. Вядома, яна была незадаволеная, што за свой кошт усё раптам у тэрміновым парадку трэба рабіць, але не змагла адмовіць — пабаялася, што аштрафуюць. Нам, вядома, добра, праца ёсць, але, калі шчыра, я б асабіста на яе месцы паслаў іх падалей, за што штрафаваць — не разумею.

На прыпынку ў чаканні аўтобуса мясцовыя жыхары любуюцца вычышчаным асфальтам і распавядаюць, што на Горкага ў аўторак у прыватных дамах мылі шыферныя дахі.

— Гэта, вядома, добра, што цэнтр мыюць, а вось раён за вакзалам праз мост нікому не патрэбны. А там у нас адзінаццаць вуліц і адная крама, якая працуе да абеду, — жаліцца пенсіянерка Марыя.

— Не толькі цэнтр чысцяць. Я тыдзень не была дома. Прыехала і розніцу заўважыла адразу. Культурна ўсё стала. Нават на Кошалеве (вёска за 3 км ад горада), як на ферму ехаць, цяпер зрабілі асфальт, а раней якія ямы былі! — не згаджаецца з пенсіянеркай іншая мясцовая жыхарка — спадарыня Таццяна.

— Вы журналіст? Тады запішыце, — падключаецца да размовы яшчэ адзін пенсіянер. — Я жыву на вуліцы Лаўрыновіча. Нашы дамы кацельня абагравае. Раней яна працавала на газе, цяпер жа — на мясцовых тыпах паліва. Пачаліся праблемы з падачай цёплай вады. Яна і раней не моцна-то гарачай была, але цяпер зусім летняя бяжыць. Сёння вось я нават памыцца не змог.

— Толькі не фатаграфуйце, а то я яшчэ працую, але мяне хвалюе вось якое пытанне: чаму ў нас закрылі лазню? Кажуць, стратная. Вядома, будзе стратная, хто пойдзе ў яе за 8 рублёў? А цяпер вось стаіць будынак — руйнуецца. Няўжо гэта лепш для горада? — пытаецца яшчэ адзін жыхар Буда-Кашалёва — Валерый.

— Вы лепш напішыце пра галоўную нашую бяду, што працы няма. Ніякай! — пад агульны вокліч адабрэння агучвае чарговую праблему, якая стаіць на прыпынку жанчына. — Кажуць, у нас сельскагаспадарчы раён. А што тая сельская гаспадарка? 100 рублёў заробку? Галеча вакол.

Тэма занятасці ў Буда-Кашалёва — адная з самых хворых. Яе мясцовыя жыхары абмяркоўваюць асабліва горача, і ўсе сыходзяцца ў адным — у раёне не стае вытворчасці.

— Мяне асабіста ўсё задавальняе, нават гэты мост праз чыгунку, які ўсе лаюць. Думаю, што ён нават карысны, бо гэта тое ж самае, што на трэці паверх падняцца. Але вось што працы няма — гэта праўда, — кажа мясцовая жыхарка Людміла Старавойтава. — Вось бы нам тут нейкі завод невялікі пабудавалі. Тады б і моладзь была пры справе і ніхто б на Расею нікуды не з'язджаў. А то з'явіўся ў нас тут паляк-прыватнік. Тыя, хто ў яго працуе, распавядаюць, што ён, вядома, эксплуататар, для яго мы проста танная працоўная сіла — але плаціць. Мы ж звыклі, што нас іншы раз начальства і пашкадуе — а ў яго не так. Але людзі трываюць і працуюць, таму што больш працы няма.