Жалезныя людзі Беларусі

Хто яны, героі 2017 года?

Да канца года ёсць традыцыя падводзіць вынікі. Шчыра кажучы, за 20 гадоў працы мне жудасна надакучыла гэтае абавязанне. Але ёсць рэчы, пра якія ўсё ж неабходна сказаць.

Нядаўна мы абмяркоўвалі сітуацыю ў Беларусі з адным польскім журналістам. І ён параўнаў яе з сітуацыяй у Польшчы ў 1980-х, незадоўга да Круглага стала, калі пасля рэпрэсій апазіцыя значна знізіла сваю актыўнасць, а народ выжываў, як мог: «Акрамя бясстрашных актывістаў «Салідарнасці», якія, нягледзячы на масавыя арышты, прадаўжалі сваю працу ў падполлі, друкавалі газеты, улёткі, нават сярод інтэлігенцыі было нямала тых, хто апусціў рукі і наважыў, што трэба прыстасоўвацца».

Сапраўды, падобна. Многія з маіх знаёмых, хто яшчэ пяць-дзесяць гадоў таму актыўна ўдзельнічаў у супраціве дыктатуры, выходзіў на акцыі пратэсту, дапамагаў палітвязням, пісаў смелыя рэпартажы, рабіў хай невялікія, але важныя справы, сёння таксама аддаюць перавагу прыстасоўвацца.

Крытыкаваць іх не мае сэнсу. На мой адрас звычайна гучыць шаблон: «Табе лёгка быць адважнай за мяжой». Апусцім, чаму мы патрапілі за мяжу і як нам тут «лёгка». Размова не пра гэта.

Я хачу сказаць некалькі слоў пра герояў 2017 года. Вядома, героі - гэта ўсе, хто адважыўся на адкрыты пратэст супраць дурных ініцыятываў улады сёлета. Удзельнікі Маршаў абураных беларусаў ужо ўвайшлі ў гісторыю, як і тыя, хто выходзіў на Плошчы ў 2006 і 2010 гадах, на Дні Волі і Чарнобыльскі шлях, хто абараняў Курапаты.

Але ёсць людзі, якіх сёння хацелася б назваць пайменна. Таму што яны не здаюцца, нягледзячы на ўсе страты, не спрабуюць стаіцца ў акопах і прыстасавацца ў надзеі, што лепшыя часы прыйдуць самі сабой. Гэта лідар Беларускага Нацыянальнага Кангрэсу Мікалай Статкевіч, які правёў у зняволенні больш за 8 гадоў, але які прадаўжае ўпарта выходзіць на плошчу. Гэта паэт Уладзімір Някляеў, які адмовіўся ад спакойнага жыцця і стаў палітвязням і лідарам дэманстрацый пратэсту. Гэта кінарэжысёрка Вольга Нікалайчык, якая занялася актыўнай праваабарончай дзейнасцю. Гэта адзін з лідараў грамадзянскай кампаніі «Еўрапейская Беларусь» і руху «Зубр» Яўген Афнагель, які пасля некалькіх гадоў эміграцыі вярнуўся ў Беларусь і прадоўжыў барацьбу. Гэта актывіст Максім Вінярскі, які ўдзельнічаў у акцыях пратэсту ў Беларусі, Расеі, быў на двух Майданах ва Украіне і сёння з'яўляецца рэкардсменам у колькасці адбыцця адміністрацыйных арыштаў (адбываючы па 10-15 дзён арышту ён у выніку за апошнія 10 гадоў адседзеў ужо больш за год у турме). Гэта менскі таксіст Леанід Кулакоў, у якога за ягоныя апазіцыйныя погляды ўлады адабралі аўтамабіль. Гэта былая прадпрымальніца з Берасця Наталля Папкова, якая пазбавілася бізнэсу праз удзелы ў Маршах абураных беларусаў, але прадоўжыла грамадскую працу. Гэта Марына Адамовіч, якая можа пазбавіцца дома праз палітычную актыўнасць Мікалая Статкевіча, але прадаўжае ва ўсім падтрымліваць мужа. Гэта Павел Севярынец, які, як сапраўдны хрысціянін, не змяняе сваім прынцыпам дзясяткі гадоў.

Я не магу пералічыць усіх. Гэтыя людзі такія ж, як мы. Але ў чымсьці яны - асаблівыя. Пра такіх людзей кажуць, што яны зробленыя з жалеза.

Поспехаў вам у Новым годзе, жалезныя людзі Беларусі.

Наталля Радзіна, галоўная рэдактарка Charter97.org

На фота: у верхнім шэрагу - Андрэй Шарэнда, Cяргей Верамеенка, Максім Вінярскі, Наталля Папкова, Яўген Афнагель, Павал Севярынец;

у ніжнім шэрагу - Вольга Нікалайчык, Марына Адамовіч, Мікалай Статкевіч, Уладзімір Някляеў, Леанід Кулакоў, Вячаслаў Сіўчык