Ці выгадна захоўваць валюту ў беларускіх банках?

Пры існым нізкім узроўні ставак захоўванне ашчадку на валютных дэпазітах дастаткова бессэнсоўны занятак.

Нацыянальны банк Беларусі даў справаздачу аб поспехах на ніве дэдалярызацыі эканомікі (за год дзель валютных укладаў у агульнай структуры дэпазітаў зменшылася з 75 да 69,3%) і праанансаваў новыя крокі ў гэтым кірунку. Напрыклад, з 1 ліпеня 2017 года нарматывы адлічэнняў банкаў і нябанкаўскіх крэдытна-фінансавых арганізацый у фонд абавязковых рэзерваў ад прыцягнутых сродкаў у замежнай валюце з 11 да 15%.

Што азначае прынятае пастанова на практыцы? У якой валюце выгадней захоўваць ашчадак?

На пытанні «Беларускай праўды» адказаў старэйшы аналітык «Альпары» Вадзім Ёсуб.

- Банкам становіцца менш выгадна прыцягваць валютныя дэпазіты, яны будуць менш зацікаўленыя ў прыцягненні валютных укладаў, і ў выніку – будуць дэстымуляваць насельніцтва захоўваць грошы ў валюце. Можна чакаць, што і без таго нізкія стаўкі валютных дэпазітаў знізяцца яшчэ мацней.

- А грамадзянам, такім чынам, стане менш выгадна захоўваць у банках валютныя ўклады.

- Натуральна. Валютныя ўклады ў банках устойліва зніжаюцца з восені 2015 года (ужо больш за паўтары гадоў), і гэтая тэндэнцыя задавальняе самі банкі, задавальняе і рэгулятара. Банкі задавальняе таму, што не так шмат цікавых праектаў, якія можна пракрэдытаваць за валюту (банкам не вельмі зразумела, што рабіць з сабранай валютай), а Нацбанк дамагаецца паляпшэння структуры ўкладаў – памяншэння дзелі валютных і павелічэння дзелі рублёвых. Некалькі гадоў таму банкаўская сістэма наадварот змагалася за прыцягненне валютных рэсурсаў, у тым ліку сродкаў насельніцтва, цяпер пайшоў зваротны працэс.

- Дэдалярызацыя – добрая справа для эканомікі, для рубля. Але ці вырасце аўтаматычна давер да беларускага рубля, ці прывядзе да росту рублёвых укладаў?

- Менавіта падвышэнне нарматыву адлічэнняў банкаў і нябанкаўскіх крэдытна-фінансавых арганізацый у фонд абавязковых рэзерваў ад прыцягнутых сродкаў у замежнай валюце з 11 да 15% ніяк не звязана з даверам да рубля. А падтрымлівае розніцу паміж дэпазітнымі стаўкамі ў валюце і ў рублях. Мы ведаем, што следам за зніжэннем стаўкі рэфінансавання зніжаюцца стаўкі рублёвых дэпазітаў, але пры гэтым зніжаюцца стаўкі і валютных дэпазітаў. Мэта Нацбанка – зрабіць цікавейшымі, больш выгаднымі дэпазіты ў беларускіх рублях у параўнанні з валютнымі дэпазітамі. І ў гэтым выпадку праблема развязваецца не шляхам абстрактнага даверу-недаверу, а цалкам шкурным, адчувальным метадам – адсоткавая стаўка рублёвых дэпазітаў, нават з улікам магчымай дэвальвацыі (а паводле факту ў краіне адбываецца рэвальвацыя: рубель умацоўваецца ў дачыненні да даляра), павінна быць выгаднай. Праблема развязваецца не праз давер, а шляхам выгады.

- Але ўсё ж давер насельніцтва да рубля невысокі. Ці не атрымаецца так, што дзель валютных укладаў зменшыцца, а дзель рублёвых – не вырасце? Насельніцтва проста аддасць перавагу захоўваць ашчадак пад падушкай.

- Зразумела, што давер да рубля невысокі. Але мала канстатаваць факт – трэба разглядаць дынаміку працэсу. А паводле дынамікі Нацбанк даў справаздачу: у тэрміновых дэпазітах рубель яшчэ саступае валюце, але паступова адваёўвае дзель. А гэта кажа пра тое, што давер да беларускага рубля паступова расце. Давер не можа вярнуцца ні за дзень, ні за месяц, ні нават за год; усе мы апякліся на маштабных дэвальвацыях, але вяртанне даверу ўсё ж паступова адбываецца.

Але ёсць адзін нюанс. Статыстыка дэпазітаў – нейкія сярэднія лічбы. Няма такога паняцця, як давер да рубля сярэдняга беларуса: гэта пытанне вельмі індывідуальнае. Хтось не давяраў, не давярае і не збіраецца давяраць рублю і традыцыйна захоўваў грошы ў валюце (калі дэпазіт стане прыносіць 1% даходу, то валюту стануць захоўваць дома), ёсць катэгорыя грамадзян, якая заўсёды давярала рублю, нават калі і не варта было, ёсць людзі, у якіх працэс працякае ў дынаміцы. Апошнія два гады рубель дэманструе стабільнасць, апошнія некалькі гадоў рублёвы дэпазіт як інструмент ашчадку значна цікавейшы за валютны. У людзей, якія ўмеюць лічыць, давер да беларускага рубля павялічваецца.

- Крыху асабістае пытанне: у вас ёсць свабодныя дзве-тры тысячы даляраў. У якім банку вы аддасце перавагу захоўваць ашчадак?

- Відавочна, што я б выбраў рублёвы дэпазіт, а выбар банка рабіў выключна з велічыні адсоткавай стаўкі. З пункту гледжання надзейнасці, усе банкі знаходзяцца прыкладна на адным узроўні. Груба кажучы, надзейнасць банкаў роўная надзейнасці ўрада: не давяраеш ураду – не варта давяраць беларускім банкам, давяраеш ураду – мае сэнс выбіраць дэпазіт з максімальнай прыбытковасцю.

- А валютны ашчадак ёсць сэнс несці ў банкі?

- Я не здзіўлюся, калі стаўкі на валютных дэпазітах складаюць ужо пару адсоткаў, то несці тысячу даляраў у банк, каб за год зарабіць 20 даляраў, – не факт, што акупіцца сам паход у банк. Пры такім узроўні ставак захоўванне ашчадку на валютных дэпазітах дастаткова бессэнсоўны занятак.