Як украінцы дапамагаюць польскай эканоміцы

У Польшчы - адны з найлепшых паказчыкаў эканамічнага развіцця сярод краін ЕЗ.

У Польшчы існуе поўная занятасць, а ўкраінская рабочая сіла збольшага кампенсуе ад'езд палякаў на захад, піша французскае выданне Le Monde (пераклад - inosmi.ru).

Галіна Клічко кідае погляд на рэшткі чырвонага лаку на сваіх пазногцях. «Я грызу іх, каб супакоіць нервы, гэта проста жах», - шэпча яна. Яе голас ужо аддае хрыпатой праз цыгарэты. Яе схаваны пад велізарнымі сонцаахоўнымі акулярамі твар яшчэ захаваў падлеткавую круглявасць. Два месяцы таму назад 24-гадовая выпускніца гістфака з Ковеля (паўночны захад Украіны) перабралася да старэйшай сястры ў Варшаву. Там яна працуе ў двух месцах: касірам і нянькаю. «У маёй краіне больш няма працы, надзеі, нічога. Але тут усе працаўладкаваныя. Можна зноў пачаць думаць пра будучыню».

Сёння больш за мільён украінцаў жывуць у Польшчы з часовым дазволам на працу, у 116 тысяч ёсць від на жыхарства. Іх колькасць узрасла ў шэсць разоў з 2013 года, калі Расея яшчэ не анэксавала Крым і не пачаўся канфлікт з прарасейскімі сепаратыстамі. «Украінская іміграцыя ў Польшчу - не новая з'ява, але баі і рэцэсія, што рушыла за імі, узмацнілі яе», - тлумачыць спецыяліст у іміграцыі Марта Ярашэвіч (Marta Jaroszewicz) з Цэнтра ўсходніх даследаванняў, што фінансуецца дзяржавай.

Многія пастаянна ездзяць з адной краіны ў іншую. У Польшчы яны падпісваюць кароткатэрміновыя дамовы ў прамысловасці, у галінах, якія не патрабуюць кваліфікацыі, і сельскай гаспадарцы, дзе ёсць мноства варыянтаў працы «па-чорнаму».

Вялікая ўдача

Для Варшавы такі прыток работнікаў стаў вялікім поспехам. У красавіку беспрацоўе склала ўсяго 4,8% (самы нізкі паказчык за 25 гадоў), і краіна знаходзіцца ў стане поўнай занятасці. Недахоп працоўнай сілы адчуваецца галоўным чынам у прамысловасці, што падштурхоўвае заробкі ўверх. Па апублікаваных 16 чэрвеня звестак Еўрастата, сума аплаты працы вырасла на 2,7% за першы квартал супраць 1,5% у еўразоне. З 2010 года заробкі выраслі на 20%. «Паводле апошніх апытанняў, 30% прадпрыемстваў сярэдняга і малога бізнэсу не ўдаецца знайсці супрацоўнікаў, асабліва калі гаворка ідзе пра нізка кваліфікаваную працу, - адзначае дырэктар кадравага агенцтва Work Service Мацей Вітуцкі (Maciej Witucki). - Без украінцаў некаторым абласцям было б цяжка працаваць».

У сталіцы на іх складана не натрапіць на будоўлях або на касах у супермаркетах. «Тое ж самае і ва ўсёй краіне», - сцвярджае Томаш Янік (Tomasz Janik). Ён папраўляе каўнер кашулі ад Ralph Lauren і абыходзіць свой вытворчы цэх у Забежуве непадалёк ад Кракава. «Калі я быў дзіцем, тут былі толькі макавыя палі, - кажа ён, паказваючы на ​​станкі свайго прадпрыемства Expert Alu, з дапамогай якіх выпускаецца абліцоўванне фасада. - Знайсці хлопцаў у ваколіцах стала сапраўдным выпрабаваннем, і мы пачалі глядзець па той бок мяжы». 6 з 35 супрацоўнікаў - кваліфікаваныя рабочыя з Украіны.

«На ўкраінцаў прыходзіцца амаль 10% нашых супрацоўнікаў», - адзначае ў сваю чаргу Рафаль Карольчык (Rafal Karolczyk), прэзідэнт кампаніі Zaslaw з Андрыхува (65 кіламетраў ад Кракава). На яго пыльным пасляваенным заводзе 300 рабочых займаюцца зборкай паўпрычэпаў. «Мы вядзем жорсткую барацьбу з канкурэнтамі не толькі за продаж, але і за супрацоўнікаў, - распавядае ён. - У пэўным сэнсе ўкраінцы замяняюць палякаў, якія з'ехалі ў Лондан ці Бэрлін».

У гэтым і заключаецца галоўны парадокс Польшчы, якая сёння, па перапісу, налічвае 38,4 мільёна чалавек. Пасля здабыцця краінай незалежнасці і ўступлення ў Еўрапейскі Звяз у 2004 годзе мільёны людзей сабралі валізкі і адправіліся шукаць лепшага жыцця на захад. Паводле афіцыйных звестак, за мяжой цяпер жывуць больш за 2 мільёны палякаў. Эміграцыя абвастрае недахоп працоўнай сілы пры тым, што эканамічны рост павінен скласці сёлета 3,5%.

«Спецыялісты накшталт мяне лёгка знаходзяць працу ў майстэрнях», - кажа Аляксей. Гэты 29-гадовы механік прыехаў тры месяцы таму з Львова, самага вялікага горада на захадзе Украіны. Да ад'езду яму прапаноўвалі знайсці працу і жыллё ў Варшаве за 500 еўраў. Ён адмовіўся. «На гэта вядзецца толькі непісьменная дзеравеншчына». З дапамогай інтэрнэта ён знайшоў абвестку ўладальніка аўтамайстэрні з Рэмбетува (прыгарад польскай сталіцы), і той адразу ж узяў яго да сябе.

Культурная блізкасць

Цяпер ён зарабляе ў месяц 2 тысяч злотых (гэта значыць мінімальны заробак у 475 еўра) і аддае 500 працадаўцу за пакой, які той здае яму ў суседнім доме. «Ён знаходзіцца ля шашы, ну няхай, - кажа гэты малады чалавек з бледна-блакітнымі вачыма. - Я эканомлю, каб купіць уласныя інструменты, і праз год змагу працаваць на сябе». Яго калега Аляксандр адпраўляе не менш як 600 злотых жонцы і дачцэ, якія засталіся ў Крывым розе на поўдні Украіны. «Мне хочацца прывезці іх сюды, - стомлена разважае ён, пацягваючы халодную каву. - Але мама занадта старая для пераезду».

З 11 чэрвеня ўкраінцы, у якіх ёсць біяметрычны пашпарт, могуць на працягу трох месяцаў без візы знаходзіцца ў краінах Еўрапейскага Звязу. Гэтая мера выклікае непакой у сярэдняга і малога бізнэсу. «Яны баяцца, што ўкраінцы скарыстаюцца гэтым, каб паехаць у Нямеччыну, дзе заробкі вышэйшыя», - мяркуе Вітуцкі. Аднак Аляксей і Аляксандр не думаюць, што гэта нешта зменіць: «У любым выпадку, спатрэбіцца дазвол на працу. А польская культура бліжэй да нашай: тут мы адчуваем сябе, як дома».

У гэтай вышэйшай ступені аднароднай краіне культурная блізкасць з'яўляецца адным з аргументаў, якім (з той ці іншай ступенню сумленнасці) карыстаецца польскі ўрад для апраўдання прыёму ўкраінцаў і непрымання сірыйскіх уцекачоў.