Выпускніца: Сяджу без працы, свабодны дыплом не даюць

Чаму ў Беларусі маладыя спецыялісты не запатрабаваныя працадаўцамі?

У чэрвені 2017 года Марыя Бусарэва скончыла юрыдычны каледж БДУ, спецыяльнасць - юрыст. У красавіку на афіцыйным размеркаванні дзяўчыну накіравалі ў адную з гаспадарак Стаўбцоўскага раёна. У ліпені Маша выйшла замуж і папрасіла пераразмеркаваць яе ў Жодзіна — у адзін горад з мужам. Навучальная ўстанова пагадзілася, але, як высветлілася, вакансій у Жодзіне няма. «Шэсць месяцаў я сяджу без працы, — кажа tut.by выпускніца. — Прашу свабодны дыплом, але мне адмаўляюць». У навучальнай установе сцвярджаюць, што падалі выпускніцы тры вакансіі ў Менску.

Цяпер Марыя з мужам жывуць у Жодзіне. Выпускніца распавядае, што прыступіць да працы паводле размеркавання яна павінна была 1 жніўня. 21 ліпеня яна выйшла замуж, а 24 паведаміла пра гэта ў каледжы.

— Я папрасіла пераразмеркаваць мяне паводле месца жыхарства мужа, — вяртаецца да тых падзей субяседніца. — У каледжы мне прапанавалі свабодны дыплом, я адмовілася.

— Чаму?

— Знайсці працу маладому спецыялісту вельмі складана, — тлумачыць сваю пазіцыю Марыя. — Я падумала: калі каледж мне чымсьці можа дапамагчы, чаму б гэтым не скарыстацца.

Са слоў Марыі, у каледжы ёй параілі патэлефанаваць у гаспадарку, растлумачыць сітуацыю і хадзіць стажавацца ў суды Менска — раптам там спатрэбіцца спецыяліст. З СВК выпускніца дамовілася, з судамі было складаней — вакансіі для яе там не знайшлося.

— У канцы жніўня я знайшла працу ў Жодзінскай турме, — прадаўжае Марыя. — Ім патрэбны быў кантралёр, і яны накіравалі ліст у каледж. У вёсцы мне далі адмацаванне, і я напісала заяву на пераразмеркаванне. Але паводле факту гэта было не пераразмеркаванне ў Жодзіна, а заяўка-адмацаванне, дзе значылася, што ў турме мяне гатовыя ўзяць.

Марыя распавядае, што паўтара-два месяцы спецыялісты турмы правяралі ейную асобу. Прайшла. Але пазней медыкі сказалі "не". У дзяўчыны выявілі невялікія адхіленні з сэрцам і шчытападобная залоза.

— 14 або 15 снежня турма адказала, што паводле стану здароўя да службы я не прыдатная. Такі ж ліст атрымаў каледж, — расказвае субяседніца. — Я зноў стала шукаць працу, хадзіць на гутаркі.

Увесь гэта час, кажа Марыя, яна была на сувязі з каледжам. Але ні ў яе, ні ў навучальнай установы знайсці працу ў Жодзіне не атрымалася.

— Каледж кажа: хочаце, мы размяркуем вас у іншы раён або выплачвайце кошт навучання, — апісвае сітуацыю Марыя. — Але я не хачу з'язджаць і жыць далёка ад мужа. Грошай, каб заплаціць за вучобу, у мяне таксама няма.

Сітуацыя, кажа выпускніца, напружаная. Шэсць месяцаў жонка жыве за кошт мужа. У роспачы выпускніца звярнулася ў Офіс дапамогі і падтрымкі занятасці моладзі «ЮларКонсалт», які кансультуе выпускнікоў. Спецыялісты ёй пацвердзілі: яе павінны размеркаваць у Жодзіне.

— У каледжы тлумачаць: гэта першая такая сітуацыя. Я ўсё разумею, але я ж таксама не хітрую і хачу працаваць. Але колькі чакаць і чаго, незразумела. Я прашу свабодны дыплом, але цяпер мне яго ўжо не даюць. Аргументуюць: у каледжы павінна быць стоадсоткавае размеркаванне.

— Ці можна ўладкавацца не адпаведна спецыяльнасці?

— Нельга. Сказалі, што я павінна знайсці месца сакратара, памочніка кіраўніка або юрысконсульта, — пералічвае Марыя. — Думаю, калі я ўладкуюся не адпаведна спецыяльнасці, каледж мне заўтра ж выставіць рахунак.

«У нас шмат заявак з СВК, але мы хацелі яе падтрымаць»

У юрыдычным каледжы БДУ не адмаўляюць: яны падтрымалі жаданне Марыі пераразмеркавацца. Ёй прапанавалі працу ў папраўчай установе ў Жодзіне. Але пасля доўгіх узгадненняў ў працаўладкаванні ёй адмовілі. Пра гэта арганізацыя паведаміла ў каледж.

— Выпускніца зноў звярнулася да нас, прасіла яе пераразмеркаваць альбо ў Жодзіне, альбо ў Менск, — распавядае Алег Старавойтаў, дырэктар юрыдычнага каледжа БДУ. — Мы пайшлі ёй насустрач. Прааналізавалі ўсе працоўныя месцы паводле спецыяльнасці ў Жодзіне, нічога не знайшлі і ў студзені-лютым прапанавалі ёй тры варыянту ў Менску. Вядома, мы маглі б і раней яе працаўладкаваць ва ўсялякае іншае месца. У нас шмат заявак з СВК у Магілёўскай і Гомельскай вобласці, але мы хацелі яе падтрымаць.

— Чаму ёй не даюць свабодны дыплом?

— Свабодны дыплом выдаецца, толькі калі ўстанова адукацыі не можа даць працоўнае месца, — тлумачыць суразмоўца. — Але мы прапануем ёй вакансіі.

— Тое, што муж жыве ў Жодзіне, дзе няма вакансій, не дае ёй права на свабодны дыплом?

— У Кодэксе аб адукацыі напісана: установа адукацыі можа размеркаваць выпускніка на месцы жыхарства ці працы мужа пры наяўнасці адпаведнай вакансіі. У выпадку адсутнасці такой павінна быць дадзенае іншае працоўнае месца. Размовы аб выдачы даведкі аб самастойным працаўладкаванні не ідзе.

— Як тады быць?

— Мы цяпер правядзём пасяджэнне камісіі для размеркавання і накіравання на працу, і уручым новае накіраванне, — тлумачыць сітуацыю Алег Старавойтаў. — Калі цягам пэўнага часу Марыя не прыбудзе на працу, мы запусцім працэдуру кампенсацыі ў рэспубліканскі бюджэт сродкаў, выдаткаваных дзяржавай на падрыхтоўку спецыяліста.