У Беларусі расце колькасць бесперспектыўных завінавачанасцяў

Чаму растуць бесперспектыўныя да спагнання запазычанасці, і што з імі можна зрабіць?

Пра гэта і шмат што яшчэ «Ежедневнику» распавялі Кіраўнік Адвакацкага бюро «Леў, Шарстнёў і партнёры» Барыс Леў і супрацоўнік бюро Атрошкаў Аляксандр.

– Сёння прадпрыемствы становяцца завінавачанымі досыць лёгка. У вашу юрыдычную кампанію паступае шмат зваротаў з пазыковымі праблемамі?

– Сёння зваротаў з нагоды спагнання завінавачанасці стала больш, чым было, хоць пры гэтым стала менш якасных зваротаў. У такіх сітуацыях пастанова аб спагнанні была прынятая занадта позна, калі ўжо нічога немагчыма зрабіць. Бо трэба разумець, чым раней прынятая пастанова, тым больш шанцаў атрымаць грашовыя сродкі. А на справе атрымліваецца, што часцяком крэдыторы вельмі доўга трываюць, спрабуюць штосьці самі развязаць, вераць завінавачанаму і потым фактычна апынаюцца «ля разбітага карыта».

Сёння адназначна можна сказаць, што прасочваецца такая тэндэнцыя: шмат завінавачанасцяў, якія бесперспектыўныя да спагнання.

За той час, пакуль крэдыторы думалі, завінавачаны ўжо паспеў дайсці да такога стану, што з яго ўжо няма чаго ўзяць, адпаведна, можна пераходзіць да працэдуры банкруцтва, бо працаваць у стадыі выканаўчай вытворчасці ўжо не мае сэнсу. Шмат стала пазык, якія ўжо непад'ёмныя праз позна прынятыя пастановы.

– Хто сёння асноўныя завінавачаныя? Сельгаспрадпрыемствы?

– З мэтай спагнаць пазыку з сельгаспрадпрыемстваў звяртаецца нямала крэдытораў, і гэта нядзіўна.

Сельгаспрадпрыемства наогул – вельмі складаны, праблемны завінавачаны. Яны не звыклі працаваць над выкананнем сваіх абавязанняў перад крэдыторамі. На жаль, сельскагаспадарчая галіна была доўгі час субсідаваная дзяржавай, гэта прывяло да таго, што яна не навучылася працаваць у рынкавых умовах. Там звыклі, што ім даюць грошы, і не звыклі, што іх трэба вяртаць. Гэта ўжо не ўдзельнік рынкавай эканомікі, гэта суб'ект, які звык атрымліваць грошы, альбо ад дзяржавы, альбо ад крэдытораў, і лічыць грошы «дабрачыннай» дапамогай.

Хоць трэба адзначыць, што цяпер палітыка дзяржавы ў дачыненні да сельгаспрадпрыемстваў трохі змянілася, і даволі часта прымаюцца пастановы, у тым ліку, і аб іх банкруцтве. Таму паступова з рынку сыходзіць нейкая колькасць неплатаздольных завінавачаных. Але гэтыя змены ўсё ж пакуль адбываюцца досыць павольна.

– Як вядзецца праца з завінавачанымі?

– Праца з завінавачанымі вядзецца ў рамках заканадаўства: Закона аб выканаўчай вытворчасці, Гаспадарча-працэсуальнага кодэкса і г. д. увогуле, заканадаўства дакладна рэгламентуе метады і механізмы працы з завінавачанымі. Правы крэдытора выразна прапісаныя ў законе, яны простыя і эфектыўныя, трэба проста ўмець імі карыстацца.

Вельмі важны такі момант, што выкарыстоўваючы гэтыя механізмы, неабходна займаць актыўную пазіцыю ў працэдуры спагнання. Не чакаць, пакуль судовы выканаўца надумаецца што-небудзь зрабіць. Нават закаранелы завінавачаны пры такіх дзеяннях часцяком надумвае пазбавіцца ад актыўнага крэдытора шляхам прамога разліку. Магчыма, абыходзячы ўсіх астатніх крэдытораў, таму што яны займаюць досыць пасіўную пазіцыю чакання.

– Чаму крэдытору так важна займаць актыўную, нават, магчыма, жорсткую пазіцыю?

– Таму што трэба разумець, што часцяком крэдытору не плацяць не таму, што няма грошай, а таму, што ён дазваляе не плаціць. На жаль, большасць беларускіх крэдытораў займае, як я ўжо згадваў, чакальную пазіцыю. Часцяком уся іх актыўнасць зводзіцца да таго, што яны тэлефануюць завінавачанаму і пачынаюць з ім лаяцца, чым толькі пагаршаюць сітуацыю, замест таго, каб карыстацца сваімі працэсуальнымі правамі.

– Наколькі сёння важнае ў сённяшнім кантэксце пытанне рэпутацыі? Бо дрэнная рэпутацыя кампаніі прыводзіць у канчатковым выніку да таго, што з ёй працаваць ніхто не захоча?

– Так атрымліваецца, што пакуль большасць завінавачаных не задумваецца аб сваёй рэпутацыі, а варта было б.

Пры гэтым у нас расце колькасць зваротаў, калі людзі спрабуюць даведацца інфармацыю аб сваім будучыні партнёры. І напраўду гэтую інфармацыю ўжо можна знайсці самастойна. Ёсць адкрытыя крыніцы, базы. Там можна ўбачыць, платаздольная кампанія альбо не. І ўжо, зыходзячы з атрыманай інфармацыі, многія прымаюць пастановы аб тым, ці супрацоўнічаць наогул з гэтым прадпрыемствам або з імі варта працаваць толькі на ўмовах поўнай папярэдняй аплаты.

Да прыкладу, на сайце Вярхоўнага суда можна паглядзець колькасць судовых працэсаў у дачыненні да канкрэтнага завінавачанага. У нас ёсць такія кліенты, якія непакояцца, што яны ўсяго толькі раз у гэтай базе «засвяціліся», яны разумеюць, што гэта можа кепска паўплываць.

– Як вы думаеце, чаму ў Беларусі дагэтуль не з'явіўся пазыковы рынак, бо неабходнасць у ім, мяркуючы з усяго, даўно наспела?

– Тое, што ў нас, у адрозненне ад усіх суседніх краін, такі рынак дагэтуль не сфармаваўся, кажа аб тым, што, найперш, гэта пазіцыя дзяржавы. Хутчэй за ўсё, яна мяркуе, што хтосьці прыйдзе, павыкупляе завінавачанасці і будзе спрабаваць такім чынам кантраляваць нейкія прадпрыемствы, а дзяржава пры гэтым кантраляваць сітуацыю ўжо не зможа.

Гэта прыкра, бо трэба разумець, што продаж пазык найперш ажывіў бы эканоміку. Пытанне: навошта мець на балансе пазыкі, калі іх хтосьці можа купіць, хоць з нейкім дысконтам?