У Гомелі ЖКГ выкладвае ў інтэрнэце адрасы і прозвішчы завінавачаных

Не плаціш два месяцы «камуналку» - шукай сябе на «дошцы ганьбы».

І ці не палегчыць разгалашэнне асабістых звестак грамадзян крымінальную дзейнасць зламыснікаў? Гэта высвятлялі «Сильные новости».

Публічная ганьба для фінансавай дысцыпліны

Напрыклад, на сайце КЖРУЭП «Савецкае» размешчаны доўгі спіс завінавачаных. Прозвішчы расстаўленыя ў алфавітным парадку, пазначаныя нумары дамоў і кватэр, сума, час запазычанасці і нават — ці з'яўляецца іх жыллё прыватызаваным ці не.

Такая практыка не новая. Раней спісы завінавачаных іншыя ЖЭУ вывешвалі на сваіх дошках аб'яваў, але, здаецца, падрабязнасцяў аб форме ўласнасці кватэры там не было. Тэхналогіі не стаяць на месцы, і цяпер злосныя неаплатнікі ўжо патрапілі ў сусветную павуціну. Аднак некаторыя нашы суграмадзяне з такой формай «галоснасці» не згодныя. Яны звярнуліся да журналістаў з просьбай удакладніць - наколькі такая практыка законная?

Для пачатку мы паспрабавалі зразумець, з якой мэтай гэта робіцца? Мяркуем, што спіс завінавачаных выкладваецца ў адкрыты доступ для дадатковага маральнага ўздзеяння на іх.

Па тлумачэнні яны звярнуліся ў КЖРУЭП «Савецкае». Там сказалі, што адказ на гэта пытанне відавочны. Але афіцыйна даць яго змогуць толькі пасля ўзгаднення з вышэйшым кіраўніцтвам. Адказ быў такі - спіс неаплатнікаў размяшчаецца для стымулявання вяртання запазычанасці.

Завінавачаныя і чорныя рыэлтары

Аднак такая практыка, мякка кажучы, выклікае занадта шмат пытанняў. Па-першае, праблема этыкі. У людзей могуць быць розныя прычыны, па якіх яны не змаглі своечасова заплаціць за кватэру. У тым ліку і незалежныя ад іх абставіны — хвароба, скарачэнне на працы, страта карміцеля, непрадбачаныя выдаткі і гэтак далей. На жаль, у наш час нават лекі для праходжання курсу пры больш-менш сур'ёзным захворванні здольныя забраць палову і больш заробку. Што ўжо казаць пра пенсіянераў, асабліва адзінокіх. І вось гэтыя людзі, фактычна ні ў чым не вінаватыя, таксама могуць патрапіць на «Дошкі ганьбы». Пры гэтым у адрозненне ад маёмасных падрабязнасцяў, прычыны нявыплаты там не паказваюцца, і людзі, якія трапілі ў цяжкую сітуацыю, могуць быць змяшаныя ў адну кучу з «алкаголікамі і дармаедамі».

Па-другое, нават п'яніцы і да іх прыраўнаваныя - таксама людзі. Не размяшчаюць жа наркалагічныя дыспансеры персанальныя звесткі сваіх пацыентаў з указаннем месца пражывання? Нават калі яны, скажам, завінаваціліся за лячэнне.

Па-трэцяе, спісы завінавачаных значна палягчаюць працу «чорных рыэлтараў». А пра тое, што яны ў нас ёсць і актыўна дзейнічаюць, сведчаць і апошнія гучныя працэсы. Такая празрыстасць стварае для крымінальных гандляроў нерухомасцю камфортныя ўмовы. На сайце можна прачытаць не толькі адрас і прозвішча патэнцыйнай ахвяры, але і суму запазычанасці, і нават даведацца — ці прыватызаваная кватэра. Далейшае — гэта ўжо справа тэхнікі.

Персанальныя звесткі, знятыя з сайта КЖРУЭПаў, могуць быць выкарыстаныя і для іншых тыпаў махлярства. На жаль, сёння вынаходлівасць аферыстаў з падключэннем сучасных лічбавых тэхналогій амаль бязмежная.

Зразумела, што комплекс ЖКГ таксама хоча атрымліваць аплаты своечасова, але, магчыма, гэта можна рабіць і іншымі законнымі сродкамі. Балазе, іх у арсенале камунальнікаў маецца больш чым дастаткова. Уявім сабе на хвіліну: а калі іншыя «дзяржразліковыя» і камерцыйныя арганізацыі пойдуць такім шляхам? Напрыклад, банкі пачнуць вывешваць у сетках персанальныя звесткі сваіх завінавачаных кліентаў? З указаннямі каштоўнасці і месцазнаходжання маёмасці, набытай імі ў крэдыт? Крамы стануць размяшчаць у сябе на ўваходзе адрасы завінавачаных у растэрміноўцы і «Халве»? І гэтак далей.

Але нават калі стаць цалкам на бок уласніка, эфектыўнасць такіх захадаў для спагнання запазычанасці вельмі сумнеўная. Гэта раней усе суседзі жылі амаль што суполкай і добра ведалі адзін аднаго. З'яўленне прозвішча завінавачанага на пахіленай дошцы аб'яў магло выклікаць перасуды на лавачцы ля «хрушчоўкі»: «А вы чулі, Машка з першага пад'езда камунальныя не плаціць? А самі ж пральную машыну на днях набылі!» Сёння, у стагоддзе глабальнага адчужэння, жыхары ледзь ведаюць суседзяў па пляцоўцы, і ўжо сапраўды не стануць лазіць па сайтах ЖЭУ ў пошуках інфармацыі аб тым, ці рэгулярна плаціць Пятроўна з першага паверха за кватэру?

Закон і парадак

А што кажа з гэтай нагоды дзейнае беларускае заканадаўства? Артыкул 34 Канстытуцыі РБ абвяшчае, што карыстанне інфармацыяй можа быць абмежаванае ў мэтах абароны гонару, годнасці, асабістага і сямейнага жыцця грамадзян і поўнага ажыццяўлення імі сваіх правоў. Паводле закона РБ «Аб рэгістры насельніцтва», які ўвайшоў у дзеянне ў 2013 годзе, прозвішча, імя і імя па бацьку і звесткі аб рэгістрацыі па месцы жыхарства або знаходжання належаць да асноўных персанальных звестак.

Закон РБ «Аб інфармацыі, інфарматызацыі і абароне інфармацыі» ад 2008 года прадугледжвае, што збор, апрацоўка, захоўванне і перадача асабістых звестак ажыццяўляецца толькі з вашай пісьмовай згоды.

Звесткі могуць перадацца без дазволу грамадзян толькі кампетэнтным органам у выпадку ўчынення крымінальнага альбо адміністрацыйнага правапарушэння. І ў некаторых іншых выпадках, прадугледжаных заканадаўствам. Дарэчы, такія звесткі могуць падавацца падатковай або мытнай службе. Але, здаецца, нідзе ў заканадаўстве не гаворыцца аб тым, што камусьці можа быць перададзенае права на публічнае агучванне вашых асабістых звестак.

Магчыма, гэта робіцца на аснове ўнутрыведамасных дакументаў або заганнай практыкі. Але ў кожным выпадку, такога кшталту нарматывы або пастановы не павінны ўступаць у супярэчнасць з законамі РБ.

Калі ўжо «вярстаўся нумар», нам ператэлефанавалі з КЖРУЭП «Савецкае» і паведамілі, што завінавачаныя грамадзяне, якія маюць паважлівыя прычыны затрымкі па аплаце, могуць звярнуцца да іх з пісьмовай заявай, і тады звесткі пра іх не будуць размяшчацца ў публічным спісе завінавачаных.