Юрый Бандажэўскі: Я надта баюся за беларусаў, шмат у каго зніжаны імунітэт

Знакаміты прафесар распавёў, чым падобныя каранавірус і аварыя на ЧАЭС.

Юры Бандажэўскі ў 31 год абараніў доктарскую дысертацыю і стаў самым маладым прафесарам медыцыны ў СССР. Пасля шматгадовых даследаванняў зрабіў афіцыйную выснову аб рэальнай сітуацыі з радыеактыўным заражэннем ў Беларусі. У 1999 годзе арыштаваны паводле падазрэння нібыта ў атрыманні хабару, пазней асуджаны, вызвалены ў 2005 годзе. Ганаровы грамадзянін 17 французскіх гарадоў, у тым ліку Парыжа. Кіруе міжнародным навукова-даследчым цэнтрам «Экалогія і здароўе», створаным у Кіеве, праводзіць даследаванні ў забруджаных раёнах Украіны, піша kp.by.

- Каранавірус, як і Чарнобыльская аварыя - гэта тэсты на гатоўнасць грамадства супрацьстаяць выклікам. Толькі Чарнобыль закрануў тэрыторыю лакальна, а каранавірус - увесь свет.

Сістэма ў многіх краінах была не гатовая, інакш паніка б не ўзнікла. Адразу б ўключаліся ў працу метадычкі, з'явіліся б тлумачэнні спецыялістаў, кантроль, адбор людзей, якія могуць быць небяспечныя. Але вы бачыце, што дзеецца...

Людзі заўсёды ва ўсіх краінах хварэлі цяжка, але не было такой масавасці. І яшчэ грамадства было маральна не гатова да сітуацыі.

- Некаторыя ўпэўненыя: «беларусы - загартаваныя, абміне...» Нас жа палохалі курыным, свіным грыпам, прарочачы пандэмію...

- Памятаю, як беларуская ўлада іранізавала з гэтай сітуацыі і мела рацыю - тады сапраўды было празмернае нацягванне сітуацыі. Цяпер сітуацыя больш сур'ёзная, каранавірус разнеслі па ўсім свеце.

Італійцы таксама да апошняга не верылі: пілі, елі, абдымаліся. Не звяртаючы ўвагі на інфармацыю, што адная рэстарацыя можа заразіць паўгорада. Я вельмі ўстурбаваны за беларусаў, шмат у каго паніжаны імунітэт, і ў мяне ў Менску дзве дачкі.

- Кітай і Італія пайшлі адным шляхам, Швэцыя, як і Беларусь, дагэтуль не ўвялі карантын. Што, на ваш погляд, правільна?

- Тут няма адзіна правільнага выбару. Карантын уводзяць, каб не ўсе адразу захварэлі. Але яго баяцца, таму што эканоміка прасядае грунтоўна. Калі ў краіны няма сур'ёзнай фінансавай падушкі, будзе цяжка выжываць.

Некаторыя разважаюць: «Так, нейкая частка грамадства загіне, але эканоміку не страцім». З іншага боку, у Італіі страчваюць і людзей, і эканоміку. Людзі захварэлі адначасова, усім адразу не змаглі дапамагчы - у гэтым трагедыя.

У немцаў можа прайсці лягчэй - яны пунктуальныя і дысцыплінаваныя. Каб паказаць неабходнасць карантыну, Мэркель сышла на самаізаляцыю. Абвясцілі, што ў яе падазрэнне на вірус, ёй робяць аналізы, і яна сваім прыкладам паказала важнасць карантыну.

- Як супрацьстаяць паніцы?

- Аднойчы раніцай шмат гадоў таму я сядзеў у кабінеце кіраўніцтва Гомельскай вобласці, разглядалі пытанні. А ўвечары да мяне ўварваліся і арыштавалі паводле дэкрэта аб тэрарызме. Страшней за ўсё было за сям'ю: яна была паважаная і шчаслівая, і ў адзін момант людзі адвярнуліся. Так што ў мяне ёсць досвед працы з панікай.

Важна ўнутрана сабрацца, зразумець, што трэба дапамагаць людзям. Я стараюся працаваць, хоць здароўе цяпер у мяне не вельмі. Але нават у самых складаных умовах я стараўся шукаць, якія падзеі дастаўляюць мне хоць бы маленькую радасць. Вось сонейка ўзышло - ужо добра.

Гэта сістэма псіхалагічнага трэнінгу: калі ты сядзіш самі ведаеце дзе і ў вельмі жорсткіх умовах - ты ці звар'яцееш, ці размякнеш, як пластылін. Трэба быць аптымістам, дастаўляць радасць блізкім. Жарты, добрая музыка, вясёлыя лёгкія фільмы. Сабака нестандартна нагамі падрыгаў - ужо смяёмся. Паніка - гэта фініш: прападзе і чалавек, і сям'я.

- Ужо набіў аскому парадай мыць рукі. Многія злуюцца: «Што, мы да гэтага не мылі?»

- Мыць абавязкова па 10 разоў на дзень. Ёсць алгарытм: адна рука павінна рабіць адно, другая - іншае. Не змешваць.

Калі вы адкрываеце вонкавую дзверы ў доме, то гэтую руку паднімаеце ўверх і несяце мыць, адкручваючы кран другой рукой, у якой не было кантакту з навакольным светам. Ні ў якім разе не чапайце вочы, лоб, нос, рот.

Мыць 20 секунд, не менш і вышэй запясцяў сантыметраў на 10. На дварэ - маска, акуляры, пальчаткі. У ліфце ездзіць па адным. Сабачка пагуляў на дварэ - памыйце яму лапы і пысу мыльнай вадой.

Падлогу і паверхні мыйце двойчы на дзень, са спецсродкамі.

Людзям пасля 50-ці пакуль лепш не выходзіць, я выходжу толькі ў краму, калі людзей мінімум. Хаджу ў акулярах і самаробнай масцы са шчыльнай марлі. І ні да каго не падыходзьце бліжэй чым на метр. Ва Украіне людзі ўжо так жывуць.

Каб не панікаваць - займіцеся справай: забяспечце блізкіх пальчаткамі, маскамі. Замест аптэчных папяровых пашыйце з марлі на некалькі слаёў. Глупства, калі кажуць, што маска не абараняе. Абараняе! Калі яна адна - мыйце і апрацоўвайце.

Патрэбныя вітаміны, яны таксама дапамагаюць. Вітамін С узмацняе здольнасць макрафагаў пераварваць вірусныя часціцы. Пабольш ежце садавіны і гародніны. Піце комплексы полівітамінаў, у тым ліку групы В, яны спрыяюць фармаванню ахоўных сіл арганізма. Важная фоліевая кіслата, вітамін В12, а таксама, вітамін Д.

Ежце не свініну з тлушчам, а курыцу, рыбу, індычку, яйкі - імунітэт заснаваны на бялковым харчаванні. Найперш гэта трэба дзецям.

Я чаму баюся за беларусаў - імунітэт вельмі моцна зніжаны, пакуль ён праяўляецца ў росце анказахворванняў і незразумела як павядзе сябе ў перыяд пандэміі каранавіруса. Ад раку памірае вялізная колькасць беларусаў, і гэтую праблему трэба развязваць. Але спачатку трэба справіцца з каранавірусам.

Каранавірус - урок ўсяму чалавецтву. Трэба верыць у будучыню і нанова вучыцца жыць. Тое, што жыццё зменіцца - гэта добра, яно не павінна быць стабільным. Ля дома ўсё жыццё не праседзіш, як раней.

Раней мы баяліся пагрозы ядзернай вайны. Яна нікуды не сышла, але высвятляецца, можна так ударыць - што ва ўсіх усё затрасецца і без ядзернай зброі.

Цяпер шмат што залежыць ад навукоўцаў - калі яны распрацуюць метады спецыфічнай прафілактыкі? Важна адпрацаваць схемы лячэння. Зараз усе грошы трэба аддаць на абарону здароўя людзей.

Трэба мяняць філасофію свету: ад вар'яцкага ўзбагачэння да клопату аб блізкіх. У беларусаў заўсёды было паняцце «людскасць». Памятаю, як мы з маімі памерлымі сябрамі ацэньвалі чалавека менавіта паводле гэтай «людскасцi». Таму што менавіта гэта важная якасць дапамагае чалавеку выжыць у кожную часіну.