19 сакавiка 2024, aўторак, 8:30
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Прастора ваша, але час - наш

17
Прастора ваша, але час - наш
ІРЫНА ХАЛІП

Краіна, якая ніколі не спіць.

Спачатку былі нядзелі. Цёплыя жнівеньскія і не менш цёплыя вераснёўскія. І калі вакол казалі «навошта ператвараць рэвалюцыю ў шпацыры», людзі выходзілі зусім не на шпацыр.

Да нядзелі рыхтаваліся, як да апошняга бою. Адзявалі чыстае і зручнае (спартовыя штаны зручнейшыя, чым джынсы) - хто ведае, калі вернешся дадому з гэтага шпацыру? Даставалі з антрэсоляў скрынкі са старым хламам, знаходзілі кнопкавы тэлефон дваццацігадовага ўзросту і ўстаўлялі туды сім-карту, каб ніякай перапіскай у мэсэнджарах і падпіскай на тэлеграм-каналы не парадаваць карнікаў. Адносілі суседзям ключы і інструкцыю, чым і калі карміць ката. Калі высвятлялася, што суседзі таксама збіраюцца на марш, прызначалі «старэйшага для катоў», які павінен быў, калі што, узяць шэфства над усімі гадаванцамі пад'езда ці нават дома. Адвозілі да сваякоў ці сяброў дзяцей і дазвалялі не ісці заўтра ў школу, калі бацькі са шпацыра не вернуцца.

Потым да нядзеляў дадаліся суботы з жаночымі маршамі. А навошта, уласна, прапускаць яшчэ адзін выходны дзень, калі не працу ісці не трэба? Не на канапе ж яго бавіць - за лета ў народа сфармаваліся іншыя звычкі. Пазней з'явіліся панядзелкі з маршамі пенсіянераў і студэнтаў. За імі - ланцугі салідарнасці ў працоўны час усе пяць дзён на тыдзень.

І ўвесь гэты час, паралельна з вялікімі агульнымі маршамі, у беларускіх гарадах ішло сапраўднае партызанскае жыццё. Суседзі пазнавалі адзін аднаго не толькі ў твар, але і па імёнах і мянушках у тэлеграм-чатах. Бел-чырвона-белыя вокны і балконы з'яўляліся зусім не па нядзелях, а ў кожны дзень і час. Сцягі, якія таямнічым чынам узнікалі быццам бы проста ў паветры паміж вышыннымі дамамі, не падпарадкоўваліся логіцы выходных і працоўных дзён. Вечаровыя шпацыры двароў і раёнаў не залежалі ад таго, ці трэба заўтра іх удзельнікам ісці на працу. Нават калі карнікі пачалі бадзяцца па дварах, вылоўліваючы мясцовых, гэта нічога не змяніла - проста акцыі сталі яшчэ больш партызанскімі. Цяпер у многіх дваровых чатах месца і час збору не паказваецца загадзя. Усе чакаюць і, атрымаўшы сігнал, зрываюцца з месца, бягуць са сцягамі ў месца, якое толькі што была названае, становяцца ў ланцуг салідарнасці, запісваюць відэа ці робяць выдатныя фатаграфіі. Да таго часу, калі на месца збору прыязджаюць міліцэйскія мікрааўтобусы, ужо нікога няма. Хіба што вусаты снегавік, падазрона падобны да аднаго трохпрацэнтнага персанажа мінулага, здзекліва павітае працаўнікоў дубіналу.

Беларусы зрабілі нечаканую рэвалюцыю, якіх у гісторыі яшчэ не было: яны пачалі не з прасторы, а з часу. Мы пакуль не захапілі прастору, па якой ездзяць мікрааўтобусы і картэжы, не занялі кубатуры, у якіх сядзяць і трасуцца ад страху карнікі і службоўцы, не рассялілі іх замест сябе па замкнёных аб'ёмах турэмных камер. Прастора - пакуль ваша, трохпрацэнтнага. Але час - наш. І не толькі ў пераносным сэнсе, але і ў першасным. Няма больш у дня ні хвіліны вольнай, каб нашы гарады апускаліся ў сон і ніхто ва ўсёй краіне ў гэты момант не праводзіў партызанскую акцыю. Краіна больш не спіць. Мы змяняем адзін аднаго на вахце, каб даць адпачыць суайчыннікам, і выходзім хоць у ноч, хоць у дзень. Гэта наш час.

І калі раней хоць бы на досвітку жыццё заціхала, як і належыць змрочнай цёмнай зімой, бо няма сіл прачнуцца і выйсці з дому, толькі згодна з будзільнікам на працу, у апошні момант, у напаўсонным стане, марачы пра вясну і сонца, то цяпер нават на досвітку людзі выходзяць на шпацыры са сцягамі, становяцца ў ланцугі салідарнасці, будзяць дрымотнае наваколле задорным «Жыве Беларусь!». Да працы яшчэ дзве, а то і тры гадзіны, але замест таго, каб спаць, некалькі разоў запар пераводзячы будзільнік на «яшчэ дзесяць хвіліначак», людзі выходзяць на двор.

«Малінаўка, - хочацца закрычаць, - і чаго табе не спіцца? Холадна, цёмна, да вясны бясконца доўга. Вяртайся дадому, спі, не мерзні» Але не, не вяртаецца Малінаўка. Ходзіць, спявае, вешае сцягі і стужачкі, лепіць снегавікоў, піша на снезе «Наша возьмем!», каб тым, хто выйдзе пазней, было не холадна, а радасна.

Так пачынаюцца нашы дні - з сюрпрызаў для суседзяў і мінакоў, для свайго раёна і для ўсёй краіны. Так заканчваюцца дні рэжыму - страхам, злосцю і бяссіллем. І час цяпер – важнейшы за прастору.

Ірына Халіп, спецыяльна для Charter97.org

Напісаць каментар 17

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках