Як будзе працаваць ковід-сертыфікат ЕЗ, і ці змогуць яго атрымаць беларусы

Лічбавыя COVID-сертыфікаты пачнуць дзейнічаць у Еўразвязе з 1 ліпеня.

Рэгламенты аб іх увядзенні Рада ЕЗ аднагалосна зацвердзіла на сваім пасяджэнні ў Люксембургу ў пятніцу, 11 чэрвеня. Пры гэтым некаторыя краіны ўжо пачалі іх выдаваць, каб палегчыць сезон адпачынкаў ва ўмовах пандэміі. DW тлумачыць, як будуць працаваць COVID-сертыфікаты і ці змогуць імі скарыстацца грамадзяне Расеі і Беларусі.

Тры ковід-сертыфіката Еўразвязу

Еўрапейскія COVID-сертыфікаты будуць трох тыпаў - якія пацвярджаюць поўную вакцынацыю ад каранавіруса, негатыўны тэст або выздараўленне. Тыя, хто не паспеў зрабіць падвойную прышчэпку ці не перахварэў на ковід, пасля кожнага ПЦР або антыген-тэсту на каранавірус будуць атрымліваць лічбавае пацверджанне аб негатыўным выніку. Гэтыя сведчанні будуць бясплатнымі.

Людзі, заразіліся каранавірусам, змогуць атрымаць сертыфікат праз мінімум 11 дзён пасля станоўчага ПЦР-тэсту. Дзейнічаць ён будзе 180 дзён. Тэсты на антыцелы падставай для выдачы сертыфікатаў не будуць. Зрэшты, рэгламент прадугледжвае такую магчымасць у будучыні, калі для гэтага будзе дастаткова навуковых звестак.

Дзейнічаць сертыфікаты будуць у 31 краіне: 27 краін Еўразвязу, а таксама Ісландыі, Ліхтэнштэйне, Нарвегіі і Швейцарыі, якія не ўваходзяць у ЕЗ, але якія з'яўляюцца часткай Шэнгенскай зоны.

Ці будуць у ЕЗ ковід-сертыфікаты для «Спутніка V»?

Выдаваць сертыфікаты будуць, перш за ўсё, тым, хто прайшоў вакцынацыю зарэгістраванымі ў Еўразвязе прэпаратамі. На сённяшні дзень іх чатыры: BioNTech/Pfizer, Moderna, AstraZeneca і Johnson&Johnson.

Дзяржавы ЕЗ і Шэнгена на свой разгляд змогуць выдаваць і прызнаваць сертыфікаты і ў выпадку вакцынацыі прэпаратамі, рэкамендаванымі Сусветнай арганізацыяй аховы здароўя (САЗ) да выкарыстання ва ўмовах надзвычайнай сітуацыі. Акрамя чатырох дапушчаных у ЕЗ, у гэтым спісе зараз індыйскі аналаг AstraZeneca Covishield, а таксама дзве кітайскія вакцыны - Sinopharm і Sinovac.

Расійскі «Спутнік V» пакуль не атрымаў вэрдыкт ні ад САЗ, ні ад еўрапейскага рэгулятара EMA, - яны чакаюць падачы з РФ усёй неабходнай інфармацыі і праводзяць інспекцыі.

На жаданне краіны Еўразвязу змогуць выдаваць сертыфікаты і на вакцыны, якія атрымалі часовы нацыянальны допуск. Вугоршчына, напрыклад, ужо некалькі месяцаў выкарыстоўвае «Спутнік V». Зрэшты, ці прызнаваць гэтыя сведчанні, будзе самастойна вырашаць кожная дзяржава.

Якім будзе ковідны сертыфікат Еўразвязу

Сертыфікат можна будзе атрымаць у лічбавай і папяровай форме. У першым выпадку трэба будзе загрузіць асобны дадатак. Кожная краіна ЕЗ або Шэнгенскай зоны створыць для гэтага сваю праграму. У Нямеччыне мабільны дадатак называецца CovPass. Запусцілі яго 10 чэрвеня. Функцыяй загрузкі сертыфікатаў дапоўнены і стары дадатак для адсочвання кантактаў Corona-Warn-App, што дзейнічае ў ФРГ.

Атрымаць ковід-сертыфікаты можна будзе ў клініках, кабінетах дактароў і цэнтрах вакцынацыі. У Нямеччыне іх будуць выдаваць і аптэкі.

COVID-сертыфікат будзе ўтрымліваць дату прышчэпкі ці тэсту, звесткі пра іх і інфармацыю пра тое, кім быў выдадзены дакумент. Галоўным яго элементам стане QR-код. З яго дапамогай можна будзе праверыць аўтэнтычнасць сертыфіката. Хто менавіта будзе праводзіць праверку, вырашаць улады кожнай краіны. У рэгламенце прадугледжана, што правяраць QR-коды будуць, між іншым, у аэрапортах, партах, на вакзалах і аўтастанцыях.

Для ўзаемнага прызнання сертыфікатаў паміж рознымі краінамі Еўракамісія стварыла партал, праз які будуць перадавацца ключы для праверкі аўтэнтычнасці QR-кодаў. Перадача персанальных звестак праз яго забароненая. Да гэтай сістэме падключыліся ўжо 12 краін.

Як можна будзе скарыстацца ковід-сертыфікатам?

Сертыфікаты павінны палегчыць паездкі ва ўмовах пандэміі. Зрэшты, калі ў чалавека ёсць такое сведчанне, гэта яшчэ не азначае, што ён зможа падарожнічаць без абмежаванняў. Усё будзе залежаць ад правіл у асобна ўзятай краіне ці рэгіёне. Пры гэтым калі мясцовыя ўлады, да прыкладу, здымаюць якія-небудзь абмежаванні для цалкам вакцынаваных жыхароў сваёй краіны, гэтыя ж умовы павінны распаўсюджвацца і на грамадзян іншых краін з сертыфікатам прышчэпкі ад каронавіруса.

Дзяржавы ЕЗ падчас перамоў з Еўрапарламентам настаялі на ўнясенне ў ковіднае пасведчанне наступнага тэксту: «Гэты сертыфікат не з'яўляецца праязным дакументам... Перад падарожжам праверце, калі ласка, меры абароны грамадскага здароўя ў краіне прызначэння і звязаныя з імі абмежаванні».

Ці змогуць беларусы атрымліваць ковід-сертыфікаты ЕЗ?

Першы з зацверджаных рэгламентаў уводзіць COVID-сертыфікаты для грамадзян Еўразвязу і краін Шэнгенскай зоны. Другі распаўсюджвае іх дзеянне на грамадзян трэціх краін, якія пражываюць у ЕЗ або Шэнгене, альбо ж тых, хто легальна заехаў туды з любой мэтай, напрыклад, для турыстычнай паездкі. Да гэтага ў ЕЗ ужо вырашылі аслабіць абмежаванні на ўезд для грамадзян з трэціх краін. Жыхары Расеі ці Беларусі, якія плануюць паездку ў ЕЗ, будуць мець магчымасць атрымаць сертыфікат, калі пададуць «надзейны доказ» зробленага тэсту або вакцынацыі. Зрэшты, да гэтага ім трэба будзе высветліць, якія краіны выдаюць пасведчанне пасля прышчэпкі «Спутнік V».

У далейшым прадугледжаны і другі варыянт - прызнаваць будуць і выдадзеныя трэцімі краінамі сертыфікаты. Для гэтага Еўракамісія павінна будзе праверыць сістэму іх выдачы і праверкі і пацвердзіць, што яна сумяшчальная з еўрапейскай. Урад Украіны, напрыклад, пачаў казаць пра гэта з Брусэлем яшчэ ў красавіку, хоць да канчатковага зацвярджэння рэгламентаў фармальныя перамовы пачацца не маглі.