Ад Івана Жахлівага да Пуціна: Як РФ вядзе інфармацыйную вайну

Амаль усё ХХ стагоддзе было «адрэдагаванае» пад інтарэсы расейскай прапаганды.

Інфармацыйная гігіена і крытычны аналіз павінны быць побач з намі заўсёды. Як анёлы-захавальнікі ад фэйкаў, ілжывай інфармацыі, чутак, адкрытай хлусні. Часта гэта тое, што мы бачым у навінах або тэлешоў, чытаем у сацсетках, чуем ад суседзяў, піша міністр культуры і інфармацыйнай палітыкі Украіны Аляксандр Ткачэнка.

Кожны жыве ў сваёй камфортнай інфармацыйнай абалонцы, не выходзячы з яе. Адно кола людзей, адны групы ў сацсетках, адны ўлюбёныя праграмы на ТБ. Новыя звесткі і факты часта не ўспрымаюцца наогул, а тое, што адбываецца ў «абалонцы», уважаецца на 100% тым, што адпавядае рэчаіснасці.

А цяпер уявіце: са школы вы вучыце ілжывыя і скажоныя падзеі з гісторыі. Проста з падручнікаў. Вядома, гэта застанецца ў памяці, і вы нават не падумаеце, што тут можа быць няпраўда. Але курс гісторыі, у тым ліку сусветнай - у кожнай краіне розны. Нават калі гаворка ідзе пра адны і тыя ж даты або эпохі. Дзе перабольшаныя заслугі адных, прыменшыя іншых. Добра, калі гэтыя адрозненні нязначныя. А калі паняцце і аснова істотна змененыя? Для якой мэты? Як элемент агрэсіі, як спроба сцерці ідэнтычнасць, як утойванне фактаў, некамфортных для сучаснага стану або палітычнага ладу.

Возьмем у якасці прыкладу Старажытнарускую дзяржаву. Больш канкрэтна тое, як асвятляюць гэты перыяд у Расеі. Русь там вывучаюць менавіта як гісторыю Расеі. Паралельныя версіі, такія як, напрыклад, нарманская тэорыя аб скандынаўскім паходжанні Рурыка і экспансіі варагаў на ўсход, нават не разглядаюцца.

Фальсіфікацыяй гісторыі Кіеўскай Русі ў суседняй дзяржаве займаліся стагоддзямі. Пачынаючы з Івана Жахлівага, а затым за Пятром І ў пачатку ХVIII стагоддзя старажытныя летапісы і запісы знішчаліся і падмяняліся. Бо былі невыгодныя для рэжыму таго часу. Гісторыю запазычалі, перапісвалі, прысвойвалі. Па факце. Узнікненне Кіева - 482 год, Кіеўскай дзяржавы - першая палова IX стагоддзя, узнікненне Масковіі - 1277. Што зрабілі расейскія гісторыкі? Кіеўская Русь проста стала «этапам» у стварэнні Масковіі, ці Расеі. Пра тое, што іх краіна толькі пачынала з'яўляцца, калі суседняя дзяржава шчасна існавала сотні гадоў да таго, школьнікам не распавядаюць. Нявыгадныя факты з гісторыі забываюцца ці амаль не вывучаюцца. Як, напрыклад, продаж расейскай тэрыторыі Амерыцы. Менш чым па 5 цэнтаў за гектар.

Успомнім, напрыклад, міф пра «28 панфілаўцаў» - пра 28 жаўнераў, якія падчас Другой сусветнай вайны ўсе разам нібыта гераічна загінулі, але не пусцілі ворага ў горад. І пры гэтым яшчэ 29-га свайго сябра расстралялі за тое, што падняў рукі ўверх і здаўся. Пасля выявілася, што гэта проста міф, мастацкая выдумка журналіста. Які стаў часткай гісторыі, школьнай праграмы, пра якую здымалі фільмы і ў гонар якой называлі вуліцы. Наіўна думаць, што гэта была выпадковасць. Іх проста малявалі «з нуля». У гэтым выпадку хлусня настолькі абрасла дэталямі, што калі пра гэта заявілі - было вялікае здзіўленне. Але не кожны ў выніку пра гэта даведаўся і ўспрымае гэтую падзею як выдумку. 28 панфілаўцаў - адна з незлічоных куч гісторый, якія пішуцца, каб паказаць «вялікую дзяржаву» з героямі, адзінаўладдзем, першынством і вяршэнствам. Так было за СССР. Нічога не нагадвае?

На жаль, гэтая тэндэнцыя прадаўжаецца і цяпер: амаль усё ХХ стагоддзе было «адрэдагаванае» пад інтарэсы расейскай прапаганды. Стварэнне выявы шчаслівага савецкага грамадзяніна з каўбасой па 2.20 у сетцы.

XXI стагоддзе з развіццём інфармацыйных тэхналогій кінула выклік усім краінам. Экспансія расейскай і прарасейскай хлусні стала глабальнай. Мы гэта бачылі і на тэлеэкранах з незабыўнай тройкі каналаў Медведчука. Мы гэта бачым кожны дзень у інтэрнэт-СМІ і сацсетках. Менавіта таму я заклікаю ўсіх аналізаваць інфармацыю, крытычна ўспрымаць усе агрэсіўныя тэзісы. Пандэмія навучыла нас рэгулярна мыць рукі. Інфармацыйная гігіена больш важная. Памятайце - не кожны «распяты хлопчык» існуе, аднак у кожнай матрошцы можа знаходзіцца інфармацыйная бомба.