Беларусы не хочуць працаваць за грашы

Зафіксаваны новы гістарычны мінімум занятых у эканоміцы.

Колькасць працоўнага насельніцтва ў Беларусі скарачаецца ўжо шмат гадоў, і не толькі (а цяпер - і не гэтулькі) з прычыны дрэннай дэмаграфіі або эканамічнага бязладдзя, піша infobank.by.

У 2021-м гэты працэс яшчэ паскорыўся: тэмпы падзення колькасці занятых у эканоміцы ў гэтым годзе - самыя высокія за апошнія 5 гадоў, вышэйшыя, чым у кавідны перыяд 2020 года, і набліжаецца да ўзроўню крызісных 2015-16 гадоў.

Але ж цяпер у краіне - наадварот, ідзе фінансава-эканамічны ўздым, паслякавіднае аднаўленне: стабільнасць беларускага рубля, рэальны рост ВУП, павелічэнне заробкаў у даляравым эквіваленце.

Напрыклад, сярэдні заробак у чэрвені ў 2021 годзе ў далярах стаў найбольшы за 7 апошніх гадоў, з 2014 года - $ 566 (курс на канец месяца). Ці гэта не падстава для паляпшэння сітуацыі з занятасцю, скарачэння «гастарбайтэрства» беларусаў?

Тым не менш, дынаміка ў сферы занятасці ў Беларусі - негатыўная, і з тэндэнцыяй да далейшага пагаршэння.

За студзень-чэрвень 2021 года колькасць працоўных у краіне стала меншая на 42,2 тысячы чалавек. А за год (за апошнія 12 месяцаў) - на 36,6 тысяч чалавек. - менш, чым за паўгода, што гаворыць аб тым, што скарачэнне колькасці занятых паскорылася менавіта ў гэтым годзе.

І зараз дынаміка - самая дрэнная за 5 гадоў.

Адсоткавае скарачэнне па гадах выглядае наступным чынам:

Вынік - падзенне колькасці занятага насельніцтва ў эканоміцы да новага гістарычнага мінімуму 4 млн 267,6 тысяч чалавек у чэрвені 2021 года. За 10 гадоў (чэрвень 2021 года да чэрвеня 2011 года) працоўных у Беларусі стала менш амаль на 400 тысяч чалавек (гэта - «мінус цэлы абласны цэнтр працаўнікоў»).

Моцнае зніжэнне да гэтага было ў 2014-16 гадах, што было абумоўлена не столькі дэмаграфічнымі зменамі, колькі фінансава-эканамічным крызісам, якія суправаджаліся неаднаразовай дэвальвацыяй і падзеннем ВУП.

У 2017-19 гадах сітуацыя палепшылася - падзенне колькасці занятых стала значна больш павольным. Але ў 2020-м - ізноў паскарэнне, выкліканае пандэміяй і ўзнікненне праз яе эканамічнага крызісу ва ўсім свеце.

А са студзеня 2021 года скарачэнне пайшло яшчэ хутчэй, і праз пэўны ўздым у лютым-сакавіку - падзенне ў красавіку, траўні і чэрвені, да новага гістарычнага мінімуму.

Прычым усе гэтыя тры апошнія месяцы падзення колькасці занятых адбылася на фоне ўздыму ў гэтыя ж самыя тры месяцы фінансава-эканамічнага стану Беларусі: BYN-рубель умацаваўся, ВУП вырас, заробкі ў далярах павялічыліся.

Адзінай эканамічнай прычынай памяншэння колькасці працоўных у гэтыя месяцы можа быць толькі «аптымізацыя» бюджэтнага сектара на фоне наймацнейшага дэфіцыту бюджэту - скарачэннем бюджэтнікаў.

Атрымліваецца, што асноўнай, у такім выпадку, прычынай застаецца толькі палітычная: вельмі шмат з'язджаюць з Беларусі.

І не толькі праз страх пераследу, але і страціўшы надзею на імклівае кардынальнае паляпшэнне сітуацыі ў краіне - на фоне ўведзеных санкцый і мацнейшага замежнапалітычнага пагаршэння, якое не хутка развяжацца.

Адначасова ў Беларусі ідзе і такі, узаемна выключаны працэс: людзям у краіне працаздольнага ўзросту ўсё цяжэй знайсці працу, а наймальнікам усё цяжэй знайсці працаўнікоў.

людзям усё цяжэй знайсці працу:

адпаведную іх спецыяльнасці і кваліфікацыі

добры заробак і ўмовы працы

праца, якая знаходзіцца ў тэрытарыяльнай даступнасці

наймальнікам усё цяжэй знайсці працаўнікоў адпаведнай спецыяльнасці і кваліфікацыі, згодных працаваць у прапанаваных умовах і за прапанаваны заробак, якія не маюць патрэбы ў жыллі - з мясцовых.

І ўсё часцей гэтыя ўмовы работнікаў і наймальнікаў не супадаюць, і нават не перасякаюцца - не адпавядаюць ні ў адным з трох пунктаў. Таму людзям усё часцей даводзіцца шукаць працу за мяжой, дзе з трох умоў адсутнічае толькі трэцяя.

І «палітычны» выезд тут толькі ўзмацняе гэты негатыў.

Але ўсё гэта пагаршэнне ў сферы эканамічнай занятасці насельніцтва Беларусі - далёка яшчэ не мяжа: паступова пачынаюць адбівацца санкцыі. Што таксама можна назваць палітычнай прычынай - бо іх увядзенне абумоўлена менавіта палітыкай.

Ужо з'явіліся паведамленні аб адмове некаторых кампаній працаваць з БелАЗам, вытворчасць якога цалкам завязана на імпарт абсталявання і механізмаў тых самых вытворцаў. Гэта пагражае прыпыненнем горадаўтваральнага прадпрыемства, што азначае вялікія страты працоўных месцаў.

А калі так пойдзе па ўсёй Беларусі, то працы ў краіне стане ўжо значна менш, чым ахвотных яе займець. І дасягнуты ў чэрвені гістарычны мінімум колькасці занятых у эканоміцы будзе яшчэ не раз абнаўляцца.