«Беларусы нешта падазраюць»

Стала вядома, што хавае Нацыянальны банк.

Нацбанк перастаў рэгулярна публікаваць інфармацыю аб інфляцыйных чаканнях насельніцтва з 2022 года, пры гэтым неаднаразова чыноўнікі казалі, што гэтыя звесткі збіраюць далей, але пры гэтым не ўважаюць за патрэбнае рабіць іх здабыткам шырокай грамадскасці, пішуць "Вашы грошы".

Аўтары праекта пракаментавалі вынікі ўласнага апытання аб інфляцыйных чаканнях беларусаў:

- На першым слайдзе паказана, як, на думку чытачоў, змяніліся цэны за апошнія 12 месяцаў. У чэрвені тых, хто мяркуе, што цэны "выраслі вельмі моцна", было 34%, а ў кастрычніку стала 37%.

Крыху больш стала і беларусаў, якія адказалі, што цэны «выраслі сярэдне», з 38% у чэрвені да 42% у кастрычніку.

У цэлым жа відаць, што скарачаецца колькасць тых, хто не можа адказаць (усім усё ясна) і адначасова сярод апытаных зменшылася аптымістаў: тых, што верыў, што цэны «выраслі нязначна», стала 9% (было — 12%), а тых, хто меркаваў, што яны «не змяніліся», засталося толькі 2% (у чэрвені — 4%).

Выходзіць, што нягледзячы на запэўненні ўрада аб тым, што інфляцыя знаходзіцца на рэкордна нізкіх узроўнях, 79% нашых чытачоў адчувалі сітуацыю зусім інакш.

Вывучаючы другі графік, мы бачым больш дакладнае размеркаванне ў канкрэтных лічбах. 25% (раней 28%) апытаных мяркуюць, што цэны выраслі больш, чым на 17%. Пры гэтым яшчэ 50% упэўненыя, што цэны выраслі ад 8 да 17% (раней 48%).

Колькасць тых, хто адзначае рост на 5-8%, у параўнанні з чэрвенем вырасла з 6 да 9%. А тых, хто давярае звесткам, абвешчаным Белстатам, і мяркуе, што за год цэны падраслі на 2-5%, стала менш, 5% у чэрвені ўпалі да фатальных у беларускай палітыцы 3%.

Калі ж разгледзець тое, як беларусы бачаць найбліжэйшую будучыню, стануць прыкметныя нашмат большыя змены ў параўнанні з папярэднім апытаннем.

Адсотак рэспандэнтаў, упэўненых, што цэны будуць расці хутчэй, чым цяпер, павялічыўся з 32% да 42% — гэта значна. Крыху знізіўся (за кошт песімістычна настроеных) адсотак тых, хто верыць, што цэны будуць расці прыкладна гэтак жа, як і цяпер - з 49% да 45%.

Гэта значыць, што не толькі чыноўнікі, якія прызнаюць насоўванне праблем, але і насельніцтва разумеюць, што вынікам адміністрацыйнага рэгулявання цэн будзе толькі іх павышэнне.

Гледзячы на гэтыя дадзеныя і параўноўваючы іх з тымі паказчыкамі інфляцыі і планамі на наступны год, што абвяшчае ўрад, цяжка сказаць, што беларусы зліліся ў адзіным экстазе і разам з уладамі глядзяць у светлую будучыню.

Болей напрошваецца іншая сітуацыя: запалоханага, недаверлівага насельніцтва, якое чакае чарговага «паскудства» ад урада. Не на пустым месцы, між іншым.

Цяпер некалькі слоў аб тым, як чытачы прадбачаць інфляцыю найбліжэйшым часам у канкрэтных значэннях. Найперш кідаецца ў вочы рост тых, хто ўпэўнены, што цэны будуць расці больш, чым на 17% — у чэрвені іх было 33%, а ў кастрычніку стала 39%.

Калі ж гаварыць пра больш памяркоўныя прагнозы што да інфляцыі, ад 8 да 17%, то відаць, што агульная колькасць людзей, якія пільнуюцца такога меркавання, не моцна змянілася: раней у трох пазіцыях іх было 51%, а цяпер стала 48%.

Пад канец хочам адзначыць, што ў апошнім аглядзе інфляцыі Нацбанк мімаходзь прагаворваецца аб інфляцыйных чаканнях насельніцтва, якія былі атрыманыя ў выніку яго даследаванняў. Паводле гэтых звестак беларусы (у лік якіх уваходзяць не толькі спрактыкаваныя і дасведчаныя карыстальнікі тэлеграм-каналаў, як у нас) чакаюць у наступным годзе інфляцыю пад 11–12%, што спрэс сугучнае з нашымі апытаннямі.

Асабліва ў тым, наколькі моцна адчуванні інфляцыі разыходзяцца з афіцыйнымі дадзенымі. А раз такая далёкая ад народа дзяржаўная статыстыка ў росце цэн, то і высновы што да пакупніцкіх і ашчадных паводзін насельніцтва будуць у чыноўнікаў моцна адрознівацца ад рэчаіснасці.