Чаму ў Беларусі так мала спадчыны Шагала

Мастацтвазнавец выдзеліў тры асноўныя аспекты.

Адразу некалькі аўкцыённых дамоў выставілі на продаж карціны Марка Шагала. Самую дарагую з іх - «Над горадам» - паспрабуюць прадаць на вячэрнім аўкцыёне Sotheby's 13 лістапада за $12-18 млн, піша «Салiдарнасць».

- У Віцебску ёсць музей Шагала, дзе выстаўленая яго графіка ў вялікай колькасці. Важны нюанс у тым, што гэта падарункі, - кажа мастацтвазнаўца Мікіта Моніч у інтэрв'ю «Обычному утру».

Гэта не тое, што беларускае грамадства, якое дэлегавала з сябе кавалачак пад назвай дзяржава, сказала: «Нам важны Шагал і мы абавязкова павінныя яго купіць».

Не, гэта спадкаемцы Шагала ў нейкі момант сказалі, што гэта радзіма іх вялікага продка і генія. Таму цэлай серыяй перадач была сфармаваная выдатная калекцыя і бліскучая бібліятэка.

Таму цудоўны збор кніг, якія ўвесь час праходзяць канферэнцыі, Шагалаўскія чытанні — усё гэта ёсць (у Беларусі — заўв.), нягледзячы на тое, што Шагал — гэта «буржуазны перажытак». Беларускія камуністы адмаўлялі Шагала як маглі. І гэта акурат адказ на пытанне, чаму ў нашай краіне яго мала.

Тлумачачы, чаму ў Беларусі мала работ Шагала, Моніч выдзяляе тры асноўныя аспекты:

- Па-першае, ён даўно з'ехаў і, адпаведна, большую частку свайго жыцця правёў па-за тэрыторыяй сучаснай Беларусі. Пісаў і быў прызнаны ў іншым месцы, і доўгі час уважаўся як чужы нам ідэалагічна мастак.

Па-другое, стаўшы вядомым мастаком, ён стаў заканамерна дарагім мастаком - моцна дарагім. Сапраўды, дазволіць сабе мільёны даляраў ці еўраў для набыцця яго работ складана.

Для гэтага патрэбная магутная воля — дзяржаўна-грамадская (асабліва, калі паміж дзяржавай і грамадствам ёсць сувязь нейкая) альбо прыватная — тое, што мы бачылі з «Белгазпрамбанкам», калекцыяй Віктара Бабарыкі.

Па-трэцяе, патрэбная юрыдычная база, каб можна было ад імя дзяржавы, калі мы хочам, нармальна ўдзельнічаць у тых жа аўкцыёнах без танцаў з бубнам. Тут ёсць праблемы: тыя, хто прымае пастановы, афармляюць такія механізмы заканадаўча, яны спадкаемцамі каго з'яўляюцца?

Адпаведна, з чаго мы ўзялі, што людзі, якія афіцыйна кажуць, што СССР - гэта вельмі здорава, павінны быць непаслядоўнымі? Яны паслядоўныя.

СССР - «вельмі здорава». СССР казаў, што Шагал – гэта буржуазны сіяніст, чужы нашаму грамадству. Усё лагічна.

Наоэшце мастацтва - гэта не дэсерт, а асноўная страва. Без культуры нам будзе цяжка куды-небудзь дайсці. Але да мастацтва трэба дарасці, - рэзюмуе мастацтвазнаўца.