Беларускі рэжым усё псуе

Чаму эканамічны крызіс у Беларусі не можа стаць часам новых магчымасцяў

Белстат апублікаваў звесткі аб дынаміцы і структуры валавога рэгіянальнага прадукту за люты. Мы бачым, што эканоміка ўсё яшчэ знаходзіцца ў глыбокай рэцэсіі, але з практычнага пункту гледжання гэтая глыбіня выглядае крыху аптымістычней, чым раней.

У дачыненні да студзеня-лютага мінулага года спад эканомікі склаў 3,6% па краіне ў цэлым, пры гэтым «адмоўны рост» ахоплівае ўсе рэгіёны без выключэння. Асобна варта адзначыць, што самыя сумныя паказчыкі дэманструе сталіца (мінус 6,3%), у той час як у Менскай вобласці спад істотна скараціўся (мінус 4,8% пры мінус 8,2% у мінулым месяцы), а Гарадзенская вобласць увогуле можа у наступным месяцы выйсці ў нуль ці нават у плюс (цяпер - мінус 0,5%).

Гаворачы аб макраэканамічных паказчыках, важна разумець, як крызіс уплывае на эканоміку. Само па сабе слова "крызіс" нясе негатыўную канатацыю, і мы сапраўды бачым мноства непрыемных, звязаных з ім наступстваў: інфляцыя, зніжэнне патэнцыялу эканомікі, банкруцтва, падзенне ўзроўню жыцця, рост няпоўнай занятасці і многае іншае.

Але ў той жа час у большасці эканамічных тэорый адзначаецца, што крызіс нясе ў сабе і магчымасці. Давайце паглядзім, што гэта за магчымасці і ці можа Беларусь іх рэалізаваць.

Крызіс дапамагае стымуляваць эканоміку. Рэч у тым, што ён дае магчымасць выяўляць відавочныя і стоеныя негатыўныя тэндэнцыі, якія збіраліся часам доўгія гады, і пры пісьменным кіраўніцтве краіны правільна размеркаваць намаганні на іх лячэнне. На жаль, у Беларусі гэта не працуе, бо ўлады, замест таго каб выявіць праблемы і пастарацца іх развязаць, уважаюць за лепшае іх "не бачыць". Прычым у самым літаральным сэнсе гэтага слова, напрыклад, закрываючы статыстыку ў галінах, якія падаюць.

Крызіс садзейнічае росту канкурэнтаздольнасці. У няпростыя часы можа падаць курс нацыянальнай валюты, гэта робіць прадукцыю краіны больш запатрабаванай за мяжой. Мы гэта ўбачылі на прыкладзе мінулага года, калі беларускія тавары за кошт рэзкага паслаблення беларускага рубля да расейскага (няхай і збольшага рукатворнага) сталі прывабныя для расейскіх спажыўцоў. Гэта дазволіла айчынным таварам больш актыўна канкурыраваць у Расеі, ды і на паліцах беларускіх крамаў таксама.

На жаль, сёлета і гэтая перавага пад пытаннем. Бо і паліцы ўжо запоўненыя, і магчымасці ў канкурэнтаздольнасці сталі абмежаваныя. Расейскі рынак, хоць і выглядае бяздонным, такім для нас зусім не з'яўляецца. Да таго ж, прыходу беларусаў рады не ўсе расейскія вытворцы. А «курсавы эфект» паступова сходзіць на нішто.

Крызіс дазваляе прыняць непапулярныя пастановы. Гаворачы проста, калі і так усё ляціць да д'ябла, можна растлумачыць насельніцтву, што трэба пацярпець, правесці адчувальныя для грамадства рэформы (напрыклад, падвышэнне пенсійнага ўзросту або рэформу сектара дзяржпрадпрыемстваў), затое пасля атрымаць вынік, ад якога ўсе перамогуць. І зноў у Беларусі гэтыя магчымасці выкарыстоўваюць спецыфічна. Як правіла, яны накіраваныя не на аздараўленне эканомікі, а толькі для развязання палітычных праблем. І, як паказвае практыка, у далейшым гэтыя непапулярныя пастановы прыводзяць да яшчэ большых праблем.

Крызіс - гэта змяненне плыняў капіталаў. Мы гаворым пра тэндэнцыю, пры якой з банкаў грошы сыходзяць у рэальны бізнэс, бо нярэдка прадпрыемствам, для таго каб аднавіцца, патрабуюцца прыстойныя ўліванні. І тут у нас праблемы. Сёння на банкі каласальны націск, накіраваны на тое, каб свабодныя грошы, якія ўтварыліся ў эканоміцы, пусціць на падтрымку не перспектыўных кірункаў, а зомбі-прадпрыемстваў. У выніку зазнаюць і банкі, і прыватны бізнэс, і эканамічная сітуацыя ў краіне ў цэлым, бо вядзе гэта да росту неплацяжоў, разлічвацца з якімі ў выніку даводзіцца бюджэту.

У выніку мы бачым сумную карціну: урад Беларусі, атрымаўшы большасць з магчымых негатыўных наступстваў крызісу, умудраецца пры гэтым знішчыць літаральна ўсе магчымыя плюсы.

Telegram-канал «Нашы грошы»