Мільярдэр Дзерыпаска раскрытыкаваў урад РФ за «падатак на падзенне рубля»

Моцны рубель ён назваў "вар'яцтвам".

Раптоўнае ўвядзенне з 1 кастрычніка "курсавой" мыты для экспарцёраў ударыць не толькі па экспарце, але і па ўсёй расейскай эканоміцы — па ўнутранай вытворчасці, бізнэс-клімаце і нават па курсе рубля, гаворыцца ў даследаванні Сталыпінскага інстытута, назіральную раду якога ўзначальвае адзін з найбагацейшых расейскіх прадпрымальнікаў Алег Дзерыпаска. Сам ён вельмі з'едліва напісаў пра «падатак на дэвальвацыю» ў сваім тэлеграм-канале:

«Узоры грунту, узятыя з астэроіда, які ляціць, — гэта вялікі прарыў у даследаванні космасу для ўсіх зямлян. NASA — малайцы. А ў нас зноў паборы/экспрапрыяцыі і ў выглядзе новых экспартных мытаў з сібірскіх прадпрыемстваў, што эквівалентна амаль 80% прыбытку (забываем пра разварот на Усход і ўздым Сібіру з каленяў), і ў выглядзе ставак ад 15% і вышэйшых на банкавыя крэдыты для развіцця прадпрыемстваў і на гіпатэку для простых грамадзян. Авохці, ды ў нас жа суверэнная эканоміка і рост дабрабыту грамадзян — прыярытэты (але, здаецца, толькі ў межах малой Масквы і на ТВ). Мабыць, хочуць канчаткова раз’юшыць ужо ўсіх пад канец года».

Дзерыпаска ніколі не саромеўся крытыкаваць улады. Тры ягоныя галоўныя прэтэнзіі — высокія адсоткавыя стаўкі, моцны рубель і адзяржаўленне эканомікі. Дзерыпаска рэгулярна заклікае ЦБ знізіць стаўкі, мяркуючы, што гэта дапаможа бізнэсу і стымулюе эканамічны рост. Два гады таму ён нават паспрачаўся пра гэта са старшынёй ЦБ Эльвірай Набівулінай. А летась аналітыкі ЦБ выдалі спецыяльны агляд (гэта не афіцыйная пазіцыя рэгулятара), у якім тлумачылі, чаму нізкія стаўкі не дапамогуць эканоміцы.

Моцны рубель Дзерыпаска называў «вар'яцтвам», пры кожным зручным выпадку падкрэсліваючы выгады слабага рубля. У бізнэс-імперыі Дзерыпаскі нямала экспартна-арыентаваных кампаній, так што нядзіўна, што мільярдэр, які патрабаваў слабага рубля, абурыўся падаткам на яго падзенне. Калі летась рубель анамальна ўмацаваўся, "дзяржава не рабіла захадаў для змякчэння негатыўнага ўздзеяння на экспарцёраў або выраўноўвання курсу для больш камфортных для эканомікі значэнняў", адзначаецца ў даследаванні Сталыпінскага клуба.

Урад плануе збіраць за кошт гэтай мыты (яна складзе ад 4% вартасці пры курсе 80-85 рублёў/$ да 7% пры курсе больш за 95 рублёў і не распаўсюджваецца на нафтагазавыя і шэраг іншых кампаній) прыкладна па 50 млрд рублёў штомесяц. Праект бюджэту прадугледжвае паступленні 755,3 млрд рублёў да канца 2024 года: 151,6 млрд у IV квартале гэтага года і 604 млрд рублёў у наступным.

Кампаніі Дзерыпаскі будуць аднымі з галоўных пацярпелых ад "курсавой мыты". Яна можа зрабіць найбольшы эфект на вытворцаў металаў і ўгнаенняў, а таксама пластмас, пісалі аналітыкі "Маіх інвестыцый". Сярод металургаў пры бягучых цэнах найбольшы ўплыў на EBITDA і свабодную грашовую плынь навацыя зробіць на "Русал", "Алроса" і "Нарнікель". Да ўвядзення санкцый (потым структура акцыянераў перастала падавацца) Дзерыпаска быў найбольшым акцыянерам «Русала» (амаль 50%), які валодае блакавальным пакетам акцый «Нарнікеля». Паводле разліках аналітыкаў "Маіх інвестыцый", EBITDA і свабодная грашовая плынь "Русала" скароцяцца на 19-22% і 68-100% адпаведна, а "Нарнікеля" – на 8-13% і 46-51%. Для "Русала" захады абернуцца "каласальным змяншэннем" EBITDA – 19-27% у 2024 года, згодныя аналітыкі SberCIB. «Нарнікель» пацярпіць менш – кампанія можа страціць прыкладна 10%.

Рэч не толькі ў дырэктыўных стратах кампаній, у тым ліку Дзерыпаскі. "Падатак на падзенне рубля" ўдарыць па ўсіх кампаніях, нават па тых, хто не займаецца экспартам. Нечаканае ўвядзенне падатку — выяўны сігнал да таго, што кожнаму трэба быць гатовым да ўсякіх сюрпрызаў. Калі першы экспромт Мінфіна — падатак на «звышпрыбытак» 2021-2022 гадоў — можна было прыняць за разавы эпізод, то другая такая навацыя — ужо тэндэнцыя. Навацыя азначае рост непрадказальнасці для бізнэсу і ўдарыць па інвестыцыях, зазначаецца ў даследаванні Сталыпінскага інстытута. Сапраўды, як планаваць доўгі інвестыцыйны праект, калі ў кожны момант дзяржава можа запатрабаваць даплаціць у бюджэт?

"Не паспелі кампаніі заплаціць адзін нечаканы падатак, як з'явіўся новы", – здзіўляўся прэзідэнт РСПП Аляксандр Шохін, называючы задачай бізнэсу "весці сталы дыялог з урадам і ўсё ж такі максімальна забяспечваць прадказальнасць эканамічнай палітыкі ". Хоць кампаніі, паводле ягоных слоў, разумеюць, што цяпер для забеспячэння прадказальнасці "сітуацыя не самая прыдатная".