Чыноўнікі прыдумалі чарговыя абмежаванні, якія ўжо перапалохалі беларусаў

Жыхароў пратэстных дамоў хочуць пакараць?

Чыноўнікі падрыхтавалі змены для таварыстваў уласнікаў, якія ўжо выклікалі пытанні ў насельніцтва. Напрыклад, грошы, якія жыхары такіх аб'яднанняў збіраюць на капрамонт, хочуць накіроўваць у агульны кацёл. А для старшыняў ТУ плануюць узмацніць жорсткасць патрабавання для працы. Для гэтага маюць намер унесці новаўвядзенні ў кіраванні і эксплуатацыі жыллёвым фондам, а заадно - праўкі ў ЖКГ і ў Жыллёвы кодэкс. Адпаведны законапраект ужо зацвердзілі ў першым чытанні ў "парламенце", але разам з тым яго вынеслі на грамадскае абмеркаванне. Ён ужо сабраў блізу 70 каментароў, што з'яўляецца нетыповай сітуацыяй, піша «Зеркало».

Што жадаюць змяніць

Законапраект размясцілі на грамадскае абмеркаванне на нацыянальным прававым форуме. Гэта зрабілі ўжо пасля таго, як 19 верасня "парламент" прыняў дакумент у першым чытанні. Пакінуць сваё меркаванне можна да 2 кастрычніка.

Адзін з ключавых момантаў законапраекта - чыноўнікі хочуць узмацніць жорсткасць падставы, праз якія старшыні таварыстваў могуць пазбавіцца сваёй працы. Размова ў тым ліку аб аплаце ЖКП, утрыманні агульнай маёмасці і прыдамавой тэрыторыі. Узмацніць адказнасць таксама хочуць за невыкананне патрабаванняў мясцовых улад. Пры гэтым чыноўнікі хочуць увесці патрабаванне, што калі жыхары не знаходзяць за пэўны перыяд новага старшыню ўправы, то новы прызначаецца мясцовымі ўладамі.

Мяркуецца, што старшыня ўправы зможа працаваць толькі ў адным таварыстве ўласнікаў.

Яшчэ адна магчымая змена - па-новаму збіраць грошы на капрамонт з таварыстваў уласнікаў. Прапануецца пералічваць гэтыя сродкі на спецыяльныя рахункі ў банках, якія адкрыюць мясцовыя ўлады. Прычым гэтыя сродкі ў далейшым будуць накіроўваць на капітальны рамонт жылых дамоў. З законапраекта счытваецца, што грошы пойдуць у агульны кацёл, гэта значыць іх будуць браць на рамонт не толькі дамоў канкрэтнага таварыства уласнікаў, жыхары якога іх пералічвалі.

Цяпер у ТУ можа быць свой рахунак у банку, на якім будуць захоўвацца сродкі, сабраныя на капрамонт. Гэтыя сродкі могуць размяшчаць як уклад.

І гэта толькі частка прапанаваных змен, іх прыкметна больш.

Якія заўвагі робяць беларусы ў законапраекце

На нацыянальным прававым форуме пад абмеркаваннем законапраекта пакінулі ўжо амаль 70 каментароў. Гэта нетыповая сітуацыя. Як правіла, такія абмеркаванні не выклікаюць цікавасць у беларусаў.

Так, адна з заўваг тычыцца намеру чыноўнікаў увесці патрабаванне, каб старшыня ўправы кіраваў толькі адным таварыствам уласнікаў.

«Думаю гэта прымаць можна толькі, калі гэты грамадзянін мае асноўную працу. Старшыня ўправы, які прафесійна займаецца толькі кіраваннем нерухомай маёмасцю і гэта яго асноўная праца, ён можа працаваць у некалькіх арганізацый уласнікаў», - мяркуе адзін з тых, хто пакінуў каментар. Яшчэ адзін карыстальнік мяркуе, што не трэба ўводзіць гэтае патрабаванне.

Адразу некалькі каментароў датычыцца таго, што не кожнае таварыства ўласнікаў можа забяспечыць заробкам старшыню ўправы.

«У выпадку ўвядзення нормы, што адзін старшыня ўправы можа кіраваць адным ТУ, мы як уласнікі, якія маюць кватэры ў невялікім доме, не зможам канкураваць у заробку са старшынямі з дамамі, у якіх 300 і больш кватэр, - напісаў жыхар дома на 100 кватэр, у якіх многія - шматдзетныя сем'і. - Гэта ў выніку прывядзе да ліквідацыі ТУ, і нашай агульнай маёмасцю насуперак нашаму жаданню будзе кіраваць ЖКГ. Гэта азначае, што кошт кватэр праз неналежную якасць абслугоўвання ўпадзе, парушыцца наш камфорт пражывання ў доме».

На думку гэтага карыстальніка, прапанаваныя змены пагаршаюць сітуацыю ўтрымання агульнай маёмасці і "фактычна пазбаўляюць права выбару спосабу кіравання агульнай маёмасцю і магчымасці выбраць старшыню".

“Катэгарычна супраць адзін дом - адзін старшыня. Калі нешта добра і наладжана працуе, навошта гэта псаваць?” - далучыўся яшчэ адзін каментатар законапраекта.

У беларусаў таксама ўзнікаюць пытанні і пра адлічэнні на капрамонт. “Няма ўпэўненасці ва ўласнікаў, што праз гады нешта застанецца на капрамонт іх дома. Прапаную альтэрнатыву: кожнае ТУ грошы капрамонту пералічвае на спецрахунак, які адкрываецца кожнаму ТУ, напрыклад, у „Беларусбанку“. Гэта дэпазітны спецрахунак. Выкарыстанне грошай з гэтага спецрахунку магчыма толькі пасля дазволу адміністрацыі раёна”, - прапануе яшчэ адзін каментатар.

“Мяне хвалюе пытанне грошай на капрамонт. Яны будуць на спецрахунку, і ўзяць іх можна будзе толькі калі дойдзе чарга, г.зн. ніколі. Такая схема цяпер у ЖЭСах, але як паказала практыка, схема непрацоўная для жыхароў, - піша яшчэ адзін каментатар. — Калі ў доме працякае дах і патрэбны быў тэрміновы рамонт, у ЖЭСе развялі рукамі і тры месяцы замазвалі дзіркі ў даху нейкай масцікай, хоць грошай людзі на капрамонт здалі за 30 гадоў дастаткова. Па выніку жыхары будуць без грошай і без рамонту. І без старшыні, якому можна было б выставіць прэтэнзіі ў выпадку паломкі ці аварыі, а з ЖЭСа што возьмеш».

Пытанні ўзніклі таксама да жадання чыноўнікаў узмацніць жорсткасць патрабавання да старшынь таварыстваў уласнікаў. «У дзейнай рэдакцыі Жыллёвага кодэкса да старшыні ўправы арганізацыі ўласнікаў ёсць вялікая колькасць патрабаванняў. Адным з апошніх дапаўненняў была ўведзеная абавязковая прафесійная атэстацыя, якую пры гэтым неабходна праходзіць паўторна кожныя тры гады», - удакладніў яшчэ адзін з карыстальнікаў нацыянальнага прававога форума.

Для чаго могуць унесці цяперашнія змены

Першая магчымая прычына патэнцыйных навін — хоць і з затрымкай, але яшчэ больш пакараць жыхароў пратэстных дамоў, якія былі актыўныя падчас прэзідэнцкай кампаніі 2020 года і падзей у краіне.

Таварыствы ўласнікаў часта ствараюцца ў новабудоўлях. Так склалася, што як мінімум у Менску ў некаторых такіх дамах праходзілі актыўнасці ў 2020 годзе. Гэта напружвала чыноўнікаў, а Аляксандр Лукашэнка згадваў таварыствам уласнікаў пратэстныя актыўнасці яшчэ і 2022 годзе, пагражаў іх кіраўнікам узмацненнем жорсткасці ўмоў працы.

Другая патэнцыйная прычына падрыхтаваных змен - закрыць нястачу сродкаў у ЖКГ. У гэтым годзе ў рэспубліканскім бюджэце на ЖКГ і жыллёвае будаўніцтва запланавалі выдаць сродкі сумай 6,7 млн рублёў. Гэта амаль у 14 разоў менш, чым летась, - 96,3 млн рублёў. З іх на «іншыя пытанні ў галіне жыллёва-камунальных паслуг» выдалі крыху менш за 3 млн рублёў, тады як у мінулым годзе 92,9 млн. Хоць скарачэнне гэтых выдаткаў было і ў мінулым годзе – з 385,7 млн рублёў у 2021-м да амаль 93 млн.

У 2022 годзе выдаткі на ЖКГ таксама пайшлі пад нож сярод першых.

У сітуацыі, калі таварыствы ўласнікаў ствараюцца часта ў новабудоўлях, у якіх капрамонт спатрэбіцца відавочна не цяпер, а праз нейкі час, можна карыстацца грашыма, якія паступілі на такія працы.

Што папярэднічала цяперашнім навінам

Пытанне дзейнасці таварыстваў уласнікаў узнімалася 13 студзеня 2022 года на нарадзе Аляксандра Лукашэнкі і ўрада. Тады правадыр заявіў аб неабходнасці ўзмацніць адказнасць старшыняў ТУ за незабеспячэнне захаванасці, належнай эксплуатацыі і ўтрыманне агульнай маёмасці і тым, што да гэтага “падвяло само жыццё”.

“Усе мы бачылі, якая шкода была нанесеная будынкам, збудаванням і грамадскай маёмасці ў выніку так званых пратэстных акцый. Дзякуй богу, што яшчэ не спалілі сталіцу, як гэта зрабілі з фінансавай сталіцай Казахстана (гаворка пра пратэсты ў гэтай краіне ў снежні і студзені 2022 года. - Заўв. рэд.), - заяўляў тады Аляксандр Лукашэнка. - У пераважнай большасці выпадкаў гэта адбывалася пры папушчальніцтве, а часам і з ініцыятывы кіраўнікоў арганізацый уласнікаў жылля. На ліквідацыю наступстваў і навядзенне парадку выдаткоўваліся вялізныя грошы”.

Тады Аляксандр Лукашэнка яшчэ дадаў: "Ну, а якую пазіцыю яны займалі, я ўжо не гавару, але мы ўсё гэта цудоўна памятаем".

5 красавіка 2022 года на нарадзе аб актуальных пытаннях функцыянавання жыллёва-камунальнай гаспадаркі Аляксандр Лукашэнка зноў узняў пытанне дзейнасці таварыстваў уласнікаў. Дыктатар тады заявіў, што на іх паступае "традыцыйна шмат скарг". “Людзі часам не разумеюць, за што яны плацяць. Хачу папярэдзіць менчукоў перш за ўсё і іншых: не дай бог, я ткну пальцам яшчэ ў адно таварыства, - сказаў тады Аляксандр Лукашэнка. - Гэта тычыцца ўсіх населеных пунктаў. Дысцыпліна і яшчэ раз дысцыпліна”.

Ужо 9 красавіка тагачасны кіраўнік міністэрства ЖКГ Андрэй Хмель казаў аб пераразмеркаванні сіл у сферы.

- З усёй сціжмы зваротаў грамадзян, якія ёсць у галіны ЖКГ, 5% - пытанні, якія тычацца таварыстваў уласнікаў, - заявіў Андрэй Хмель. Гэта неабгрунтаваныя паборы, няправільна ў частцы заканадаўства прынятыя пастановы, нямэтавае выкарыстанне сродкаў, якія плацяць грамадзяне, непрыняцце кіраўніком ТУ нейкіх канкрэтных пастаноў і не рэагаванне на просьбы грамадзян. <…> І сёння наспела неабходнасць прыняцця пэўных пастаноў, каб гэтую праблему нівеляваць.

Тады Андрэй Хмель заявіў, што "дзяржава не можа пакінуць сітуацыю такой, якая яна ёсць". “Бачыцца, што кіраванне жыллёвым фондам і яго эксплуатацыя ў даляглядзе будзе ажыццяўляцца толькі спецыялізаванымі арганізацыямі. У большасці сваёй я бачу, гэта будуць арганізацыі жыллёва-камунальнай гаспадаркі, - казаў Андрэй Хмель.