«Муж залічваецца да дармаедаў, таму мне не даюць выходны»

Шматдзетная беларуска апынулася ў нечаканай сітуацыі.

У шматдзетных сем'яў ёсць спіс ільгот, і некаторымі з іх можна карыстацца на працы. Напрыклад, шматдзетныя бацькі могуць раз на тыдзень узяць аплатны выхадны або скараціць працоўны дзень або змену.

Чытачка onliner.by Марына таксама паспрабавала скарыстацца такім бонусам, але ёй адмовілі - высветлілася, справа ў мужы.

«Сабрала дакументы, але ўзнік нюанс»

- Я мама траіх дзяцей 14, 8 і 5 гадоў. У гэтым годзе выйшла на працу. Загадчыца дзіцячага сада, у які я ўладкавалася, адразу прапанавала мне, як шматдзетнай маме, дадатковы выходны, — расказвае Марына. - Я сабрала ўсе дакументы, але ўзнік адзін нюанс: мой муж з 2011 года быў афіцыйна працаўладкаваны ў Расеі, а паўгода таму ён перайшоў на працу ў грузінскую кампанію.

Менавіта з гэтай прычыны, як сцвярджае жанчына, ёй не могуць даць выходны.

- Загадчыца звярталася да бухгалтара, бухгалтар адправіў у ФСАН, там мяне зноў адправілі да бухгалтара, якая сказала, што, калі муж уважаецца за дармаеда, выхадны мне не належыць.

Хто мае рацыю?

Юрыст Таццяна Равінская тлумачыць, што паводле ч. 2 арт. 265 Працоўнага кодэкса у пісьмовай заяве можна атрымаць адзін дадатковы вольны ад працы дзень на тыдзень з аплатай з сумай сярэдняга заробку або еа ўзгадненне з наймальнікам.

Такі выхадны могуць даць маці (мачасе) або бацьку (айчыму), апекуну (папячыцелю), якія выхоўваюць дзіця-інваліда ва ўзросце да 18 гадоў або траіх і больш дзяцей да 16 гадоў.

Пастановай Мінпрацы ад 11 чэрвеня 2014 года нумар 34 зацверджана інструкцыя аб парадку і ўмовах выдачы выхаднога або скарачэння працоўнага дня.

У пастанове прапісана, што вольны дзень на тыдзень выдаецца работніку пры наяўнасці наступных умоў:

- У сям'і работніка выхоўваецца дзіця-інвалід ва ўзросце да 18 гадоў або трое і больш дзяцей ва ўзросце да 16 гадоў;

— работнік на гэтым рабочым тыдні заняты на працы пяць ці шэсць працоўных дзён з працягласцю працоўнага часу на тыдзень не менш за ўстаноўленую ў арт. 112-114 Працоўнага кодэкса;

- іншы бацька (маці ці мачыха, бацька ці айчым) у поўнай сям'і з'яўляецца занятым.

Гэта значыць, абавязкова павінны выконвацца гэтыя тры ўмовы.

— Згодна з пунктам 8 інструкцыі да занятасці іншага з бацькоў (маці або мачахі, бацькі ці айчыма) у поўнай сям'і тычыцца ў тым ліку праца паводле працоўнай дамовы за межамі Беларусі ў дзяржавах, якія з'яўляюцца чальцамі Еўразійскага эканамічнага саюза. Яна пацвярджаецца працоўнай дамовай і натарыяльна завераным перакладам на адну з дзяржаўных моў Беларусі (пры неабходнасці перакладу).

Грузія не ўваходзіць у лік краін ЕАЭС, таму ў выдачы выходнага адмовілі законна, тлумачыць юрыст.

Каму могуць скараціць працоўны дзень?

Гэтым бонусам могуць карыстацца шматдзетныя бацькі, якія выхоўваюць трох і больш дзяцей, ці бацькі, у якіх ёсць дзіця з інваліднасцю да 18 гадоў.

Раней яны мелі права на адзін дадатковы выходны на тыдзень, які аплачваўся. З гэтага года з'явіўся выбар - замест выходнага можна карыстацца скарачэннем працоўнага дня на 1 гадзіну.

Калі можна прэтэндаваць на скарачэнне працоўнага дня ці змены:

- калі ў сям'і ёсць тры і больш дзяцей да 16 гадоў або дзіця з інваліднасцю ва ўзросце да 18 гадоў;

- абодва бацькі ў сям'і працуюць;

- Бацька працуе пяць ці шэсць працоўных дзён у тыдзень з працягласцю працоўнага часу не менш за 35 гадзін на тыдзень.

Парадак такі: скараціць працоўны дзень на 1 гадзіну можна або ў яго пачатку, або ў канцы - гэта значыць дадаць гадзіну да абеду не выйдзе. Замену вольнага дня на скарочаныя працоўныя дні трэба ўзгадніць з наймальнікам, напісаўшы заяву.

Што яшчэ не атрымаецца:

- атрымаць скарачэнне працоўнай змены на 2 гадзіны, калі ў сям'і выхоўваецца чацвёра дзяцей, адзін з якіх з інваліднасцю;

- атрымаць скарачэнне працоўнага дня, калі бацька працуе на даму або вахтавым метадам;

- скласці скарочаныя гадзіны і перанесці іх разам на будучыню.

А калі адпачынак за свой кошт?

Працадаўца не абавязаны даваць адпачынак за свой кошт. Ён прымае пастанову з улікам таго, як адсутнасць супрацоўніка адаб'ецца на працы.

Але ёсць выпадкі, калі ён абавязаны даць водпуск за свой кошт, яны пазначаны ў арт. 189 Працоўнага кодэкса. Да 14 каляндарных дзён могуць узяць, напрыклад: жанчыны, у якіх два і больш дзіцяці да 14 гадоў або дзіця-інвалід да 18 гадоў; ветэраны; інваліды, якія працаўладкаваны на спецыялізаваныя працоўныя месцы; тыя, хто даглядае хворага сямейніка.

Калі працадаўца прапісаў у калектыўнай дамове пэўную колькасць дзён адпачынку за свой кошт як дадатковую гарантыю, тады ён таксама павінен будзе выконваць гэтую норму.