Беларусам не выдаюць даведку для паступлення ў польскую ВНУ

Што можна зрабіць.

У Польшчы стартуе рэкрутацыя ва ўніверсітэты. Але выпускнікі беларускіх школ, якія хочуць паступіць за мяжу, ужо сутыкнуліся з першымі праблемамі. У Беларусі ім адмаўляюць у выдачы даведак, якія пацвярджаюць легальнасць атэстатаў, - без гэтага дакумента большасць польскіх універсітэтаў не могуць прыняць абітурыента.

MOST разабраўся ў прычынах праблемы і сабраў рэкамендацыі для тых, хто ўсё ж такі хоча вучыцца ў Польшчы.

У чым праблема?

У лістападзе 2023 года скончыўся тэрмін пагаднення паміж Беларуссю і Польшчай аб супрацоўніцтве ў сферы адукацыі. Яна прадугледжвала прызнанне атэстатаў і дыпломаў. У лістападзе 2022 года беларускія ўлады прынялі пастанову прыпыніць дзеянне пагаднення, але і тады Польшча па-ранейшаму прымала беларускія атэстаты.

Цяпер жа пры падачы дакументаў, акрамя апастыляванага атэстата за 11 клас, абітурыентам неабходна падаваць даведку, якая пацвярджае легальнасць атэстатаў.

Раней гэтыя даведкі ў Беларусі выдаваліся на першыя патрабаванні выпускнікоў. Аднак у траўні 2024 года абітурыентам сталі адмаўляць. Фармальна Дэпартамент кантролю якасці адукацыі спасылаецца на ўказ нумар 200 ад 2010 года, у якім такая даведка не згаданая ў якасці выдаваных дакументаў.

“Нічым не можам дапамагчы - трэба ехаць у Беларусь”

У тэлеграм-чаце беларусаў у Польшчы карыстальнік пад нікам Maks распавёў, як спрабуе паступіць у польскую ВНУ.

- Я ўжо ўсіх у гэтай Польшчы задзёўб - каму толькі ні пісаў, нават у канцылярыю прэзідэнта. Але галоўны орган у гэтай справе - Міністэрства адукацыі - сказаў, што нічым не можа дапамагчы і трэба ехаць у Беларусь [па дакументы - заўв.]. Мне не далі спосабу развязання праблемы - забіраюць мару паступіць ва ўніверсітэт, - скардзіцца маладзён.

Адзін з удзельнікаў тэлеграм-чата "Польскі студэнт" паспрабаваў атрымаць такую даведку ў Беларусі, але сутыкнуўся з адмовай са спасылкай "на адсутнасць адпаведнай адміністрацыйнай працэдуры".

- Нават знаходзячыся ў Беларусі, вы гэтую даведку не здабудзеце, - сказаў на заканчэнне ён.

“Ёсць шанец атрымаць амаль аналагічную даведку”

Выйсце з такой сітуацыі ёсць, хаця яно і не гарантуе вынік. Рэч у тым, што тып даведкі не фармалізаваны, але вядомы яе змест. Таму абітурыентам раяць напісаць ліст у Міністэрства адукацыі з дапамогай рэсурсу “Зварот”. І сфармуляваць у ім пытанне так, каб адказ змяшчаў тую інфармацыю, якая патрэбна для атрымання даведкі.

Вось пытанні, якія прапануе пісьмова задаць Міністэрству адукацыі адзін з карыстальнікаў чата "Польскі студэнт" пад нікам Mr Nobody.

Ці мае гэтая дзяржаўная ўстанова адукацыі акрэдытацыю на адпаведнасць заяўленай “сярэдняя школа” (прашу падаць інфармацыю аб нумары сертыфіката акрэдытацыі і дату яго выдачы)?

- Ці мае гэтая дзяржаўная ўстанова адукацыі права на выдачу дакументаў аб адукацыі дзяржаўнага ўзору, а менавіта атэстатаў аб агульнай сярэдняй адукацыі?

- Ці мае выдадзены гэтай дзяржаўнай установай адукацыі атэстат аб агульнай сярэдняй адукацыі права на працяг навучання ва ўстановах вышэйшай адукацыі?

- Таксама прашу прывесці ў адказе адпаведнасць адзнак, выстаўленых па 10-бальнай шкале ў атэстаце аб агульнай сярэдняй адукацыі адзнакам па 5-бальнай шкале ў адпаведнасць з лістом Міністэрства адукацыі РБ ад 20.04.2023 №02-01-14/4688/д пераводзе адзнак”.

- Пры правільна сфармуляваным запыце ёсць шанец атрымаць даведку, амаль аналагічную той, што выдавалася раней, сцвярджае карыстальнік.

Афіцыйны адказ ад Міністэрства адукацыі павінен прыйсці цягам 15 дзён на пошту.

"Калі ў статуце даведкі няма, апелюйце да гэтага"

Калі з лістом у міністэрства з нейкіх прычынах не ўдаецца даць рады, можна паспрабаваць іншы шлях. Адзінага спісу дакументаў, неабходных для паступлення беларускіх абітурыентаў у польскія ВНУ, няма. Асобныя патрабаванні прапісаныя на сайтах універсітэтаў, у тым ліку і неабходнасць падаваць даведку, якая пацвярджае легальнасць атэстата. Такая даведка згадваецца на сайтах не ўсіх польскіх ВНУ, таму можна паспрабаваць паступаць туды, дзе яе не паказваюць.

- Чытайце “статут” або нейкі дакумент датычны рэкрутацыі на 2024-2025 год - калі там гэтай даведкі няма, апелюйце да гэтага, - раіць удзельніца чату.

Актуальную інфармацыю даюць ВНУ і кураторыумы.

Журналісты вывучылі патрабаванні да абітурыентаў буйных польскіх ВНУ.

Варшаўскі ўніверсітэт у пункце "дадатковыя дакументы, неабходныя для абітурыентаў з замежнымі атэстатамі" згадвае аб разрыве пагаднення аб супрацоўніцтве ў адукацыі. Значыць, даведка ўсё ж спатрэбіцца.

Для паступлення ў Ягелонскі ўніверсітэт беларускім абітурыентам давядзецца прайсці “дадатковыя працэдуры прызнання дакумента” - гэтым пытаннем займаецца Kuratorium Oświaty - Рада ў адукацыі. Гэта значыць, абітурыентам неабходна звяртацца ў кракаўскі аддзел рады адукацыі і ўжо там удакладняць неабходнасць выдачы даведкі.

Аналагічная інфармацыя размешчаная і на сайце Гданьскага ўніверсітэта.

А вось на сайце Лодзінскага ўніверсітэта пазначана, што для паступлення неабходны атэстат з апастылем, звестак аб даведцы няма.

Актуальную інфармацыю пра кожную з ВНУ і пра асобныя спецыяльнасці лепш удакладняць загадзя - у Радзе адукацыі горада, а таксама ў абраным універсітэце.

Некаторыя беларусы ўжо звязваліся з польскімі ВНУ і паведамлялі ім аб немагчымасці атрымаць даведку.

- Мяне запэўнілі, што ўсе ВНУ масава ўзнімаюць праблему скасавання даведак для беларусаў і накіроўваюць інфармацыю ў міністэрства, - паведамляе беларуска Кацярына.

Агучвалася гэтая праблема і на пасяджэнні Мінадукацыі з удзелам кураторыумаў 24 траўня.

Пастанову аб сітуацыі з польскага боку можна чакаць у ліпені. Але невядома, ці дакладна яна будзе прынятая.

Іншыя ўдзельнікі абмеркавання ў тэматычных чатах раяць "не бегчы наперадзе паравоза" і спадзяюцца, што пастанова будзе вынесенае да канца працы прыёмных камісій.