Кітай перайшоў на крык у дачыненні да Лукашэнкі

Сур'ёзны сігнал незадаволенасці.

Упершыню з моманту крызісу на мяжы Беларусі з суседзямі, з 2021 года, Кітай афіцыйна пракаментаваў сітуацыю. З улікам таго, што Пекін імкнецца не ўмешвацца ў канфлікты, якія адбываюцца ў свеце, а таксама прымаючы да ўвагі вытанчанасць усходняй дыпламатыі (не казаць «не»), гэтую заяву можна разглядаць як сур'ёзны сігнал незадаволенасці пазіцыяй беларускіх уладаў, піша Валерый Карбалевіч для «Радыё Свабода».

Эскалацыя стасункаў паміж Варшавай і Менскам, выкліканая забойствам на мяжы адным з мігрантаў польскага жаўнера, натуральным чынам прывяла да таго, што 22 чэрвеня міністр замежных спраў Польшчы Радаслаў Сікорскі заявіў: разглядаецца магчымасць закрыць астатнія пагранічныя пераходы з Беларуссю.

Можна меркаваць, што польскае кіраўніцтва даўно пайшло б на такі крок, калі б тэма закрыцця мяжы была пытаннем толькі беларуска-польскіх стасункаў. Але гэты канфлікт закранае многія трэція краіны. Праз Беларусь і Польшчу ідуць грузы з усходу на Захад, у дзяржавы Еўразвязу, і ў зваротным кірунку.

Адмысловае значэнне транзіт грузаў мае для Кітая. Для найлепшага развязання гэтай задачы Пекін ініцыяваў вялізны інфраструктурны праект «Адзін пояс, адзін шлях». Да пачатку вайны Расеі супраць Украіны праз чыгунку ажыццяўлялася 4% кітайскага гандлю з Еўразвязам. Прычым праз Беларусь праходзіла больш за 80% усіх чыгуначных перавозак паміж ЕЗ і Кітаем.

Асноўны транзіт адбываецца марскім шляхам. Аднак у апошні час тут таксама з'явіліся праблемы. Пасля абвастрэння канфлікту на Блізкім Усходзе ўзнікла пагроза суднаходству праз Чырвонае мора і Суэцкі канал, еменскія хусіты абстрэльваюць караблі.

Таксама знік транзіт праз Украіну.

Зараз у Беларусі з суседнімі краінамі ЕЗ дзейнічаюць чатыры пункты пропуску: два літоўскія, адзін латвійскі і адзін польскі. Прычым праз апошні праходзіць амаль у чатыры разы больш грузаў, чым праз тры астатнія, разам узятыя. І закрыццё яго можа выклікаць транспартны калапс.

Таму цалкам зразумела, што праблема памежных пераходаў на беларуска-польскай мяжы набыла міжнароднае гучанне. Прэзідэнт Польшчы Анджэй Дуда падчас візіту ў Кітай узняў гэтае пытанне на перамовах з кіраўніком КНР Сі Цзіньпінам. Пасля польскі кіраўнік распавёў журналістам, што «мы вельмі падрабязна пагаварылі і абмеркавалі гэтую сітуацыю».

І Пекін прарэагаваў. Пасля перамоў кітайскае МЗС заявіла: «Кітай спадзяецца, што абодва бакі будуць ставіцца адзін да аднаго з павагай і будуць развязваць праблему шляхам кансультацый, каб пазбегнуць эскалацыі напружанасці».

Упершыню з моманту крызісу на граніцы Беларусі з суседзямі (з 2021 года) КНР афіцыйна пракаментавала сітуацыю. З улікам таго, што Пекін імкнецца не ўмешвацца ў канфлікты, якія адбываюцца ў свеце, а таксама ўлічваючы тонкасць усходняй дыпламатыі (не казаць «не»), гэтую заяву можна разглядаць як сур'ёзны сігнал незадаволенасці пазіцыяй беларускіх уладаў.

Калі МЗС вялікай дзяржавы публічна кажа, што «Кітай спадзяецца», то гэта ў перакладзе з дыпламатычнай на звычайную мову азначае, што кітайскае кіраўніцтва перайшло на крык.

На гэтым фоне кур'ёзам выглядае заява Аляксандра Лукашэнкі на сустрэчы з сакратаром партыйнага камітэта Пекінскага ўніверсітэта Хаа Пінам і прадстаўнікамі кітайскіх універсітэтаў 25 чэрвеня:

«І мы дамовіліся з Сі Цзіньпінам, што калі Кітаю трэба, выкарыстоўвайце Беларусь у прасоўванні сваіх інтарэсаў у Еўропу… Мы гатовыя надаваць вам усялякую падтрымку ў вашых інтарэсах пры прасоўванні іх у Еўрапейскі Звяз. Нямала ў гэтым кірунку зроблена».

Як краіна, якая апынулася ў ізаляцыі ад краін Еўропы, якая знаходзіцца ў найвастрэйшым канфлікце з ЕЗ, кіраўнік якой не прызнаецца еўрапейскімі палітыкамі, можа дапамагчы Кітаю прасоўваць яго інтарэсы ў Еўропе? Падаецца, сам Лукашэнка не ўсведамляе камічнасці гэтай сітуацыі.

Між тым, праблема беларуска-польскай мяжы абмяркоўвалася і падчас візіту ў Менск міністра замежных спраў Расеі Сяргея Лаўрова. Што лішні раз сведчыць аб тым, што напад на суседзяў з выкарыстаннем мігрантаў адбываецца з удзелам Масквы. Можна меркаваць, што і развязанне праблемы магчымае толькі са згоды Крамля.

Пасля перамоваў з Лаўровым прагучала заява міністра замежных спраў Беларусі Сяргея Алейніка:

«У гэтых варунках адзіны шлях дээскалацыі - гэта шлях дыялогу. Калі Польшча да гэтага гатовая, хаця б у пытаннях памежнага супрацоўніцтва, супрацоўніцтва, якое згорнутае на ініцыятыву польскага боку і іншых еўрапейскіх партнёраў, то мы гатовыя гэтыя тэмы абмяркоўваць».

Заява міралюбівая. Але ў эскалацыі абвінавачваецца Польшча і агулам Захад. Прапанове аб дыялогу спадарожнічае агрэсіўная рыторыка на адрас таго, з кім Менск збіраецца праводзіць перамовы.

І самае галоўнае, за словамі няма ніякіх дзеянняў. Дакладней, дзеянні ёсць, але яны маюць супрацьлеглы характар. Працягваецца мілітарысцкая ліхаманка, на тэрыторыі Беларусі размешчаная расейская ядзерная зброя, адбываюцца атакі на суседзяў з дапамогай мігрантаў і інш. Калі хочуць дыялогу, то робяць нейкія міралюбівыя жэсты, а не наадварот.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com