«Паспрабаваў салату – і ўсё»

Медык расказаў, чым і як беларусы звычайна труцяцца ў спякоту.

Прыход лета лекары могуць лёгка вызначыць нават без календара: атручванняў у гэты перыяд становіцца ў разы больш. Чым людзі труцяцца часцей за ўсё летам? Якія самыя страшныя атручэнні здараюцца ў спякоту? Як дзейнічаць, калі арганізм даў «харчовы» збой? Пра гэта «Зеркало» паразмаўляла з медыкам і блогерам Фёдарам Сумкіным.

«Летнія атручванні ў Беларусі найперш асацыююцца з кавунамі. Стартаваў сезон – пачыналіся выклікі»

Фёдар восем гадоў працаваў фельчарам хуткай у Горадні, цяпер – у прыёмным аддзяленні адной з польскіх бальніц. Са свайго беларускага досведу медык распавядае, што топ-5 летніх атручванняў выглядае так:

першае месца – атручвання ягадамі (кавунамі) і садавіной;

другое – прадуктамі, якія хутка псуюцца;

трэцяе – марозівам, якое прадаюць з латкоў на вагу;

чацвёртае – грыбамі;

пятае – вадой з рэк і азёр.

- Для мяне летнія атручванні ў Беларусі ў першую чаргу асацыююцца з кавунамі. Стартаваў сезон – пачыналіся выклікі, – тлумачыць Фёдар. – Часта людзі бралі палоўкі, незразумела, як і чым прадаўцы гэты тавар нарэзалі, а пакупнікі потым пакутавалі ад ваніт і дыярэі. З астатняй садавіной і гароднінай сітуацыя была не лепшая. Хоць з дзяцінства нас вучылі, што іх трэба мыць, але звычка выцерці аб майку і з'есці – наша ўсё. Але ўсё гэта ляжыць на базах у скрынках, незразумела, як транспартуецца, якімі рукамі перакладаецца. І кішэчная палачка не дрэмле!

Не менш небяспечнымі могуць быць пірожныя з бялковым крэмам і скорапсавальныя прадукты, тыя ж гатовыя салаты. З апошнімі, са слоў медыка, асабліва асцярожнымі варта быць на застоллях у спякоту. Неяк для некалькіх гасцей з вяселля сяброў Фёдара ўрачыстасць скончылася ў «інфекцыёнцы».

- Гэта тычыцца не толькі салат, але і іншых страў. Прычым неабавязкова, каб яны былі прыгатаваныя з дрэнных прадуктаў, – тлумачыць медык. – Проста пастаялі дзень у душнай вясельнай зале. Назаўтра госці імі перакусілі – і ўсё, вялікая імавернасць заняць чаргу ў туалет. А яшчэ я ніколі не купляю марозіва, якое прадаюць на вуліцы на вагу. Гэта ўсё ж малочны прадукт. Калі яно пастаіць на сонейку і падтае, то становіцца спрыяльным асяроддзем для развіцця залацістага стафілакока ці кішэчнай палачкі. Да таго ж яго накладваюць спецыяльнай лыжкай. Затым яе спалоскваюць у шклянцы, часам абы-як, яна паляжыць на спякоце і таксама можа стаць прычынай атручэння.

Уважлівымі трэба быць не толькі да пітной вады, але і той, што ў рэках і азёрах. Людзі, якія ігнаруюць папярэджанні адмыслоўцаў аб забароне купання ў тым ці іншым месцы, часта пападаюць у непрыемныя сітуацыі.

– Эпідэміёлагі ў нас добра працуюць і аб праблемных вадаёмах заўсёды папярэджваюць, але людзі не звяртаюць увагі на гэтую інфармацыю альбо спецыяльна паступаюць насуперак парадам. Думаюць: «Я тут заўсёды плаваў, што можа здарыцца?» – эмацыйна працягвае суразмоўца. – Але калі ўтрыманне кішэчнай палачкі перавышае норму, то можа здарыцца дыярэя, ваніты, высыпанні. Некаторыя не адразу нават разумеюць, што ім стала дрэнна праз ваду, якой яны выпадкова наглыталіся. Пачынаеш збіраць анамнез, і чалавек успамінае, што купаўся ў возеры.

«Абязводжванне – гэта вельмі небяспечны стан»

Сімптомы атручвання звычайна выяўляюцца праз некалькі гадзін (2-6). Чалавек адчувае слабасць, у яго пачынаюцца ваніты, дыярэя, павышаецца тэмпература.

- Пры масіўных ванітах і паносе хутка надыходзіць абязводжванне, асабліва ў дзяцей, – тлумачыць спецыяліст. – Гэта вельмі небяспечны стан, таму такія пацыенты адразу ж маюць патрэбу ў інфузійнай тэрапіі (лячэнне, заснаванае на ўвядзенні ў крывацёк розных раствораў. – Заўвага рэд.). Ім ставяць кропельніцы і «запаўняюць», таму што шмат вадкасці страчана.

Ніхто з пацыентаў Фёдара ад атручанняў не паміраў, аднак, адчуўшы, што арганізм у бядзе, медык рэкамендуе звярнуцца да лекара. У першую чаргу гэта датычыцца дзяцей, цяжарных і пажылых. Калі ёсць сілы і магчымасць дабрацца да «інфекцыёнкі» самому, варта выкарыстоўваць гэты варыянт. Калі не, тэлефанаваць у хуткую.

- Трэба зразумець, чаму чалавеку стала дрэнна. Дапусцім, ён зʼеў пірожнае. Пачалася слабасць, ваніты. Ён думае, выпʼю актываванага вугалю і пройдзе. А ў яго бах – і сальманелёз (інфекцыйнае захворванне, выкліканае бактэрыямі Salmonella. – Заўвага рэд.), таму што крэм у бэзе быў з яйка, дзе ўтрымліваўся сальманелёзны кампанент. Вугалем гэта не вылечыць, – прыводзіць прыклад медык. – У выніку хворы спрабуе сабе дапамагчы, а яго стан толькі пагаршаецца. А калі б ён быў у бальніцы, у яго б узялі аналізы, распыталі і лячылі ў патрэбным кірунку.

Калі ж па нейкім чынніку атручаны не наважыцца здацца лекару, Фёдар раіць выпіць актываваны вугаль. Адна таблетка на кілаграм вагі.

- Ён абсарбуе таксіны і дапамагае вывесці іх з арганізма, – тлумачыць суразмоўца. – Але раю ўсё ж не браць на сябе адказнасць за самалячэнне.

Пры гэтым усім, хто едзе ў адпачынак, Фёдар рэкамендуе прыхапіць з сабой актываваны вугаль і лаперамід – лекі ад дыярэі. У паездках атручванні могуць здарацца праз змену клімату, нязвыклую ці неакуратна прыгатаваную ежу.

- Часам сітуацыі з атручваннямі бываюць вельмі нечаканыя. Неяк увечары мне патэлефанавала мама сябра, кажа: «Нешта мне дрэнна». На пытанне, што здарылася, яна адказала, што паела грыбоў, якія выраслі ў яе ў двары, – распавядае Фёдар, адзначаючы, што жанчына жыве ў прыватным доме. – Яны ёй здаліся «прыгожымі», і яна іх пасмажыла. Усё абышлося. У «інфекцыёнцы» ёй прамылі страўнік, яна там крыху паляжала і назаўжды запомніла, што з грыбамі трэба быць больш уважлівымі.

Але «каралева ўсіх гісторый аб атручваннях» у практыцы спецыяліста – іншая сітуацыя. Неяк у Горадні яны паехалі на выклік да сямʼі, дзе двое дарослых зʼелі частку кавуна і атруціліся. У іх пачаліся дыспепсічныя разлады, калі прасцей, парушэнне працы страўнікава-кішэчнага тракту, якое суправаджалася рэзкімі болямі ў жываце.

- Калі сабралі анамнез, выразна звязалі: прычына іх дрэннага стану – кавун, – кажа Фёдар. – Мы адвезлі іх у інфекцыйную бальніцу. Прайшло каля тыдня, я зноў на змене. Атрымліваем выклік, кіроўца глядзіць на адрас, кажа: «Слухай, знаёмы». Падʼязджаем – знаёмы дом, заходзім у вядомую ўжо кватэру. Там тыя ж дарослыя людзі, і зноў у іх дыярэя. Здзіўляюся: «Як так, мы ж вас нядаўна вазілі ў бальніцу?» Аказалася, яны выпісаліся і ведаеце што зрабілі? Даелі частку кавуна, якая ў іх засталася ў лядоўні. Я здзівіўся: «Ну вы ж дарослыя людзі! Трэба ж супастаўляць». На што яны мне адказалі: «Так не выкідваць жа».

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com