Яўген Афнагель раскрыў змест сакрэтнага дакумента

Менавіта гэтага насамрэч баіцца рэжым Лукашэнкі.

Былы палітвязень, каардынатар грамадзянскай кампаніі «Еўрапейская Беларусь» Яўген Афнагель у эфіры «Еўрарадыё» раскрыў падрабязнасці рэвалюцыі 2020 года і расказаў, чаму суд над ім і яго калегамі быў закрытым. Сайт Charter97.org прыводзіць стэнаграму размовы:

— Яўген, я хацеў бы крыху вярнуцца да гісторыі. Я прачытаў ваша інтэрв'ю і звярнуў увагу на словы пра тое, што вам смешна чытаць выказванні экспертаў, палітолагаў, палітыкаў, нават журналістаў, якія на пачатку 2020 года не маглі прадбачыць, чым скончацца гэтыя выбары, што яны скончацца такім уздымам, такім народным пратэстам, такой рэвалюцыяй, не, не рэвалюцыяй; гэтае слова тут недарэчнае, а менавіта такім пратэстам.

— Згадайце 2017 год, акцыі супраць указу пра «дармаедаў». Ужо тады было зразумела, што пратэставалі не толькі тыя, хто выходзіў у Дзень Волі або на «Чарнобыльскі Шлях», а зусім іншыя людзі — рабочыя заводаў, студэнты, простыя людзі, далёкія ад палітыкі. Потым ужо ўключылася новая сіла — блогеры, якія дазволілі жыхарам розных гарадоў Беларусі ўбачыць, што насамрэч праблемы ў ўсіх аднолькавыя. І нас, тых, хто хоча пераменаў, шмат.

Потым было святкаванне стагоддзя Беларускай Народнай Рэспублікі, некалькі акцый у цэнтры Мінска, потым была парламенцкая кампанія, якую мы, «Еўрапейская Беларусь», выкарысталі, каб атрымаць зваротную сувязь ад простых людзей — не тых, хто выходзіць на вуліцы ў традыцыйныя даты, а тых, хто нічога не ведае пра апазіцыю, але незадаволены ўладай. Мы ўбачылі, што такіх людзей шмат.

У той жа час развіваліся сацыяльныя сеткі, працягвалі працаваць незалежныя блогеры, і іх было нямала. Напачатку 2020 года ўжо было відавочна, што будзе выбух, будзе рэвалюцыя. Няхай яна і не даведзеная да канца, але гэта была рэвалюцыя, яна працягваецца.

— Вы ўзгадваеце, як вялі калоны з Малінаўкі ў цэнтр. Тым не менш, ці не лічыце вы, што абраная тактыка мірнага супраціву была стратэгіяй паразы ад самага пачатку?

– Не блытайце мірны супраціў з нерашучасцю. Мірны супраціў — гэта таксама і забастоўка. Мірны супраціў — гэта таксама і занятак будынкаў. Памятаеце, у 2001 годзе, калі яшчэ існаваў «Зубр», мы занялі будынак у цэнтры Мінска? Тады на Кастрычніцкай плошчы было, напэўна, каля 10 000 чалавек, зусім няшмат у параўнанні з 2020 годам, але мы захапілі будынак. Гэта была акцыя ненасільніцкага супраціву.

У 2020 годзе, на жаль, шмат што не атрымалася. Забастоўка не атрымалася. У нас на судзе ў матэрыялах справы быў дакумент, падрыхтаваны Следчым камітэтам са спасылкай на Міністэрства па падатках і зборах. У ім утрымліваліся звесткі пра страты прадпрыемстваў адразу пасля дня выбараў — 10, 11, 12 жніўня, калі на многіх з іх пачалася забастоўка. Нас спрабавалі абвінаваціць у падрыхтоўцы, таму гэты дакумент і апынуўся ў справе. У ім было пералічана больш за 100 прадпрыемстваў: МЗКТ, МАЗ, МТЗ, БелАЗ, БМЗ і іншыя. Там былі дзве калонкі лічбаў: сума страт, якія прадпрыемства панесла ў гэтыя дні, і сума, не атрыманая дзяржаўным бюджэтам. Я разумею, што гэтыя лічбы маглі быць завышаныя, але яны былі вельмі вялікія. Потым мы проста ў зале суда разважалі, аналізавалі і зразумелі, што калі б забастоўка цягнулася месяц, сітуацыя ў краіне была б іншай. Дзяржаўная машына не здолела б выстаяць, бо страты былі б занадта вялікімі.

Адзін з найважнейшых метадаў ненасільніцкага супраціву — забастоўка, адмаўленне ад супрацоўніцтва з рэжымам — не быў выкарыстаны. Мы выходзілі на пратэст у нядзелю, а потым цэлы тыдзень працавалі на рэжым — хадзілі на працу, плацілі падаткі. Шмат хто ўсё роўна выходзіў на мітынгі ў дварах, збіраўся на плошчы Незалежнасці, каля тэлебачання. Людзі хацелі пераменаў, былі гатовыя нешта ахвяраваць дзеля іх. Але, на жаль, адпаведнага закліку не было. Наадварот, калі мы яшчэ да дня выбараў вялі перамовы пра забастоўку і са штабам Віктара Бабарыкі, і са штабам Святланы Ціханоўскай, яны нас не слухалі і казалі: «Не, не трэба. Мы будзем дзейнічаць законнымі метадамі, нам не трэба выходзіць на вуліцы, нам не патрэбныя ніякія забастоўкі. Мы дачакаемся выбараў, а потым пададзім у суд і гэтак далей». Хаця, калі мы сустракаліся з Сяргеем Ціханоўскім да яго арышту, ён быў прыхільнікам рашучых ненасільніцкіх дзеянняў.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com