Вось, новы паварот

Дзярждэп ЗША зноў у гульні.

Праз нейкі час пасля, па сутнасці, безвыніковага саміту на Алясцы рыторыка прэзідэнта ЗША Дональда Трампа пачала імкліва змяняцца ў праўкраінскі бок. Апафеозам сталі яго заявы, што Расія паказала сябе «папяровым тыграм» і сутыкнулася з сур'ёзнымі праблемамі ў эканоміцы, а вось Украіна мае шанцы аднавіць свае пачатковыя межы і «магчыма, нават пайсці далей». Некалькі разоў амерыканскі лідар заяўляў, што дапускае магчымасць пастаўкі для патрэб Узброеных Сіл Украіны ракет «Тамагавк», у якіх неаднаразова адмаўляла Кіеву адміністрацыя Джозэфа Байдэна.

Сустрэчы Трампа з Уладзімірам Зяленскім сталі фактычна штомесячнымі: у Белым доме 18 жніўня, на палях Генасамблеі ААН 23 верасня, двухбаковы абед у Белым доме быў анансаваны на 17 кастрычніка. Ён, уласна, і адбыўся ў прызначаную дату, аднак усё пайшло не паводле плану…

Крэмль перахоплівае ініцыятыву

Відавочна, у той час, пакуль самалёт Зяленскага ляцеў у Вашынгтон, адбылася тэлефонная размова Трампа з Уладзімірам Пуціным. Ініцыявала перамовы, паводле слоў памочніка гаспадара Крамля Юрыя Ушакова, расійскі бок. Якія пытанні паспелі абмеркаваць суразмоўцы за больш як дзве гадзіны, дакладна невядома. Можна толькі меркаваць, што Пуцін захапляўся намаганнямі Трампа па завяршэнні баявых дзеянняў у Газе і выказваў сур'ёзную занепакоенасць з нагоды магчымых паставак «Тамагавкаў».

У рэальнасці тая колькасць ракет, якая магла быць перададзеная Кіеву ў прадказальнай будучыні (паводле ацэнак аналітыкаў, ад 20 да 50 штук), наўрад ці здольная істотна ўплываць на ход вайны. Затое ўсе размовы вакол «Тамагавкаў» маглі стварыць у амбіцыйнага і месцамі палітычна наіўнага прэзідэнта ЗША ілюзорнае адчуванне, што ён блізкі да заключэння мірнага пагаднення паміж Масквой і Кіевам і здольны развіць свой блізкаўсходні поспех.

Як бы там ні было, пасля прызямлення на авіябазе Эндру Уладзіміра Зяленскага чакала не толькі надзвычай няпростая сустрэча са сваім амерыканскім візаўі, але і непрыемная навіна пра маючыся на працягу бліжэйшых двух тыдняў саміт Трампа і Пуціна ў Будапешце.

Паводле звестак крыніц шэрагу заходніх СМІ, атмасфера на перамовах украінскага і амерыканскага прэзідэнтаў у выніку больш нагадвала сумна вядомую перапалку ў Авальным кабінеце 28 лютага, чым добразычлівыя размовы апошніх месяцаў. Нібыта Трамп зрываўся на лаянку, сцвярджаў, што Украіна будзе разгромлена (што наўпрост супярэчыла яго вераснёвым заявам), і патрабаваў ад Зяленскага дадатковых тэрытарыяльных саступак. У выніку Зяленскі і Трамп сышліся на неабходнасці спынення агню на аснове наяўнай лініі фронту. «Тамагавкаў» Кіеў не атрымаў.

Вось, новы паварот

На чарговы знешнепалітычны паварот Дональду Трампу спатрэбілася менш за тыдзень. Ужо 21 кастрычніка ён абвясціў пра адмену будапешцкай сустрэчы. «Проста… мне гэта не падалося правільным, — заявіў амерыканскі прэзідэнт, — не было адчування, што мы рухаемся туды, куды павінны прыйсці. Таму я адмяніў сустрэчу».

На наступны дзень ён увёў санкцыі супраць «Роснефти», «Лукойла» і 34 іх даччыных кампаній.

Відавочна, гэты крок быў узгоднены з еўрапейскімі партнёрамі. Адразу пасля навін з Вашынгтона Аўстрыя зняла апошнія прэтэнзіі да 19-га санкцыйнага пакета ЕС, і 23 кастрычніка ён быў прыняты. Новыя еўрапейскія санкцыі закранулі найперш расійскія плацежныя інструменты: банкаўскія карты «Мір» і сістэму хуткіх плацяжоў, сэрвіс Payeer, рублёвы стэйблкойн A7A5, а таксама замежныя філіялы і партнёраў некалькіх расійскіх банкаў. Пакет скіраваны супраць шэрых каналаў разлікаў, праз якія расійскія кампаніі і пасярэднікі праводзілі плацяжы ў абыход папярэдніх санкцый.

Нафтавыя ж санкцыі ЗША не проста абмяжоўваюць функцыянаванне двух найбуйнейшых расійскіх нафтавых кампаній, на долю якіх прыпадае больш за палову экспартаванай нафты, — яны ставяць пад удар усю экасістэму сусветнага гандлю расійскай нафтай.

Вядома, цалкам прыбраць з сусветнага рынку «чорнае золата» з Расіі не ўдасца. Ды ніхто і не ставіць такой задачы — замяніць увесь аб'ём экспартаванай расійскай нафты проста няма чым. Гэта магло б прывесці да дэстабілізацыі рынку і магчымага росту коштаў. А вось мэта істотна скараціць закупы трэцімі краінамі, паралельна павялічыўшы гандлёвыя выдаткі і знізіўшы закупачныя цэны, выглядае цалкам дасягальнай.

Галоўнае — як адрэагуюць нафтаперапрацоўчыя кампаніі Індыі і Кітая, якія сёння забяспечваюць каля 75% расійскіх даходаў ад экспарту нафты. На выпадак, калі яны недастаткова сур'ёзна ўспрымуць цяперашнія абмежаванні, Трамп мае ў рукаве яшчэ адзін козыр: так званыя другасныя санкцыі, якім могуць быць падвергнутыя кантрагенты «забракаваных» расійскіх кампаній. Пакуль другасныя санкцыі не ўводзяцца.

Індыя і Кітай даюць сігналы, што прынамсі часова скарачаюць закупы расійскай нафты. Многія індыйскія нафтаперапрацоўчыя заводы ўжо прыпыняюць новыя заказы на расійскую нафту, чакаючы праяснення сітуацыі. А амерыканскі прэзідэнт працягвае паўтараць, што імкнецца не абрынуць эканоміку Расіі, а пасадзіць Пуціна за стол змястоўных перамоваў з Украінай.

Дзярждэп зноў у гульні

Бясспрэчна, такія імклівыя змены падыходаў у дачыненні да Крамля вызначаюцца арыгінальным палітычным стылем Трампа. Хаця многія прызвычаіліся лічыць гэты стыль дылетанцкім, гэтым разам, падаецца, варта казаць якраз пра прафесіяналізм знешнепалітычнай каманды Трампа. Атрымаўшы распараджэнне ў кароткі тэрмін падрыхтаваць сустрэчу ў Будапешце, Белы дом найперш вывучыў актуальную пазіцыю Крамля па Украіне — публічныя заявы расійскіх кіраўнікоў і запатрабаванае ў Маскве закрытае камюніке з патрабаваннямі Расіі да Украіны.

І нарэшце, адбылася тэлефонная размова дзяржсакратара Марка Рубіо з кіраўніком МЗС РФ Сяргеем Лаўровым. Усё гэта прывяло да адназначнай высновы: Расія не гатовая прапанаваць што-небудзь новае і мае намер толькі паўтараць максімалісцкія патрабаванні да ўкраінскага боку. А чарговая бессэнсоўная сустрэча з Пуціным не ўмацуе, а, наадварот, паставіць пад сумнеў вобраз Трампа-міротворцы.

Верагодна, у Крамлі спрабавалі паўтарыць майскі тактычны поспех. Тады лідары еўрапейскіх краін фактычна паставілі Маскве ўльтыматум: неадкладнае 30-дзённае спыненне агню або ўзгодненыя санкцыі ЕС і ЗША. Пуцін аднак лёгка сышоў з-пад «шаха», прапаноўваючы перамовы ў Стамбуле, — і Трамп ахвотна клюнуў на гэтую пустышку. Але, як кажуць на поўдні Украіны, «ў Адэсе адну вастрыню двойчы не паўтараюць». Цяпер разгубленасць адчулі ўжо ў Маскве.

Трамп патрабуе саступак

Гэта прыкметна найперш па супярэчлівых спарадычных дзеяннях Масквы. Непадрыхтаваны тэрміновы візіт у ЗША крэмлёўскага перамоўшчыка Кірыла Дзмітрыева пакінуў жаласлівае ўражанне. Магчыма, расійскі пасланец і давёз да Вашынгтона нейкія прывабныя прапановы ў сферы эканомікі, аднак у палітычнай частцы ён адкрыта «плыў»: беспадстаўна сцвярджаў, што Расія «блізкая да дыпламатычнага ўрэгулявання» з Украінай і ЗША; вітаў «важны крок прэзідэнта Зяленскага» заключыць мірнае пагадненне, зыходзячы з цяперашняй лініі фронту (Зяленскі і Трамп гавораць пра гэта як мінімум з пачатку вясны); запэўніваў, што сустрэча ў Будапешце не адмененая, а толькі перанесеная, і нават адкрыта палохаў амерыканцаў ваенным патэнцыялам Расіі…

Паралельна Пуцін пагражаў «ашаламляльным» адказам у выпадку выкарыстання Украінай «Тамагавкаў» і распавядаў пра трэніроўку стратэгічных наступальных сіл з выпрабаваннямі крылавай ракеты неабмежаванай дальнасці «Бурэвеснік». Адначасова расійскія вайскоўцы ўзмацнілі ракетна-дронныя абстрэлы буйных украінскіх гарадоў, уключаючы Кіеў, прычым з узрастаючай колькасцю пападанняў па адназначна грамадзянскіх аб'ектах.

Верагодна, не маючы ясных планаў далейшых дзеянняў, Масква спрабуе ўжыць усе хітрыкі, якія калі-небудзь прыносілі кароткатэрміновы поспех. Аднак усё гэта цяпер не працуе. «Мы павінны быць упэўненыя, што заключым здзелку. Я не збіраюся марнаваць час упустую», — абазначыў Трамп перспектывы магчымай сустрэчы з Пуціным.

І калі ў Маскве не хочуць вяртацца да жорсткай канфрантацыі з ЗША (што пагражае паглыбленнем праблем у эканоміцы і пастаўкамі Украіне праз пэўны час тых самых «Тамагавкаў»), Крамлю давядзецца звярнуцца да метаду, які ў гэтай вайне яшчэ ні разу не выкарыстоўваўся, — пайсці на рэальныя саступкі.

Георгій Чыжоў, The Insider

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com