«Рэжым баіцца менавіта ўзаемадапамогі і салідарнасці»

Былы палітвязень расказаў, што дапамагае захоўваць сілы ў лукашэнкаўскай турме.

Максім Вінярскі — каардынатар грамадзянскай кампаніі «Еўрапейская Беларусь». Ён больш за 25 гадоў супрацьстаіць дыктатуры Лукашэнкі, не раз праходзіў праз турмы і арышты. У студзені 2021 года Вінярскага затрымалі сілавікі. Яго асудзілі разам з іншымі актывістамі «Еўрапейскай Беларусі» за «падрыхтоўку да масавых беспарадкаў» на пяць гадоў калоніі.

11 верасня 2025 года ён быў вызвалены і прымусова дэпартаваны ў Літву разам з іншымі былымі вязнямі сумлення.

У інтэрв’ю сайту Charter97.org Максім Вінярскі расказаў, што дапамагала яму захоўваць сілы і ўнутраную свабоду ў няволі:

— Трэба разумець, што ніхто з нас не змагаецца ў адзіночку. Вакол заўсёды ёсць людзі — тыя, каго ты выбраў сам, і тыя, хто апынуўся побач па волі абставінаў. Крыніцай сілы ў няволі становяцца менавіта людзі побач.

Пазбаўленне свабоды — гэта не заўсёды поўная ізаляцыя. Большую частку часу ты знаходзішся з іншымі людзьмі. І важна шукаць апору ў іх пазітыўных якасцях, падтрымліваць іх, а не ўпадаць у роспач. Калі табе хтосьці дапамог, ты сам павінен быць гатовы дапамагчы. Трэба распаўсюджваць аптымізм, а не песімізм.

Гэта тое, чаго найбольш баяцца прыслужнікі рэжыму. У калоніях забараняюць вязням нават дзяліцца паміж сабой чымсьці — цукеркай, шакаладкай. За гэта маглі адправіць у ШІЗА. Рэжым баіцца менавіта ўзаемадапамогі і салідарнасці паміж людзьмі.

Таму не варта чакаць дапамогі — паспрабуй зрабіць нешта сам. Калі ты ўжо апынуўся там, паглядзі вакол: каму і чым можаш дапамагчы. Убачыўшы гэта, іншыя зробяць тое самае. Гэта як снежны ком, які немагчыма спыніць ніякімі пакараннямі.

Прынцыпы, паводле якіх варта жыць, каб прайсці гэты шлях, даўно вядомыя: «Не вер, не бойся, не прасі».

Не вер турэмшчыкам і іх паслугачам. Не бойся пагроз. І не прасі нічога ў тых, хто ўзурпаваў уладу. Дарэчы, менавіта гэта больш за ўсё раздражняе турэмшчыкаў. Яны хочуць, каб ты залежаў ад іх, пастаянна нешта прасіў. А калі чалавек ігнаруе іх «дробныя падачкі» і спакойна трымаецца, яны губляюць над ім уладу.

— Ваша «вызваленне» апынулася гвалтоўнай дэпартацыяй. Што вы адчулі, калі замест вяртання на свабоду вас вывезлі з роднай краіны?

— З аднаго боку, гэта абсалютны негатыў. Чарговае «дно», калі людзей незаконна пазбаўляюць грамадзянства, нават не спрабуючы прыкрыцца законам.

Але адначасова я адчуў радасць, калі ўбачыў побач сваіх сяброў: Яўгена Афнагеля, Андрэя Войніча, Дзмітрыя Казлова, Мікалая Статкевіча, Генадзя Фядыніча, Уладзіміра Мацкевіча. Мы столькі гадоў ішлі разам, і ў той момант мне было проста радасна зноў бачыць гэтых людзей.

Усе, хто сёння ўдзельнічае ў рэпрэсіях, павінны разумець: свет маленькі і круглы. За ўсё давядзецца адказваць. Тыя, хто апраўдваюцца «загадамі», не пазбегнуць адказнасці. І калі не сёння, дык пасля падзення рэжыму, калі ўлада вернецца да народа, яны паўстануць перад законам. Тады, прынамсі, з імі абыдуцца па справядлівасці.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com