«У нас, беларусаў, ёсць яшчэ адно, агульнае жаданне»

Калі яно споўніцца, па ўсёй краіне скончыцца шампанскае.

«Салідарнасць» распытала беларусаў унутры краіны, хто і як плануе, а можа, яшчэ і не плануе, адзначаць свята, што збіраюцца дарыць або што самі хочуць атрымаць у падарунак, і якія жаданні загадаюць пад ёлачку. Імёны ўсіх суразмоўцаў змененыя.

«Вырашылі, што ўсе разам адзначым Каляды — але без фанатызму»

— Ведаю, што ў Мінску ўжо пачалі збіраць першыя вулічныя ёлкі, але ў нас у горадзе пакуль не ставілі, — кажа Ліза, жыхарка аднаго з райцэнтраў Магілёўшчыны. — І ў крамах толькі-толькі пачалі збіраць упрыгожанні, хіба што ў Fix Price ужо выставілі ўсялякія навагоднія цацанкі, тэматычныя наліпкі, дэкарацыі — ну дык ім трэба завабіць і прадаць як мага больш.

Дачка прапанавала ўжо цяпер паставіць ёлку дома. Я ёй паказала на некалькі суседніх дамоў, дзе гаспадары не здымаюць сняжынкі з вокнаў, па-мойму, ужо гады два, — і яны ўсе аблазілі, выгарэлі на сонцы. Пытаюся: ну як, адчуваеш ад гэтага святочны настрой? Вось і мы не адчуем, калі занадта загадзя дастанем ёлку, за два месяцы толькі стомімся ад яе. Дачка, здаецца, пагадзілася.

Падарунак ёй мы з мужам, вядома, прыдумаем, асцярожна распытваем і падглядаем, што ёй цікава. Але без фанатызму — я лічу, вялікія падарункі трэба дарыць на дзень нараджэння.

Новы год — хутчэй пра эмоцыі і сямейныя сустрэчы. У маёй малечы і тое, і другое будзе: на канікулы яна паедзе да бабулі ў Мінск, а там яны з сям’ёй маёй сястры пойдуць на навагодняе прадстаўленне (нават на два — «Галоўная ёлачка» і яшчэ адзін спектакль для дзяцей), ужо і білеты купленыя, і ўборы выбраныя.

Паводле слоў Лізы, яна мае ўсе шанцы сустрэць Новы год адна: дачку забярэ бабуля на ўсе канікулы, мужа, які працуе вадзіцелем, на святочны тыдзень угаварылі на вельмі прыбытковую падпрацоўку, а ў самой беларускі (яна касметолаг-візажыст) аж да сярэдзіны дня 31 снежня распісаныя кліенткі. Але яе гэта зусім не засмучае:

— Мы вырашылі, што ўсе разам адзначым Каляды — але таксама без фанатызму. Падрыхтуем адну гарачую страву (індычку або чырвоную рыбу), адзін салата, нарэзку, сок і сімвалічны келіх шампанскага. Рублёў у 150–200 планую ўкласціся без усялякіх выкрутасаў.

Бо традыцыю суткі гатаваць, а потым тры дні есці і даядаць — я шчыра ненавіджу. А свой абажаны селядзец пад футрам магу ў любы дзень прыгатаваць, калі будзе настрой. Як кажуць, калі хочацца — тады і Новы год.

З падарункам мужу я ўжо вызначылася, ён даўно паглядаў на адзін электраінструмент. А родным перадам нешта сімвалічнае — нічога не падарыць не дазваляе выхаванне, а дарагія рэчы — спыняюць жаба і здаровы сэнс.

Увогуле, шчыра кажучы, я не чакаю ад Новага года нейкіх цудаў і спаўнення жаданняў. Закрыем у канцы снежня адзін са сваіх крэдытаў — ужо добра. Што для сябе хачу? Новыя зубы. Думаеце, Дзед Мароз іх падорыць? Вось і я не думаю, самі як-небудзь назбіраем.

Адзінае, мабыць, чаго насамрэч вельмі хочацца — гэта мандаарынаў, як з дзяцінства, каб пахлі мандаарынамі, а не пластыкам. І нармальнага зімовага надвор’я. Ідэальна было б, каб выйсці з дому 1 студзеня — і снегапад, не патаптаныя сцежкі, «і вакол ні машын, ні людзей».

«Вырашыла, што сёлета нават ставіць ёлку не хачу»

— Як я рыхтуюся да Новага года? Ды ніяк, — смяецца Святлана з Мінска. — Апошнія некалькі гадоў няма нават не тое што настрою, а такой патрэбы. Можа, таму што дзеці ўжо дарослыя. Сыны вучацца ў Польшчы, і ў цяперашняй сітуацыі прыязджаць спецыяльна, каб правесці з намі канікулы, не будуць.

А я падумала, падумала і вырашыла, што сёлета нават ёлку ставіць не хачу — а значыць, не буду. Муж вось прыедзе з вахты, ён святочны настрой дакладна прывезе. Падарунак перадасць праз прыяцеляў, праўда, загадзя — выбраў мне крутую новую прасавальную дошку. Яму я таксама прыгледзела адну патрэбную прыладу, разам выбіралі — вось такія мы нерамантычныя.

Адсвяткуем з сябрамі, таксама сямейная пара — мы шмат гадоў ездзім адно да аднаго ў госці на Новы год, то на дачу, далей ад цывілізацыі (калі іх і нашы дзеці былі маленькія і надвор’е дазваляла, ляпілі там сняжных баб, будавалі фарты і нават іглу, гулялі ў снежкі), то ў ўтульнай кватэры.

Добрая кампанія блізкіх людзей — гэта самы важны момант. І традыцыя, якую мы шмат гадоў захоўваем.

А яшчэ адна традыцыя, ужо мая асабістая — абавязкова трэба прыгатаваць «аліўе» (спрошчаны варыянт, вядома, і далёка не тазік, проста муж яго вельмі любіць). І рабіць салаты — пад «Чарадзеяў», «З лёгкім парам!» і вось гэта ўсё. Я гэтыя фільмы нават не гляджу, проста ідуць фонам, для атмасферы.

Чаго мы сто адсоткаў рабіць не будзем, дык гэта выбірацца ў цэнтр горада на так званыя гулянні. На мінскіх навагодніх кірмашах даўно няма па-сапраўднаму святочнага духу, як у еўрапейскіх гарадах. А каб трапіць на прадстаўленне каля цэнтральнай ёлкі, трэба прайсці дагляд — не, дзякуй, гэта як-небудзь без нас.

«У нас, беларусаў, ёсць яшчэ адно, агульнае жаданне»

Пенсіянерка Рымма Іванаўна жыве ў адным з раённых цэнтраў Мінскай вобласці — кажа, у іхнім горадзе таксама пачалі мантаваць святочныя дэкарацыі, на дрэвах уздоўж вуліц — развешваць гірлянды, і з дня на дзень пачнуць збіраць адну з вулічных ёлак.

— Як па мне, глупства гэта. Калі занадта рана пачынаюць рыхтавацца да свята, то пакуль яго дачакаешся, настрой «здуваецца», а маляўнічы антураж робіцца руцінай.

З іншага боку, мой дом зусім побач з выканкамам, дзе будзе адна з галоўных пляцовак, і калі ўстаеш шэрым, хмурым ранкам — а там ужо ёлка ў гірляндах, усялякія фігуркі з падсветкай — настрой сам сабой паляпшаецца. Хоць эйфарыі і нейкага асаблівага прадчування, дрыжыкаў няма, можа, з прычыны ўзросту.

Ды і нашыя абставіны, скажам прама, не спрыяюць. Я раней вельмі любіла прадумваць пачастункі, чакаць навагодніх святаў, калі за сталом збіраецца ўся сям’я.

А цяпер унучка вучыцца за мяжой. Прыехаць нават на канікулы ёй складана, дорага, ды і няўбяспечна, я ж разумею (усхліпвае). Сын з нявесткай у Беларусі, але жывуць даволі далёка, у іх вельмі шмат працы — бачымся рэдка. Хоць дапамагчы сабраць мне вялікую штучную ёлку, якую яны ж падарылі пару гадоў таму, сказалі, абавязкова прыедуць.

Ну, а так — што мне Новы год? Плюс год да ўзросту. Плюс нейкія даплаты да пенсіі. Дый усё на тым. Хіба што калі збіраецца кампанія добрых прыяцельніц, і мы разам ходзім гуляць, п’ём какаву з пірожнымі ў кафетэрыі — дык добра.

Аднак, пасля паўзы Рымма Іванаўна дадае, што навагоднія жаданні «па звычцы» ўсё ж такі загадвае:

— Каб здароўе было, крыху яшчэ пажыць і бачыць блізкіх. Каб нарэшце прыйшоў мір ва Украіну. Ну і ў нас, беларусаў, ёсць яшчэ адно, агульнае жаданне — як кажа мая ўнучка, калі яно споўніцца, мы не скажам, але знакі будуць. Напрыклад, па ўсёй краіне скончыцца шампанскае.

«Хочаш свята — не чакай, а падары яго сабе»

Павел, «жыхар вялікага горада, але не сталіцы», — бадай, адзіны з суразмоўцаў, хто распавёў «Салідарнасці», што на Новы год ужо будуе планы і прадумвае свята для сябе і блізкіх.

— Было такое, што махнуў рукой — няма жадання, няма настрою, падару жонцы духі, дзецям салодкасці, і проста дома пасядзім-адсвяткуем. А потым дачка прыйшла і пачала мяне перавыхоўваць.

Растлумачыла, што ў класе яны вырашылі правесці «Тайнага Санту», праўда, разам з настаўніцай задумалі як-небудзь па-іншаму назваць, каб ніхто не прычэпіўся. І ўжо ў канцы лістапада будуць цягнуць жэрабок. Я нешта буркнуў, маўляў, дадатковыя выдаткі, а дачка абурылася: «Мы сышліся на маленькай суме, каб усім было даступна! І як ты не разумееш, справа не ў выдатках, а ў тым, каб падарыць адно аднаму свята!».

І мяне як быццам пыльным мяхом стукнула: праўда ж, хочаш свята — не чакай, а падары яго сабе. Паехаць кудысьці ў цёплыя краіны нам не дазволяць фінансы, заставацца ў горадзе не хочацца — мяркую, да нас на доўгія канікулы хвалямі паедуць расіяне. Таму плануем інакш.

Пагаварылі з жонкай, вырашылі ўпершыню зрабіць адвэнт-каляндар з заданнямі і сюрпрызамі. Угаварылі яе бацькоў і брата з жонкай паехаць адзначаць усім разам на дачу — там ёсць вулічная альтанка і мангал, калі пашанцуе з надвор’ем, і камін з тэлевізарам, калі не вельмі, ды і інтэрнэт ловіць — усіх павінна задаволіць.

Абмяркуем, хто што гатуе, каб было ненапружна па грошах і часе, я выклікаўся ўладкаваць невялікі квэст па вядомых навагодніх фільмах, дзеці сказалі, што пакажуць нейкія тэатральныя сцэнкі.

Можа быць, гэта наіўны сцэнар, крышачку родам з майго дзяцінства: зрабіць, каб было «як тады». Але мяне парадавала, што ўсе ўключыліся. Аказваецца, усім хацелася і хочацца свята, але ніхто не адважваўся першым сказаць «а давайце зробім».

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com