Ненасытная бездань

Што ўрваў Лукашэнка за вызваленне святароў?

Не, вядома, мы ўсе далёка не наіўныя і цудаў не чакаем. Але ўпарта працягваем у іх верыць, як дзеці ў Зубную фею. Калі абвясцілі, што ў ноч на 17 лістапада памежныя пераходы з Польшчай будуць адкрытыя, і да адкрыцця спачатку заставаліся гадзіны, а потым хвіліны, я ўсё яшчэ верыла, што першым, хто перасячэ зноў адкрытую мяжу, будзе чалавек па імені Анджэй Пачобут. Але ён ні на адным памежным пункце так і не з’явіўся.

Логіка падказвала: няма чаго чакаць, яго не вызваляць. А калі з беларускага боку пасля адкрыцця памежных пунктаў раптам зніклі мігранты, якія ўжо колькі гадоў штурмавалі польскую мяжу, прычым часта паспяхова, стала зразумела, што менавіта пра іх ішла гаворка падчас апошніх перамоваў Беларусі і Польшчы. А Пачобут — ну добра, сам, верагодна, не хоча.

І ўсё роўна першыя дні пасля адкрыцця пунктаў пропуску (і, разумеецца, апошнія дні перад іх адкрыццём) я пастаянна блукала па навінавых сайтах і ў сацыяльных сетках у надзеі знайсці вестку пра Пачобута. Хоць бы сігнал, намёк, алюзію. Пастаянна заходзіла на старонку ягонай жонкі Аксаны ў фэйсбуку. Судзячы па ўсім, нас было шмат — тых, хто спадзяваўся, што ў адказ на адкрыццё двух памежных пераходаў Пачобут будзе вызвалены. Аксана пісала: «Шмат пытанняў за апошнія дні прыйшло наконт таго, ці ёсць у нас добрыя навіны. Верагодна, яны справакаваныя чуткамі пра адкрыццё межаў з Польшчай. Дзякую ўсім, хто спадзяваўся на вызваленне Анджэя Пачобута. Але ўсё застаецца па-старому. Анджэй па-ранейшаму ў камеры, дзе будзе адбываць тэрмін, які для яго наўрад ці скончыцца нават пасля яго фармальнага заканчэння. Не будзем падманвацца, усё гэта палітычная гульня, што змучыла маю сям’ю за гэтыя гады і ў якой чалавечае жыццё нічога не значыць».

Аксана мае рацыю. Можна ўспомніць, як пасля закрыцця пункта пропуску «Баброўнікі — Бераставіца» і заявы міністра ўнутраных спраў Польшчы пра тое, што пераход будзе адкрыты адразу пасля вызвалення Анджэя Пачобута, Лукашэнка выяўляў шчырае абурэнне і крычаў: «Як можна мяняць чалавека на пункт пропуску?!» Магчыма, у той момант ён сам спрабаваў паверыць у ўласную хлусню, але гэтым разам не атрымалася: занадта ўжо патасна і фальшыва гэта гучала. Потым яшчэ пайшоў блукаць па дзяржаўных эфірах нейкі Васкрасенскі, які распавядаў страшныя гісторыі пра злога Пачобута, да якога ён, Васкрасенскі, прыйшоў у ролі добразычліўца і нават ратаўніка, а той на яго кінуўся з кулакамі.

Роля Васкрасенскага была якраз у тым, каб распавядаць на кожным куце, як Пачобута ўсімі сіламі спрабуюць выштурхнуць з турмы, а ён не згаджаецца. Маўляў, і пасол да яго прыходзіў, і шмат усялякіх іншых людзей, а ён ледзь не прыкаваў сябе да батарэі, каб ні ў якім разе не выйсці на волю. Менавіта гэты наратыў, магчыма, і ўдалося скарміць польскаму ўраду: мы гатовыя, а ён не хоча. Хоць цяпер усе ўжо ведаюць, як гэта адбываецца: зняволенага ніхто не пытаецца, хоча ён чагосьці ці не хоча, — проста загадваюць «з рэчамі на выхад», нацягваюць мях на галаву і вязуць у Літву. Я, вядома, не хачу, каб Анджэя выдворылі з краіны з мяхом на галаве, — проста нагадваю, як гэта бывае. Ніводнаму палітвязню з усіх, каго сілай вывезлі з Беларусі, не задалі ніводнага пытання. Мікалай Статкевіч адразу правёў акцыю пратэсту проста на мяжы — ён адмовіўся быць таварам. Толькі пасля яго адчайнай акцыі выдварэнне палітвязняў за мяжу перасталі называць вызваленнем.

Дык што Пачобут для Лукашэнкі — не чалавек, а тавар, прычым дарагі. І ён спадзяецца прадаць яго як мага даражэй. Пункты пропуску адкрыліся без вызвалення Пачобута — абышліся нікому не патрэбнымі мігрантамі. (Думаю, іх адсутнасць або часовая, або бенефіцыяры гэтага бізнесу ўжо атрымалі максімум прыбытку.) А Пачобут — тавар штучны, брэндавы, гэта вам не нейкі мас-маркет. За яго можна вытаргаваць і што-небудзь пасур’ёзней, прычым на ўзроўні ўсяго Еўрапейскага саюза, а не толькі Польшчы.

Таксама дарэмна чакалі вызвалення журналісткі «Белсат» Кацярыны Андрэевай. Бо ўсіх «белсатаўцаў», якія знаходзіліся за кратамі, абяцалі вызваліць у межах той самай «вялікай здзелкі» з амерыканскім бокам. Але Кацярына ўжо не проста асобная журналістка-палітзэчка. Цяпер у яе яшчэ і муж сядзіць. А за сямейную пару, тым больш пару журналістаў, можна сарваць значна большы куш, чым за адзіночак.

Таму не здзіўлюся, калі за двух каталіцкіх святароў, вызваленых учора, Лукашэнка таксама нешта ўрваў. Ягоная жаднасць бязмежная, а ненасытнасць бясконцая. Пра такіх кажуць: «бездань». І, судзячы па яго цяперашніх габарытах, — бязмерная бездань.

Ірына Халіп, спецыяльна для Charter97.org

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com