Гэта называецца «выхаваннем» або «рэабілітацыяй»

Пакоі для катаванняў ёсць у кожным месцы ўтрымання ўкраінскіх палонных.

Прылады для катаванняў токам, пластыкавыя дубінкі, мяшкі для ўдушша, ёмістасці з вадой для частковага таплення, прыстасаванні, каб загоняць іголкі пад пазногці — усё гэта сабрана ў пакоі для катаванняў. Але штодзённыя шматразовыя збіцці, катаванні токам, прыніжэнні, згвалтаванні — гэта яшчэ далёка не ўсё. Каты, у якіх ператварылася вялізная колькасць маіх суайчыннікаў, прымушаюць палонных украінцаў стаяць, не рухаючыся, ад пад'ёму да адбою, з кароткімі перапынкамі на «ежу» (пра ежу — асобная размова). Калі нехта проста пераступіць з нагі на нагу, вертухаі ўрываюцца і збіваюць усю камеру. Для гэтага — уявіце сабе карціну — яны самі доўгімі гадзінамі сачаць за палоннымі па камерах, якімі ўтыканая (прабачце за таўталогію) кожная камера.

Гэта не мая хворая фантазія — гэта з леташняга дакладу ААН, а цяпер яшчэ міжнародны «Мемарыял» выпусціў свой даклад на тую ж тэму. Праваабаронцы высветлілі, што пакоі для катаванняў ёсць у кожным месцы, дзе ўтрымліваюцца ўкраінскія ваеннапалонныя, а такіх месцаў налічылі 280. Але неабавязкова весці ў катоўню — можна і электрашокерам «пацешыцца» або сабак натравіць, калі правяраеш камеру або вядзеш кудысьці. Практычна ўсіх палонных прымушаюць спяваць расійскі гімн, патрыятычныя песні, выкрыкваць прарасійскія лозунгі. Адзін памыліцца — збіваюць усю камеру. Гэта называецца «выхаваннем» або «рэабілітацыяй».

Ну і голад, вядома, — на сняданак кіпень і кавалак хлеба, на абед дзве лыжкі так званай кашы, з'есці трэба літаральна за хвіліну, што не паспеў — у вядро. І ўмовы ўтрымання — унітазы вырваныя, шкла ў вокнах няма, бруд, пякельны холад, за просьбу адвесці да лекара — збіццё. Людзі вяртаюцца з палону без зубоў і з тарчачымі рэбрамі — як з сапраўднага канцлагера. Не, вядома, вайна вядзе да азвярэння з абодвух бакоў — і гэта адлюстравана ў дакладах. Так, украінскія вайскоўцы таксама збіваюць расійскіх палонных — але толькі адразу пасля бою і на першых допытах, а потым у месцах утрымання гэтага ўжо няма.

І, вядома, катаванні і бесчалавечныя ўмовы — гэта прамы загад зверху. «Ваеннапалонныя прыводзілі прыклады зговару паміж супрацоўнікамі ФСБ і ФСІН у працэсе катаванняў… …супрацоўнікі ФСІН ужывалі катаванні па ўказанні ФСБ або Следчага камітэта, у прыватнасці для «падрыхтоўкі» асоб да допытаў. У некаторых выпадках катаванні ажыццяўляліся сумесна мясцовымі супрацоўнікамі ФСІН і падраздзяленнямі спецыяльнага прызначэння ФСІН («Спецназам»), якія штомесяц мяняліся паміж установамі. Такія ротацыі, як правіла, суправаджаліся асабліва жорсткімі практыкамі і спецыфічнымі формамі катаванняў. Некаторыя апытаныя сведчылі, што чулі загады кіраўніцтва аб катаваннях ваеннапалонных або былі сведкамі катаванняў, якія адбываліся на вачах у начальства або перад унутранымі відэакамерамі».

Памятаю, у дзяцінстве мяне водзілі ў падвал Казанскага сабора, дзе тады быў музей рэлігіі і атэізму — там была цэлая зала са сярэднявечным катавальным арсеналам. Жудасная зала. Думаю, калі-небудзь такі самы зробяць у музеі гэтай вайны — у сапраўдным жалобным музеі, а не ў такіх, як цяпер понатыканыя ледзь не ў кожнай вёсцы. Але што рабіць з тысячамі людзей, для якіх катаваць іншага — руціна або нават асалода, — гэта самае страшнае пытанне. У тым, што ўсе гэтыя практыкі яны абавязкова прымяняць да сваіх, сумневу няма. А вось у тым, што ад гэтай праказы можна хутка вылечыцца, — сумневы вялікія. І, вядома, калі чытаеш пра катаванні ўкраінскіх палонных, — цяжка з чымсьці параўнаць гэтае пачуццё гора і сораму.

Таццяна Вольцкая, Telegram

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com