Развітанне з ІП

Прадпрымальнікі ў Беларусі рэдзеюць.

Яшчэ крыху — і індывідуальных прадпрымальнікаў у Беларусі можна будзе пералічыць без калькулятара. Не таму, што бізнес «не пайшоў», а таму, што дзяржава нарэшце перастала рабіць выгляд, што ён ёй наогул патрэбны. Амаль мінус 10% ІП за няпоўны год — гэта не крызіс, не «рыначная карэкцыя», а план — прыбраць ІП з бізнесу, піша сайт «Беларусы і рынак».

Вобразна кажучы — гэта акуратна спланаваная санітарная высечка. Паводле звестак Белстата, па стане на 1 лістапада 2025 года ў Беларусі засталося 214,9 тыс. індывідуальных прадпрымальнікаў — на 9,4% менш, чым на пачатку года. І працэс ідзе строга па графіку, без выхадных і рэгіянальных выключэнняў.

Геаграфія развітання з ІП

Мінская вобласць упэўнена лідзіруе — мінус 16,2%.

Гродзенская — мінус 11,5%.

Гомельская, Віцебская, Магілёўская — стабільнае скарачэнне.

Нават Мінск, які звычайна жыве па ўласных правілах, страціў амаль кожнага дзясятага ІП.

Асабліва паказальна, якія менавіта ІП знікаюць:

– інфармацыя і сувязь — мінус 22,8%

– прафесійная, навуковая і тэхнічная дзейнасць — мінус 15,1%

– будаўніцтва, гандаль, вытворчасць — упэўненае зніжэнне

Знікае ўсё, што можа маштабавацца, працаваць з інтэлектуальным прадуктам, заказчыкамі за мяжой і без прамога нагляду. Усё, што не ўпісваецца ў мадэль «ціха, лакальна і без амбіцый».

Юрыдычных асоб стала больш

На гэтым фоне колькасць юрыдычных асоб вырасла на 2,8% — да 160,6 тыс. Фармальна — рост бізнесу. Па факце — вымушаная міграцыя. Калі ўжо займацца бізнесам, то «правільна»: з бухгалтэрыяй, справаздачнасцю, праверкамі і магчымасцю закрыцца па першым званку.

Хто выжыў і чаму менавіта яны?

Кароткі спіс дазволеных

Ключавая прычына таго, што адбываецца, — не эканоміка і не кан’юнктура. Гэта Пералік відаў дзейнасці, дазволеных для ІП, зацверджаны пастановай Савміна № 457.

З 1 студзеня 2026 года індывідуальныя прадпрымальнікі змогуць займацца толькі тым, што туды ўнесена. Астатнія — або ў юрыдычныя асобы, або ў успаміны.

Калі спрасціць да мяжы, дзяржава пакінула ІП там, дзе:

– мала грошай

– мала росту

– мала самастойнасці

– шмат ручной працы

У спісе «дазволена» ў асноўным дробны рознічны гандаль, бытавыя паслугі, рамонт абутку і тэхнікі, цырульніцкія і касметычныя паслугі, рамесніцтва, асобныя перавозкі, лакальныя паслугі без складаных ланцужкоў і кліентаў за мяжой.

А вось усё, што звязана з IT, кансалтынгам, дызайнам, маркетынгам, інжынерыяй, навуковай і тэхнічнай дзейнасцю, працай з юрыдычнымі асобамі і замежнымі заказчыкамі, акурат выведзена за дужкі.

Фармальна — для навядзення парадку. Па факце — каб ІП перастаў выглядаць як самастойны эканамічны суб’ект і канчаткова ператварыўся ў фармат «самазаняты з адвёрткай».

«Бясшвоўны» пераход як эўтаназія з усмешкай

Улады называюць тое, што адбываецца, «бясшвоўным пераходам» у юрыдычныя асобы. Гучыць амаль як стартап-прэзентацыя. На практыцы — каля 4 тыс. ІП ужо «дабраахвотна» перайшлі ў юрыдычныя асобы, яшчэ 1,5–2 тыс. плануюць зрабіць гэта да канца 2025 года. Бо альтэрнатывы няма.

Спрошчаную сістэму падаткаабкладання забралі. Планку выручкі ў 500 тыс. рублёў зрабілі апошнім папярэджаннем.

Пералік відаў дзейнасці — жорсткі і канчатковы. Выбар просты: або ўскладняешся і становішся бачным, або знікаеш са статыстыкі.

«Вошывыя блыхі» вельмі жывучыя

Беларусь не пазбаўляецца ад ІП. Яна перафарматуе прадпрымальніцтва пад татальны кантроль. ІП пакінулі як форму для дробных паслуг і лакальнага выжывання. Рост, маштаб, экспарт, інтэлект — усё гэта цяпер толькі праз юрыдычную асобу і пад поўным наглядам.

Калісьці, у ўжо далёкім 2005 годзе, адзін вядомы персанаж, які называе сябе прафесіяналам у эканоміцы, сельскай гаспадарцы, спорце і космасе, паабяцаў паціснуць руку апошняму прадпрымальніку. Тады гэта гучала як бравада. У 2026 годзе абяцанне так і не здолеў выканаць — вельмі патрэбныя былі грошы, якія гэтыя «вошывыя блыхі» спраўна насілі ў казну.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com