Пажыральнік алею

Адпраўце яго на воцатны завод.

Быў у мяне аднакурснік, які на спрэчку мог выпіць шклянку алею. Казаў: спрачаемся на чырвонец, што вып'ю? І піў. Перакуліў шклянку - зарабіў дзясятку, можна хоць у рэстарацыю, хоць цягніком у Талін. Так што адказ на пытанне, навошта піць гэтую гадасць, быў відавочны.

Але навошта ябацькі п'юць перад камерай рапсавы алей - розуму не прыкладу. Я магу зразумець, калі яны махаюць сцяжкамі ці сядзяць на патрыятычных мерапрыемствах, ствараючы ілюзію масавасці. Але піць рапсавы алей з горла, пад запіс - гэта за гранню разумення. А калі суседзі відэаролік выпадкова ўбачаць? Пасля будуць смяяцца ўсё жыццё. А раптам дзеці, якія жывуць за мяжой, паглядзяць на бацькоў?

Я паглядзела гэты ролік, зняты на маргарынавым заводзе, дзе супрацоўнікаў прымушалі піць рапсавы алей пад лозунгам «падтрымаем ініцыятыву першага!». Не, гэта нават не ябацькі - звычайныя жанчыны з цэхаў, у шапачках і белай уніформе, гэта значыць, тыя, што працуюць не ў адміністрацыі, а на канвееры. І твары ў іх настолькі кіслыя, што сумневаў не застаецца. Прафсаюзны начальнік або ідэолаг прыйшоў і сказаў: «Пі - ці прэміі пазбавім». І яны п'юць. І разумеюць, што робяць у гэты момант нешта ганебнае - тое, з чаго будзе рагатаць уся краіна. Заводу, магчыма, патрэбныя датацыі, вось начальства і прыдумала, як вылузацца, каб не проста прагнуцца і лізнуць, а прыцягнуць увагу. Цяпер у Лукашэнкі ўсе ведаюць: на маргарынавы завод можна разлічваць, там надзейныя людзі ў кіраўніцтве сядзяць. Так што калі кагосьці з іх пасадзяць, як належыць саджаць час ад часу дырэктараў і вытворцаў, то ненадоўга. І нырку прадаваць, каб адкупіцца, не прымусяць - задавальняюцца маёмасцю і грашыма, бо свой жа чалавек, надзейны.

Дзеля гэтага яны гатовыя жэрці рапсавы алей дэкалітрамі. Пагатоў, што ў Лукашэнкі гэта нейкая балючая звычка: ліць у сябе алей, быццам ён насамрэч старыя іржавыя дзверы, якім трэба тэрмінова вышмараваць завесы.

Прычым кожны раз Лукашэнка робіць выгляд, быццам з ім гэта ўпершыню. Вось зараз у Смалявіцкім раёне піў рапсавы алей і шчыра дзівіўся, які ён вытанчаны і смачны, быццам толькі што ў першы раз пакаштаваў. Але тры гады таму ён усё лета заліваў у сябе алей - і рапсавы, і льняны, і гарчычны. Спачатку ў чэрвені сеў на «газік» і паехаў на рапсавае поле ў роднай Александрыі. А там ужо стол накрыты з бутэлькамі і слоікамі - быццам рапсавы алей проста ў полі расце калгаснікам на радасць. І Лукашэнка, прыклаўшыся да бутэлечкі, кажа: ой, як смачна, а я думаў, ён горкі! Ды годзе хлусіць, Рыгоравіч, смак рапсавага алею табе даўно знаёмы. Ты яго яшчэ ў 2009 годзе сёрбаў з горла.

У 2009 годзе ён прыехаў у «Гроднабіяпрадукт» і давай рапсавы алей піць. Потым перадаў па ланцужку чыноўнікам, якія яго суправаджалі, і запатрабаваў, каб тыя таксама прыклаліся. Такая ў Лукашэнкі звычка (магчыма, з дзяцінства): напусціць сліны ў бутэльку і пусціць яе па колу. Чыноўнікі тады таксама паслухмяна пілі, а ён казаў: «Шмат не пі, панос прыхопіць». Гэта быў жарт такі, мусіць.

І нават проста перад пачаткам пратэстаў, 8 жніўня 2020 года, Лукашэнка паехаў у чарговы калгас, і зноў піў там алей (можа, на шчасце?), і казаў, што найлепшы сродак ад ковіда – менавіта рапсавы алей. А яшчэ казаў, што трэба прывучаць народ ужываць рапсавы алей, як лекі.

Дарэчы, калі пару гадоў таму ён для разнастайнасці піў гарчычны алей, то, як і пасля рапсавага, напусціўшы сліны ў бутэльку, перадаваў яе чыноўніку з мясцовай чэлядзі, які стаяў да яго найбліжэй, з загадам «Пі!». Той, душачыся, піў. І кожны раз Лукашэнка паказвае, што ніколі раней нічога такога ў вочы не бачыў, і з непадробнай цікавасцю пытаецца: «А што на гэтым алеі можна смажыць? Бульбу можна? Тады я зараз дадому прыеду і буду смажыць». Вытворцы робяць выгляд, што вераць. А Лукашэнка робіць выгляд, што і не піў рапсавы алей літрамі да гэтага моманту.

У мяне вялікая просьба да апарата Лукашэнкі: калі ласка, заплануйце яму працоўную паездку на Слуцкі воцатны завод. І дэлегацыю большую збярыце, каб было каму выраблены прадукт ужываць. Абяцаю, што ўсе мы - і ў Беларусі, і за яе межамі - прытулімся да экранаў, будзем глядзець натхнёна і гарлапаніць больш бойка, чым ультрас.

Ірына Халіп, спецыяльна для Charter97.org

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com